داشتن یک خانواده موفق به نوعی تضمینی بر سلامت و آرامش تمامی افراد آن خانواده محسوب می‌شود.

شاید عجیب نباشد که امروزه بسیاری از افراد برای حفظ سلامت خانواده خود در جلسات مشاوره خانواده شرکت می‌کنند. خانواده جایی است که فرد را برای زندگی آینده و گسترش روابط اجتماعی آماده می‌شود، پس در خانواده‌ای که آشفتگی و پریشانی زیاد باشد، مطمئنا در تربیت فرزندان و ایجاد زمینه‌های شکوفایی موفق نخواهد بود. در خانواده موفق نیازهای اساسی فرد از جمله حسِ حمایت عاطفی، عشق و امنیت تامین می‌شود. خانواده می‌تواند حامی تمام اعضای خود برای روبه‌‌رو شدن با چالش‌ها و سختی‌های زندگی روزمره باشد. سلامت خانواده نیز به موفقیت آن کمک شایانی می‌کند.

خانواده موفق پشت و پناه فرد است

خانواده‌های موفق نیز مانند خانواده‌های دیگر ممکن است دچار مشکلات مختلفی شوند؛ از جمله اختلافات خانوادگی باهم و یا دیگر اعضای فامیل، مسایل مالی و نارسایی‌های عاطفی و مواردی چون اعتیاد و یا طلاق و غیره . اعضای این خانواده احتمال دارد که از کار خود اخراج شوند، عزیزانشان را از دست بدهند و یا ثروتی را بر باد دهند. اما آنچه که علی‌رغم وجود مشکلات، خانواده موفق را شکل می‌دهد این است که هیچ‌گاه در مواجهه با بدترین مشکلات یکدیگر را تنها نمی‌گذارند و همیشه پشتیبان هم هستند. مشکل یکی از اعضای خانواده، مشکل همه تلقی می‌شود و همه با هم آن را حل می‌کنند. هرگز اجازه نمی‌دهند مسائل و مشکلات موجود روابط اعضا را خراب و یا خانواده را از هم بپاشد.

ویژگی خانواده موفق چیست؟

اهمیت خانواده به قدری است که اعضای خانواده موفق با وجود تمام مشغله‌هایی که دارند سعی می‌کنند وقتی را برای بودن در کنار هم اختصاص دهند. فرقی نمی‌کند که چقدر سرشان شلوغ باشد، در هر شرایطی برای اعضای خانواده ارزش خاصی قائل‌اند. این ارزش گذاری‌ها سبب افزایش احساس صمیمیت و پایداری بنیان خانواده می‌شود. برای اینکه خانواده‌ای موفق داشته باشید، باید زمانی را در کنار یکدیگر بگذرانید بدون اینکه حواستان پیش گوشی موبایل، تلویزیون و یا چیزهای دیگر باشد. با هم غذا خوردن، بازی کردن، رفتن به گردش، تماشای مسابقات ورزشی و لذت بردن از فعالیت‌های تفریحی کارهایی هستند که می‌توانید همراه با خانواده انجام بدهید. در ادامه به چند ویژگی اصلی خانواده‌های موفق اشاره کرده‌ایم.

1- فراهم کردن حمایت اجتماعی برای یکدیگر

یکی از مشخصه‌های بارز خانواده های موفق این است که اعضای آن هرگز یکدیگر را طرد نمی‌کنند. آن‌ها می‌دانند هر مشکلی که برای یکی از آن‌ها پیش بیاید به کل مجموعه خانواده ارتباط دارد. در نتیجه تلاش می‌کنند با حفظ مسائل مرتبط با حریم شخصی فضایی امن برای یکدیگر فراهم کنند و در صورت نیاز دیگری را از حمایت‌های خود بهره مند سازند.

2- وجود آزادی بیان در بین اعضا

اعضای یک خانواده موفق از کوچک‌ها گرفته تا بزرگ‌ترها می‌توانند آزادانه در مورد نیازها، خواسته‌ها، احساسات و افکار خود با دیگران صحبت کنند. در واقع اعضای این خانواده‌ها موضعی غیر قضاوتی در برابر یکدیگر اتخاذ می‌کنند و با رفتارهایی نظیر سرزنش کردن یا تمسخر امکان ابراز وجود را از دیگری دریغ نمی‌کنند.

3- برخورداری از مهارت مدیریت هیجان ها

اعضای یک خانواده ایده آل به خوبی می‌توانند هیجانات خود را مدیریت کنند. در واقع آن‌ها در عین حال که احساسات خود را سرکوب نمی‌کنند، بر نحوه ابراز آن تسلط دارند. همین مسئله باعث می‌شود که آن‌ها هیجانات ناخوشایند نظیر خشم را در درون خود بپذیرند و به شیوه‌ای سالم مجرایی برای ابراز آن پیدا کنند.

این در حالیست که در بسیاری از خانواده‌ها تجربه خشم در اکثر موارد به پرخاشگری و رفتارهای مخرب می‌انجامد و افراد نمی‌دانند که چطور باید رفتار خود را کنترل نمایند. اگر شما نیز دچار چنین مشکلاتی هستید، مشورت گرفتن از یک روانشناس خانواده و شرکت در جلسات خانواده درمانی می‌تواند تا حد زیادی در این زمینه به شما کمک کند.

4- وجود مرزبندی های سالم میان اعضای خانواده

اعضای یک خانواده ایده آل مرزبندی‌های سالمی با یکدیگر دارند. در واقع آن‌ها می‌دانند که چطور بین صمیمیت بیش از حد و استقلال دادن به اعضا تعادل ایجاد کنند. به عبارتی دیگر آن‌ها در عین حال که به حریم شخصی یکدیگر احترام می‌گذارند، می‌توانند به موقع در دسترس باشند و ارتباطی توام با صمیمیت را برقرار کنند. این در حالیست که در برخی خانواده‌ها افراد هیچ گونه حریم شخصی ندارند و به راحتی در کار دیگری سرک می‌کشند. در مقابل خانواده‌هایی نیز وجود دارند که مرزبندی‌های بسیار خشکی را برای خود تعریف می‌کنند و اعضا فاصله عاطفی و هیجانی بسیاری از یکدیگر دارند.

این موضوع درباره ارتباط میان زن و شوهر و مرزهای میان آن‌ها اهمیت زیادی دارد.

5- داشتن رویکرد حل مسئله به زندگی

اعضای یک خانواده موفق در برابر زندگی و مشکلات آن رویکرد حل مسئله را اتخاذ می‌کنند. این موضوع بدین معنی است که آن‌ها در احساسات منفی غرق نمی‌شوند بلکه هنگام مواجهه با هرگونه مشکل یا بحران تلاش می‌کنند راه حلی برای برطرف کردن آن پیدا کنند. هم چنین اگر مشکل ایجاد شده مسئله‌ای غیر قابل حل باشد نظیر زمانی که مسئله مرگ یکی از اعضا مطرح است، آن‌ها تلاش می‌کنند راهی سالم برای سازگاری هرچه بیشتر با این موضوع بیابند.

6- برنامه ریزی برای اوقات فراغت

در یک خانواده ایده آل علاوه بر تاکید به کار و تلاش، افراد برای اوقات فراغت و تفریح نیز ارزش قائل هستند. آن‌ها می‌دانند که همه افراد نیازمند زمان‌هایی برای استراحت هستند و این زمان می‌تواند به بازیابی انرژی همه آن‌ها کمک کند. این مسئله باعث می‌شود که آن‌ها برای داشتن اوقات فراغت بهتر برنامه ریزی کرده و تلاش کنند تا از زمان‌های باهم بودن لذت ببرند.

7- سبک تربیتی مقتدرانه

سبک تربیتی خانواده در سلامت روان و رضایت از زندگی فرزندان تاثیر بسزایی می‌گذارد. افرادی که در خانواده‌ای شاد و سالم پرورش می‌یابند اغلب والدین مقتدری دارند. به این معنی که پدر و مادر تلاش می‌کنند بین سخت گیری بیش از حد و در مقابل نازپرورده کردن بچه‌ها رویکردی متعادل را در پیش بگیرند. این والدین در عین حال که با فرزندان خود صمیمی هستند و می‌توانند تکیه گاهی امن برای آن‌ها باشند، قوانین خاصی برای خانه و خانواده خود وضع می‌کنند و با اقتدار خود به فرزندان نشان می‌دهند که باید به این قوانین احترام بگذارند. با کمک گرفتن از یک فرد متخصص می‌توانید این سبک تربیتی را به درستی یاد بگیرید.

ارتباطات سازنده اعضای خانواده

اعضای خانواده باید احساسات خود را با یکدیگر در میان بگذارند. اعضای خانواده موفق راحت در مورد مسائل روزمره با یکدیگر صحبت کرده و نگرش‌ها و دیدگاه‌های خود را بیان می‌کنند. اعضای خانواد موفق هرگز با تحقیر و توهین با یکدیگر صحبت نمی‌کنند و در صورت بروز بحث و دعوا سریع اختلافات بین خود را حل می‌نمایند. چرا که برای یکدیگر ارزش قائل‌اند و می‌دانند که هیچ چیز نمی‌تواند جای خانواده را بگیرد. اعضای خانواده باید سعی کنند تلاش خود را جهت درک کردن یکدیگر به کار ببرند و روی مهارت‌های ارتباطی خود تمرکز کنند. یعنی یاد بگیرند با یکدیگر رک و صادق باشند اما در عین حال انعطاف و رفتار دوستانه داشته باشند.

نقش محبت در خانواده موفق

اعضای خانواده موفق به خاطر کارهای محبت آمیزی که انجام می‌دهند از یکدیگر قدردانی می‌کنند. قدردانی و محبت باعث افزایش صمیمیت شده و به افراد برای ادامه رفتار خوبشان انگیزه می‌بخشد. علاوه بر این محبت و قدردانی اعتماد به نفس را در اعضای خانواده افزایش می‌دهد. خانواده‌های موفق قدردانی خود را به صورت کلامی و در عمل ابراز می‌کنند. زمانی که بچه‌ها کار خوبی انجام می‌دهند، به مادر در شستن ظرف‌ها کمک می‌کنند، اتاق خود را تمیز کرده و یا به دیگر اعضای خانواده کمک می‌کنند، آن‌ها را تحسین و از رفتارشان تشکر کنید. می‌توانید قدردانی خود را به صورت یک یادداشت کوچک یا نامه و یا یک شاخه گل ابراز کنید. در این بین با تقسیم وظایف نیز می‌توانید حس همبستگی را افزایش دهید.

منافع مشترک

از ویژگی‌های خانواده موفق این است که همیشه در تصمیم گیری‌ها منافع دیگر اعضا را نیز در نظر می‌گیرند و به این فکر می‌کنند که تصمیمشان چه تاثیری بر زندگی اعضای خانواده دارد. هیچ گاه خودخواهانه عمل نمی‌کنند و در موارد بسیاری به خاطر راحتی خانواده خود فداکاری می‌کنند. هیچ وقت در گفتار و رفتار موجب رنجش و ناراحتی یا دردسر یکدیگر نمی‌شوند. اعضای خانواده موفق از سلامت روانی برخوردارند و در تصمیم‌گیری‌ها از خرد جمعی بهره می‌برند و صلاح خانواده برایشان در اولویت خواهد بود.

مشکلات خانوادگی تا چه حد در آسیب های اجتماعی نظیر اعتیاد تاثیر می گذارند؟

آسیب‌های اجتماعی پدیده‌ای تک علیتی نیستند بلکه از تعامل عوامل زیستی، محیطی، روانی و اجتماعی با یکدیگر شکل می‌گیرند. در همین راستا خانواده یکی از عوامل مهمی است که در این موضوع نقش دارد اما لزوما همه افرادی که خانواده خوبی ندارند دچار آسیب‌های اجتماعی نمی‌شوند.