محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی درباره وضعیت برخی فیلم‌های توقیفی و نیز فعالیت سینماگرانی که گفته می‌شود ممنوع‌الکار شده‌اند و در صحبت اخیر محمدمهدی اسماعیلی – وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی – هم به آن اشاره شده بود بیان کرد: آقای وزیر در صحبت‌های خود شخص خاصی را نام نبردند و گفتند اگر کسی ممنوع الکار شده باشد عطف به ماسبق نمی‌شود، یعنی فیلم‌هایی که در گذشته بازی کرده‌اند دچار مشکل نمی‌شوند. اینکه رسانه‌ها این حرف‌ها را به سمت و سوی یک بازیگر یا کارگردانی ببرند و تحلیلی داشته باشند، مسئله دیگری است. با این حال برای یکسری از دوستان در ارتباط با بیانیه ۱۷۰ نفر (در حوادث خوزستان) و برای یکسری دیگر هم در ارتباط با جشنواره کن مشکلاتی به وجود آمده که ما درباره بیانیه ۱۷۰ نفر گفتیم این جریان به سازمان سینمایی مربوط نیست. از ما درخواست کردند، ما هم از دوستان (امضاکنندگان) درخواست کردیم که اگر بیانیه را نخوانده بودند یا اطلاعی نداشتند به طور رسمی اعلام کنند که دچار مشکلات عدیده نشوند ولی اینکه از میان سایر دوستان چه کسانی ممنوع‌الکارند یا دچار مشکلاتی هستند تا آخر هفته آینده به صورت شفاف اعلام می‌شود.
دست به دست شدن لیستی از ممنوع‌الکارها در جلسه‌های متعدد
به گزارش ایسنا، او اضافه کرد: در این مورد یک لیستی وجود داشت که خیلی از آن‌ها در جلسات متعدد کم و زیاد شدند و قرار شده آخرین لیست را هفته‌ی آینده به ما بدهند. ما تلاش کردیم بعضی دوستان که اسامی آن‌ها مطرح بود از این لیست کنار گذاشته شوند. مجموع این افراد به پنج، شش نفر می‌رسد که البته چند نفر کم شده ولی به طور کامل هفته آینده مشخص می‌شود که مثلا تدوینگر فیلم «عنکبوت مقدس» (هایده صفی‌یاری) چه وضعیتی خواهد داشت ، چون یکی از افراد مورد بحث است. جمع‌بندی تمام این‌ها به زودی مشخص می‌شود و طبق گفته دکتر اسماعیلی اگر هنرمندانی ممنوع‌الکار شوند قطعا این را مدنظر خواهیم داشت که عطف به ماسبق نشود و سرمایه و تهیه‌کننده و کارگردان و نتیجه زحمت گروه تولیدی که مربوط به قبل از این جریان‌هاست، دچار مشکل نشوند. ما قصد جلوگیری از آثار را نداریم بلکه برای اکران آن‌ها حمایت نیز خواهیم کرد تا شرایط طبیعی خود را طی کنند و این، خیلی با آثار جدید فرق دارد.
عوامل «برادران لیلا» ممنوع‌الکار شده‌اند؟
خزاعی درباره اینکه آیا طبق برخی گفته‌ها، ممنوع‌الکاری درباره عوامل اصلی «برادران لیلا» یعنی تهیه‌کننده، کارگردان و چند بازیگر فیلم اتفاق افتاده است؟ گفت: خیر، هفته آینده وضعیت همه افرادی که مطرح هستند مشخص می‌شود، اما برای «برادران لیلا» سازمان سینمایی همه گونه همکاری و مشارکت را با دوستان – حتی قبل از اعزام (به جشنواره کن) – داشته است. مواردی را گفتیم اصلاح کنند که دوستان ابتدا قبول کردند، بعد نپذیرفتند و در رسانه‌ها نیز اعلام کردند که «هیچ پلان را حذف و سانسور و ممیزی نمی‌کنیم». در حقیقت آن‌ها بدون پروانه نمایش بین‌المللی در جشنواره کن حضور پیدا کردند. این قوانین را هم که ما الان اعمال می‌کنیم مربوط به دوره‌ی ما نیست و از قبل در سازمان سینمایی وجود داشت و هر کسی که می‌خواست در جشنواره‌های خارجی حضور داشته باشد ،پروانه نمایش بین المللی گرفته است.
او در پاسخ به اینکه آیا قبول دارد که در مورد «برادران لیلا» سختگیرانه برخورد شده است؟ گفت: سختگیرانه نبود ولی دلایل آن را عرض می‌کنم. من از روز اولی که به سازمان سینمایی آمدم سه مسئله را مدنظر داشتم و برخی بحران‌های ما نیز در ارتباط با همین سه مسئله است یعنی قانون‌گرایی، استانداردسازی و عدالت محوری. وقتی قرار باشد این سه مورد اجرا شوند شما باید در حق نزدیکان خود نیز اجرا کنید. ما در مواردی با بعضی دوستان خود از صنف، که همراه من نیز بودند به مشکل برخوردیم که هرچند برطرف شد ولی در این موضوع برای هیچکس تا حالا کوتاه نیامده‌ام. معتقدم اگر قانون به سینما برگردد تمام مشکلات این سینما حل می‌شود مثل قانون در اکران، جشنواره‌ها و حمایت. نکته اینجاست که این قوانین از گذشته در سازمان سینمایی بوده و ما وضع نکردیم، بعضی‌ها اجرا می‌شد و بعضی‌ها کمرنگ‌تر بودند. مثلا سوال است که چرا فیلمی پروانه ساخت گرفته و بعد در پروانه نمایش باید دچار مشکل شود؟ این یعنی یک جایی قانون‌شکنی اتفاق افتاده است. به طور مثال فیلمنامه را می‌خوانیم و می‌بینیم مطابق فیلم نیست یا در پروانه تذکراتی داده شده که نامه‌های مکتوب آن موجود است اما توجهی صورت نگرفته است و دو مورد از فیلم‌های فعلی همین مشکل را دارند.
رییس سازمان سینمایی که در حاشیه مراسم تقدیر از اهالی رسانه با خبرنگاران ایسنا و مهر گفت‌وگو می‌کرد، ادامه داد: ما در دوره جدید اعلام کردیم، از آذر ۱۴۰۰ هر فیلمی که از ما پروانه ساخت بگیرد قطعا برای پروانه نمایش حمایت کنیم و نمی‌گذاریم که توقیف یا دچار مشکل شود، چون معتقدم امضای یک مدیر، اعتبار اوست. وقتی با همه سختگیری‌ها امضا می‌کنیم تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران و عوامل فیلم خیالشان راحت است که فیلمشان دچار مشکل نخواهد شد. من این قول را داده‌ام تا زمانی که در سازمان سینمایی هستم هر فیلمی که در دوره ما پروانه ساخت گرفت و تولید شد حمایت می‌شود تا به راحتی نمایش داده شود.
«برادران لیلا» به کمیته انتخاب اسکار می‌رسد؟
خزاعی در پاسخ به اینکه آیا مشکل فیلم «برادران لیلا» را حل نمی‌کند تا با توجه به شرایطی که در حوزه پخش بین‌المللی دارد، بتواند به عنوان یکی از گزینه‌های معرفی به اسکار باشد؟ توضیح داد: مشکل «برادران لیلا» را ما ایجاد نکردیم که الان ما بخواهیم حل کنیم. این فیلم شرایط طبیعی خود را داشت طی می‌کرد. اصلاحاتی در مرحله اول داشتند که باید انجام می‌شد، ولی انجام ندادند. رسماً در مجامع بین‌المللی اعلام کردند که یک فریم از این فیلم را کم نمی‌کنیم و مسئله بعدی هم اظهارنظرهایی بود که انجام دادند. همه این‌ها دست به دست هم داد که این‌ها به یک جریان تبدیل شود، پس مشکل از سازمان سینمایی نیست، مشکل رفتار غیرقانونی دوستان است. اگر همین دوستان مثل آقایان مانی حقیقی و هومن سیدی که همین الان در بازار بین‌المللی شرکت دارند، برای دریافت پروانه نمایش اقدام می‌کردند مشکلی به وجود نمی‌آمد.
وی در پاسخ به اینکه آیا صحبت‌های او به این معناست که اظهارات عوامل فیلم «برادران لیلا» در روند صدور پروانه نمایش تاثیر گذاشته است؟ گفت: هم گفتگوهایی که انجام دادند خارج از عرف سینمایی بود و مربوط به مسائل سینمای ایران نمی‌شد و هم عدم تمکین به قانون، که پروانه نمایش نداشتند. درواقع مهم‌ترین دلیل همین نداشتن پروانه نمایش بود که اگر می‌داشتند این مشکلات به وجود نمی‌آمد. از قبل هم به دوستان اعلام شد که برای دریافت پروانه نمایش اقدام کنند ولی خیلی خیلی دیر این کار را انجام دادند و فکر می‌کنم هشت یا نُه جلسه هم با تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار و کارگردان برگزار شد تا مشکل حل شود.
او درباره فیلم «شب، داخلی، دیوار» وحید جلیلوند نیز که در جشنواره ونیز پذیرفته شده است، گفت: درخواست این فیلم سوم مرداد ثبت شده و باید بررسی شود، البته آقای جلیلوند گویا گفته است که فیلم را خودش به جشنواره نفرستاده و از سال قبل ارسال شده و بر اساس آن قضاوت صورت گرفته است. با این حال شورای پروانه نمایش باید فیلم را ببیند و نظر دهد.
خزاعی در ادامه‌ی تاکید بر دریافت پروانه نمایش بین‌المللی اظهار کرد: در نظر داشته باشد که اگر فیلمی پروانه نمایش خارجی نداشته باشد، دو روایت از یک فیلم وجود خواهد داشت که یکی در بازارهای خارجی ارائه می‌شود و دیگری هم در داخل. معمولا این ماجرا به قاچاق فیلم کمک می‌کند چرا که در سال‌های گذشته سه نوع پروانه نمایش حرفه‌ای سینمایی، خارجی و نمایش خانگی داشتیم که تعدد این‌ها باعث می‌شد مردم دنبال نسخه اصلاح نشده باشند و این باعث قاچاق فیلم می‌شد، بنابراین تلاش می‌کنیم براساس قانون عمل کنیم. البته من معتقدم یکی از دلایل این مسائل به کرونا مربوط می‌شود چون با توجه به خوب نبودن شرایط اقتصادی، احساس می‌کنم رجعت به سمت قوانین در سازمان سینمایی طول خواهد کشید. این محصول سال‌های گذشته است که با ۱۷۰ فیلمی مواجه بودیم که به دلیل شرایط کرونا امکان اکران نداشتند. ما فعلا باید مشکل این فیلم‌ها را برای اکران حل کنیم تا در سال بعد با برنامه‌ریی‌هایی که داریم دچار فیلم‌سوزی نشویم.
سختگیری برای تولید و نمایش فیلم‌ها با هدف تنظیم بازار است
وی اضافه کرد: بنابراین یکی از دلایل سختگیری‌هایی که جدا از بحث مضمون انجام می‌دهیم، با هدف تنظیم بازار است. ما اگر به ۱۰۰تا ۱۵۰ فیلم پروانه نمایش بدهیم این‌ها چطور می‌خواهند اکران شوند و سرمایه‌شان چطور باید برگردد؟ پس مجبوریم برای تنظیم بازار در شرایط فعلی به فیلم‌هایی پروانه نمایش دهیم که حداقل استاندارد را برای تولید داشته باشند.
خزاعی در پایان درباره محدودیت‌هایی که این سختگیری‌ها برای تولید به وجود می‌آورد هم گفت: محدودیت‌های ما کاملا شفاف است که در چارچوب خانواده و اخلاق قرار دارند. در این باره لیستی در سازمان سینمایی مدون شده که شوراهای پروانه ساخت براساس آن اقدام می‌کند و شامل مواردی است که به تخریب خانواده و موارد اخلاقی برمی‌گردد. این‌ها بر اساس آنچه به طور شفاف در قانون مطرح شده انتخاب شده‌اند. بابت کاری که در این باره انجام دادیم خیلی‌ها تشکر می‌کنند و برای برخی دیگر هم باعث تعجب است که سازمان سینمایی شفاف موارد را مطرح می‌کند. معتقدم ما هیچ وقت نباید سینماگرها را دچار مشکل کنیم، شاید بعضی‌ها در مرحله اول از این اقدام خوششان نیاید ولی حداقل این است که سرمایه‌گذار و نویسنده و تهیه‌کننده می‌دانند ملزم به رعایت چه بایدها و نبایدهایی هستند. در این زمینه، مسائل اخلاقی و خانوادگی قطعا جزو دغدغه‌های ماست که البته سینماگران هم نسبت به آن دغدغه داشتند مثل افزایش مصرف دخانیات در خانم‌ها یا چگونگی روابط.
آخرین دیدگاه