فیشینگ به عنوان یکی از قدیمی ترین و شناخته شده ترین روش های کلاهبرداری دیجیتال شناخته می شود. هکرها از طریق ایمیل ها، پیامک ها یا وب سایت های جعلی تلاش می کنند اطلاعاتی مانند نام کاربری، رمز عبور، یا اطلاعات بانکی کاربران را سرقت کنند. بر اساس ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم: تعزیرات)، هرگونه اقدام به سرقت اطلاعات و استفاده از آن ها در فضای مجازی جرم محسوب می شود و قابل پیگرد قانونی است.
2. کلاهبرداری شبکه های اجتماعی
در سال های اخیر، کلاهبرداران از پلتفرم های اجتماعی برای انجام کلاهبرداری استفاده می کنند. به عنوان مثال، صفحات جعلی که وعده مسابقات و هدایا می دهند، یکی از شایع ترین روش های کلاهبرداری است. ماده ۲ قانون جرایم رایانه ای به صراحت هرگونه تقلب و فریب از طریق شبکه های اجتماعی را جرم تلقی کرده و بر لزوم مجازات آن تأکید دارد.
3. بدافزارها و تروجان ها
بدافزارها و تروجان ها از طریق نصب نرم افزارهای مخرب روی سیستم کاربر، اطلاعات خصوصی او را سرقت می کنند. ماده ۷۳۳ قانون جرایم رایانه ای استفاده از هرگونه نرم افزار یا کد مخرب برای ورود به سیستم افراد و دسترسی به اطلاعات را غیرقانونی اعلام کرده و برای آن مجازات تعیین کرده است.
کلاهبرداری از طریق کلیک های جعلی (Click Fraud)
کلیک های جعلی یکی از مشکلات رایج برای کسب وکارهایی است که در تبلیغات آنلاین سرمایه گذاری می کنند. این نوع کلاهبرداری می تواند باعث افزایش غیرواقعی هزینه های تبلیغاتی و تخلیه بودجه تبلیغاتی کسب وکارها شود. قانون جرایم رایانه ای در این موارد به وضوح هرگونه استفاده از تکنیک های فریبنده در تبلیغات آنلاین را جرم تلقی می کند.
حملات Man-in-the-Middle (انسان در میان)
حملات “انسان در میان” یکی از پیچیده ترین روش های کلاهبرداری است که در آن هکر بین دو طرف ارتباط قرار گرفته و اطلاعات مبادله شده را سرقت می کند. بر اساس ماده ۷۴۰ قانون مجازات اسلامی، هرگونه دسترسی غیرمجاز به ارتباطات الکترونیکی جرم بوده و تحت پیگرد قانونی قرار می گیرد.
کلاهبرداری از طریق درگاه های پرداخت جعلی
یکی از رایج ترین روش های کلاهبرداری، ایجاد درگاه های پرداخت جعلی است که کاربران با وارد کردن اطلاعات بانکی خود در این درگاه ها، قربانی کلاهبرداری می شوند. ماده ۷۴۷ قانون مجازات اسلامی در رابطه با جرایم مالی و تقلبی، به وضوح تأکید می کند که هرگونه سوءاستفاده از اطلاعات مالی افراد جرم تلقی می شود.
کلاهبرداری از طریق پیامک های جعلی (Smishing)
پیامک های جعلی که حاوی لینک های مخرب یا درخواست اطلاعات بانکی هستند، یکی دیگر از روش های کلاهبرداری دیجیتال است. ماده ۷۳۴ قانون جرایم رایانه ای به کاربران توصیه می کند که در مواجهه با این گونه پیام ها با دقت عمل کنند و از وارد کردن اطلاعات در سایت های مشکوک خودداری کنند.
کلاهبرداری از طریق نرم افزارهای جعلی
یکی از روش های رایج دیگر در دنیای دیجیتال، انتشار نرم افزارهای جعلی یا آلوده به بدافزار است که می تواند باعث سرقت اطلاعات کاربران یا دسترسی غیرمجاز به سیستم ها شود. ماده ۷۳۳ قانون جرایم رایانه ای به وضوح هرگونه استفاده از نرم افزارهای مخرب و آلوده را غیرقانونی دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است. برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداری، کاربران باید تنها از منابع معتبر و تأیید شده نرم افزارها را دانلود کنند و از نصب نرم افزارهای نامعتبر خودداری کنند.
کلاهبرداری با هویت جعلی
در این روش، هکرها با استفاده از اطلاعات هویتی دزدیده شده، به حساب های بانکی، شبکه های اجتماعی، و حتی حساب های ایمیل افراد دسترسی پیدا می کنند. ماده ۶۸۶ قانون مجازات اسلامی اشاره دارد که هرگونه سرقت هویتی و سوءاستفاده از آن جرم تلقی می شود و فرد مجرم باید پاسخگوی جرایم مرتکب شده باشد. برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداری، حفاظت از اطلاعات شخصی و استفاده از احراز هویت دو مرحله ای بسیار حیاتی است.
پیشگیری از کلاهبرداری دیجیتال
مهم ترین راهکار برای مقابله با کلاهبرداری دیجیتال، آموزش و آگاهی رسانی به کاربران است. ماده ۲۸ قانون تجارت الکترونیک بر اهمیت آموزش افراد برای استفاده ایمن از فضای مجازی تأکید کرده و به مسئولان مرتبط این وظیفه را محول کرده است. آگاهی از تهدیدات و راهکارهای پیشگیری، کاربران را از افتادن در دام کلاهبرداران محافظت می کند.
کلام پایانی
با افزایش پیچیدگی تکنیک های کلاهبرداری دیجیتال، آگاهی و آماده سازی برای مقابله با این تهدیدات حیاتی است.
توصیه می شود همواره از منابع حقوقی معتبر استفاده کرده و اطلاعات خود را به روز نگه دارید. قانون جرایم رایانه ای یکی از مهم ترین قوانین مرتبط با فضای دیجیتال است که تمامی تخلفات و کلاهبرداری ها در این حوزه را جرم انگاری کرده و راهکارهای قانونی برای مقابله با آن ها را مشخص کرده است.
در نهایت، کاربران باید با دقت عمل کنند و به هیچ وجه اطلاعات حساس خود را در دسترس افراد مشکوک قرار ندهند.
منابع حقوقی:
قانون جرایم رایانه ای جمهوری اسلامی ایران
کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
آخرین دیدگاه