محمدرضا غفاری، رئیس هیأت‌مدیره خانه دیپلماسی طی یادداشتی برای روزنامه اعتماد نوشت: کاربرد مفهوم «دیپلماسی اقتصادی» در ادبیات سیاست خارجی در ایران معاصر عمری طولانی ندارد. دیپلماسی اقتصادی به مفهوم «اهمیت یافتن مناسبات اقتصادی در روابط خارجی، یکی از ابزارهای مهم برای پیشبرد اهداف بلندمدت رشد و توسعه اقتصادی کشورها به حساب می‌آید.» این موضوع به‌ویژه در فرآیند جهانی شدن اقتصاد، اهمیتی دوچندان یافته است.
دیپلماسی اقتصادی بازیگران خارجی و داخلی خود را دارد. در زمینه بازیگران خارجی سازمان‌های بین‌المللی با قوانینی که وضع می‌کنند به روند دیپلماسی اقتصادی در سطح جهان شکل می‌دهند. در مورد بازیگران داخلی نیز به ضرورت هماهنگی بیشتر در دیپلماسی اقتصادی میان بخش‌های مختلف حکومت و همچنین حضور بازیگران غیردولتی تاکید می‌شود، چرا که در دیپلماسی اقتصادی برخلاف دیپلماسی سیاسی، مشتریان نهایی شرکت‌های عمومی و خصوصی‌ای هستند که قصد صادرات و واردات کالا یا خدمات را دارند. چنین تغییراتی در سطح نگاه به امر دیپلماسی و گذر از دیپلماسی سیاسی و امنیتی به دیپلماسی اقتصادی است که آن را به یکی از مهم‌ترین رویکردهای حال حاضر در مناسبات روابط خارجی تبدیل کرده است. نگاه به رویکرد اقتصادی در نزد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران کمتر از یک دهه قبل خود را در قالب مفاهیمی تازه و نوظهور نشان داد و در زمانی کوتاه رویکرد تازه‌ای برای بحث در حوزه دیپلماسی به دکترین روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران وارد شد. در عصر جدید تغییر موضع دستگاه دیپلماسی به سمت رویکردهای مبتنی بر اقتصاد و تامین منافع ملی از راه‌های مبتنی بر حوزه اقتصاد زمینه‌هایی را به وجود آورد که ضرورت ورود هدفمند به مبحث و مفهوم دیپلماسی اقتصادی در مرکز پروژه‌های حوزه سیاست خارجی و اقتصادی قرار بگیرد.
آنگونه که بسیاری از پژوهشگران و متولیان دخیل در حوزه دیپلماسی اقتصادی اشاره کرده‌اند: «دیپلماسی اقتصادی، پدیده‌ای پویا و در حال دگرگونی است و درجه پویایی آن باید با در نظر گرفتن هماهنگی همه حلقه‌های تاثیرگذار داخلی، منطقه‌ای و جهانی و در وضعیت‌های عادی و غیرعادی ارزیابی شود.» اگر از تلفیق دیپلماسی- به عنوان موضعی برای تامین منافع ملی- و اقتصاد- به عنوان حوزه حیاتی هر حاکمیتی در دنیای امروز- مفهوم دیپلماسی اقتصادی متولد می‌شود، ضرورت نگاه درست به این مفهوم، نگاه واقع‌گرایانه به وضع موجود آن در ایران، مبحث رهبری و چگونگی پیشبرد آن و ورود همه بازیگران دخیل به این عرصه از حیاتی‌ترین اتفاقاتی است که بی‌توجهی به آن خسارت‌های بیشتری را به همراه خواهد داشت.
آخرین دیدگاه