واکسن اسپایکوژن (Spikogen) که یک واکسن ایرانی-استرالیایی است، توانست در تاریخ چهاردهم مهر ماه سال 1400 به صورت رسمی مجوز مصرف اضطراری را از وزارت بهداشت اخذ نماید. اسپایکوژن با استناد بر گزارش‌ها و شواهد به دست آمده از نتایج مطالعات بالینی واکسن و ساختار پروتئینی و نوع ادجوانت‌های آن؛ یکی از بهترین گزینه‌ها برای دوز بوستر خود و سایر واکسن‌های کرونا است.

در این مقاله قصد داریم تا با این واکسن ایرانی-استرالیایی بیشتر آشنا شویم و از مزایای آن برای تزریق دوز سوم (بوستر) واکسن کرونا مطلع شویم.

واکسن اسپایکوژن چیست؟

واکسن کرونا اسپایکوژن توسط شرکت سیناژن با همکاری یک شرکت استرالیایی به نامVaxine تولید شده است. در فناوری ساخت این واکسن ایرانی-استرالیایی، از ویروس زنده یا ویروس کشته شده استفاده نشده است؛ اسپایکوژن در حقیقت حاوی قسمتی از ویروس کرونا (پروتئین Spike) است که سبب ایجاد ایمنی در برابر ویروس کرونا می‌شود.

جالب است بدانید که نوع طراحی این واکسن می‌تواند احتمال بروز عوارض جانبی ناشی از واکسن را کاهش دهد و بسیار ایمن باشد. شایان ذکر است که واکسن کرونا اسپایکوژن با استفاده از روش‌های مهندسی ژنتیک تهیه و تولید شده است.

شرکت داروسازی سیناژن تجربه طولانی و چندین ساله در تولید انواع پروتئین‌های نوترکیب برای درمان بیماری‌های مختلف مانند ام‌اس، آرتریت مفصلی، انواع سرطان، دیابت و … دارد و تولید پروتئین نوترکیب برای واکسن کرونا را نیز بر پایه همین تجربه دنبال کرده است.

برای آشنایی بیشتر با واکسن ایرانی-استرالیایی اسپایکوژن، می‌توانید مقاله "اسپایکوژن چیست؟" را مطالعه فرمایید.

مزایای مهم واکسن اسپایکوژن به عنوان دوز بوستر

اسپایکوژن تنها واکسن پروتئین نوترکیب موجود در کشور

جالب است بدانید که واکسن اسپایکوژن شامل تمامی قسمت‌های پروتئین اسپایک ویروس کرونا است؛ پاسخ‌های ایمنی در بدن در برابر تمامی بخش‌های اسپایک ویروس کرونا رخ می‌دهد، بنابراین این پروتئین از جایـگاه مهمی در طراحـی واکسـن‌ها علیه ویروس کرونا برخوردار است.

پلتفرم ایمن واکسن

پلتفرم واکسن سیناژن از ایمن‌ترین پلتفرم‌های تولید شده در جهان است و این پلتفرم در ساخت انواع واکسن‌ها از جمله واکسن آنفلوانزا، هپاتیت، HPV (گارداسیل) و داروهایی مانند انسولین سابقه بسیار طولانی دارد.

ساخته شده از پروتئین با خلوص بالا

به دلیل اینکه واکسن سیناژن از پروتئین با خلوص بالا ساخته شده است و از تمامی ساختار ویروس استفاده نشده است، ریسک بروز خطراتی مانند بیماری‌زایی واکسن و پارتیکل‌های ویروسی به دلیل مشکلات احتمالی در پروسه تولید وجود نخواهد داشت.

ایمنی زایی بالا

واکسن سیناژن (اسپایکوژن) حاوی ترکیبات آلومینیوم و جیوه نیست و ادجوانت استفاده شده در این واکســن Advax-SM اسـت که مطالعـات متعددی ایمنی‌زایی آن را نشان داده‌اند.

با توجه به یافته‌های موجود از واکسن‌های پیشین و مطالعات Mix & Match به نظر می‌رسد که استفاده از پلتفرم‌های متفاوت از واکسیناسیون اولیه باعث ایجاد ایمنی پایدارتر و موثرتر در برابر ابتلا به کووید-۱۹ می‌شود.

بر اساس اطلاعات به دست آمده از نتایج مطالعات بالینی واکسن اسپایکوژن و همچنین ساختار پروتئینی و نوع ادجوانت‌های آن، واکسن اسپایکوژن می‌تواند گزینه ای مناسب برای دوز بوستر خود و سایر واکسن‌های کرونا موجود باشد.

اگر به اطلاعات بیشتری جهت تصمیم‌گیری در انتخاب واکسن اسپایکوژن به عنوان دوز سوم (بوستر) واکسن کرونا نیاز دارید، کافیست از وب سایت رسمی این واکسن ایرانی-استرالیایی، مقاله "اسپایکوژن، انتخابی مناسب برای دوز بوستر" را مطالعه فرمایید.

چرا باید دوز بوستر واکسن کرونا را تزریق کرد؟

طبق اطلاعات منتشر شده از CDC (مراکز کنترل بیماری آمریکا)، نتایج حاصل از واکسیناسیون ویروس کرونا در افراد بزرگسال 65 سال به بالا موثر و قابل توجه بوده، اما در تازه‌ترین مطالعات ثبت شده اثربخشی واکسیناسیون در پیشگیری از عفونت یا بیماری با علائم خفیف کاهش پیدا می‌کند.

تازه‌ترین یافته‌های علمی پیرامون این موضوع نشان می‌دهند که اثر واکسن در برابر عفونت‌های کووید-۱۹ با گذشت زمان کاهش پیدا می‌کند. دانشمندان معتقدند که این اثربخشی کمتر، احتمالاً به دلیل کاهش محفاظت واکسن با گذشت زمان از واکسیناسیون (به عنوان مثال، کاهش ایمنی) و همچنین بروز جهش‌های جدیدتر مانند نوع دلتا است.

مناسب‌ترین زمان تزریق دوز بوستر (دوز سوم) واکسن کرونا

زمان دریافت دوز بوستر واکسن، حداقل شش ماه پس از تزریق دوز دوم آن است. این مدت زمان را مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تایید و اعلام کرده است.

آیا تزریق دوز بوستر واکسن کرونا خطرناک است؟

تزریق دوز بوستر واکسن کرونا، اکنون برای افزایش ایمنی حاصل از دو دوز قبلی واکسن در گروه‌های خاصی از افراد توصیه می‌شود. با گذشت زمان میزان اثربخشی واکسن کرونا برای محافظت در برابر ویروس کاهش می‌یابد، بنابراین تزریق دوز بوستر برای افزایش اثربخشی واکسن و حفظ ایمنی بلندمدت بدن در برابر ویروس کرونا توصیه می‌شود. البته در اکثر کشورها فعلاً اولویت‌های خاصی برای تزریق بوستر در نظر گرفته شده است و برای همه افراد جامعه توصیه نشده است.

شخصی که از واکسن‌های سینوفارم یا آسترازنکا استفاده کرده، برای دوز سوم یا بوستر می‌تواند به سراغ واکسن اسپایکوژن برود؟

با توجه به یافته های موجود از واکسن‌ها و مطالعات قبلی به نظر می‌رسد استفاده از پلتفرم‌های واکسن متفاوت از پلتفرم واکسیناسیون اولیه باعث ایجاد ایمنی پایدارتر و موثرتری در برابر ابتلا به کووید-۱۹ می‌شود.

پلتفرم واکسن اسپایکوژن از نوع پروتئین نوترکیب و متفاوت از واکسن‌های وکتور ویروسی (مانند آسترازنکا) یا ویروس غیرفعال شده (مانند سینوفارم) است. اسپایکوژن حاوی تمام بخش های پروتئین اسپایک است، از این رو در افرادی که واکسیناسیون اولیه آن‌ها با واکسن‌های وکتور ویروسی یا واکسن های ویروس غیرفعال شده انجام داده اند، تجویز اسپایکوژن به عنوان دوز بوستر می تواند منجر به فعالسازی مجدد سلول‌های خاطره در ساخت آنتی‌بادی علیه تمام قسمت های پروتئین S شود.

بنابراین "اسپایکوژن"، واکسن سیناژن می‌تواند گزینه مناسبی به عنوان بوستر برای خود و دیگر واکسن‌های وکتور ویروسی یا واکسن‌های ویروس غیرفعال شده باشد.

آیا دوز بوستر واکسن سینوفارم در قیاس با دوز بوستر واکسن اسپایکوژن قوی‌تر است؟

هنوز اطلاعات کافی برای مقایسه میان ایمنی ناشی از واکسن‌های مختلف به عنوان بوستر وجود ندارد و این موضوع نیاز به انجام مطالعات بیشتری دارد.

تزریق دوز سوم (بوستر) شامل چه کسانی می‌شود؟

بی‌شک در هر کشوری بر اساس اولویت‌ها و شرایط گوناگون، برنامه زمانی مخصوصی جهت تزریق دوز سوم یا دوز بوستر واکسن کرونا تهیه و تدوین می‌شود.

همان‌طور که می‌دانید خطر بیماری شدید کووید-۱۹ با افزایش سن رابطه مستقیم داشته و افزایش پیدا می‌کند؛ علاوه بر این ممکن است برای بزرگسالان در هر سنی با شرایط پزشکی زمینه‌ای، این خطر افزایش نیز پیدا کند.

علاوه بر موارد فوق، در کشور امریکا افراد تحت مراقبت‎های طولانی‌مدت، مانند ساکنان مراکز سالمندان، باید واکسن بوستر را دریافت کنند، زیرا در محیط گروهی با هم زندگی می‌کنند و اغلب افراد مسنی هستند که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند، پس در معرض خطر بیشتر عفونت و بیماری شدید ناشی از ویروس کرونا قرار دارند.

در کشور عزیزمان ایران نیز مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، گروه‌های هدف دوز بوستر واکسن کرونا را افراد با سرکوب سیستم ایمنی و کارکنان بخش بهداشت و درمان اعلام کرده است و زمان دریافت دوز بوستر حداقل شش ماه پس از دوز دوم است.

برای باخبر شدن از آخرین اخبار و اطلاعات این واکسن ایرانی-استرالیایی ، می‌توانید وب سایت رسمی واکسن اسپایکوژن را دنبال فرمایید.