جو بایدن و ولادیمیر پوتین، روسای جمهور آمریکا و روسیه روز چهارشنبه در سوئیس با یکدیگر دیدار میکنند. دیداری که در سایه روابط تنشآلود روسیه و ایالات متحده برگزار میشود.
روابط مسکو و واشنگتن به بدترین دوران خود از بعد از جنگ سرد رسیده و بحرانهای تقریبا دائمی بر مناسبات دو کشور سایه افکنده است.
جو بایدن که ژانویه ۲۰۲۱ قدرت را در آمریکا در دست گرفته میگوید که خواهان یک رابطه پایدار و قابل پیشبینیتر با روسیه است. روابطی که به آمریکا اجازه دهد بر سایر اولویتهای سیاست خارجی این کشور که بیش از روسیه برای واشنگتن اهمیت دارد تمرکز کند. از آن جمله میتوان به موضعگیری سرسختتر در قبال چین اشاره کرد. کرملین هم به نوبه خود با سیلی از تحریمهای مستمر و شدید از سوی آمریکا روبه رو شده است. آخرین موج این تحریمها در ماه آوریل و بعد از سرکوب مخالفان داخلی از سوی مسکو روانه روسیه شد.
تحلیلگران میگویند که آقای پوتین از زمان به قدرت رسیدن جو بایدن تلاش کرده با انجام برخی اقدامات مانند اعزام نیروهای نظامی به مرز اوکراین توجه آمریکا را به خود جلب کند.
ولادیمیر فرلوف، دیپلمات پیشین سفارت روسیه در واشنگتن در این رابطه میگوید: «کرملین میخواهد روابط با واشنگتن از یک مناسبات خصمانه غیر محترمانه به روابطی خصمانه ولی همراه با احترام تغییر شکل دهد.»
آقای فرلوف به شبکه خبری ای بی سی آمریکا گفت: «پوتین میخواهد به همان روشی که در مناسبات میان اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا در دهه ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ برقرار بود در حال حاضر هم شکل بگیرد. رفتارهایی مانند قاتل خواندن پوتین دقیقا خلاف این روند است.»
به گفته تحلیلگران یک نشست موفقیت آمیز میان رهبران دو کشور قدرتمند جهان ممکن است یک دوره آرامش بیشتر را در دنیا حاکم کند. آمریکا روسیه را به عملیاتهای تهاجمی در خارج از مرزهای خود متهم میکند، از آن جمله میتوان به برنامههای ترور مخالفان با سلاحهای شیمیایی و همچنین تلاشهای آشکارتر برای دخالت در روند انتخابات کشورهای دیگر اشاره کرد. بایدن احتمالا در نشست روز چهارشنبه خود با پوتین به این موضوعات توجه ویژهای خواهد کرد. در مقابل روسیه هموراه این اتهامات را رد کرده است.
با این حال تضمینی وجود ندارد که تلاشهای جو بایدن با موفقیت همراه باشد و موافقت مسکو را به دنبال داشته باشد. در حال حاضر کرملین در حال سرکوب مخالفان سیاسی خود است و در این مسیر بدون هیچ ملاحظهای مخالفان را از سر راه برمیدارد. الکسی ناوالنی، برجستهترین منتقد دولت روسیه بعد از آنکه از مسمومیت با گاز اعصاب جان سالم به در برد، در حال حاضر در زندان به سر میبرد.
به جز او اکثر چهرههای دیگر ضد کرملین یا دستگیر و زندانی شدهاند و یا از کشور فرار کرده و در تبعید به سر میبرند. تحلیلگران میگویند پوتین به طور فزایندهای تمایلی به تحمل مخالفان سیاسی ندارد و میخواهد هر چه سریعتر آنها را حذف کند.
فئودور لوكیانوف، یكی از اعضای شورای امور بینالملل روسیه كه بعضی اوقات به دولت روسیه مشاوره می دهد به ای بی سی نیوز گفت: «سوال این است كه بایدن چگونه میخواهد این وضعیت جدید را بپذیرد؟ بایدن پیش از این سرکوب مخالفان توسط روسیه را محکوم کرده و کرملین را به دلیل مسموم کردن و به زندان انداختن ناوالنی مورد انتقاد قرار داده است. روشن است که او در دیدار با پوتین در مورد حقوق بشر صحبت خواهد کرد.»
این تحلیلگر روسی ادامه داد: «اما در عین حال، ما باید به این پرسش پاسخ دهیم که آیا این موضوع یک اولویت برای بایدن است؟ این باید مشخص شود. به نظر من اگر اینگونه باشد هرگونه بهبود روابط غیرممکن خواهد بود.»
ناظران سیاسی معتقدند این موضوع بایدن را در موقعیت پیچیدهای قرار میدهد که چگونه یک هشدار قاطعانه به پوتین بدهد بدون اینکه سطح خصومتها میان طرفین افزایش نیابد.
میخائیل خودورکوفسکی ، سرمایه دار روسی که به دلیل انتقاداتش از پوتین به مدت یک دهه در زندانهای روسیه حضور داشت بر این باور است که آقای بایدن باید با صراحت و به صورت علنی مرزهای خود را با پوتین مشخص کند.
خودورکوفسکی در توییتر خود نوشت: «بایدن باید کاملا بر او تاثیر بگذارد و این موضوع را برای او روشن سازد که ادامه این روند از سوی کرملین هزینههای سنگینی را برای حکومت پوتین به همراه خواهد داشت.»
اما برخلاف خودورکوفسکی، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که مقابله پرخاشگرانه بایدن با پوتین در ژنو، چندان مفید نخواهد بود و دستاوردهای کمی نیز به همراه خواهد داشت.
روزنامه مسکو تایمز در مقالهای به این موضوع پرداخته و مینویسد: «انجام این کار احتمالاً موجب تحریک روسیه میشود و در مقابل دستاوردهای احتمالی اندکی را برای ایالات متحده به همراه خواهد داشت.»
در مجموع به نظر میرسد رهبران دو کشور در موقعیت حساسی با یکدیگر رو به رو میشوند، در شرایطی که جو بایدن از شدت گیری تنشها با رقیب دیرینه استقبال نمیکند و روسیه نیز از این مسئله آگاه است و تلاش خواهد کرد امتیازات بیشتری را به دست آورد.
آخرین دیدگاه