مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: معتادان متجاهر دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند که بعد از ترخیص و بازگشت به جامعه می توانند در معرض ابتلای بیشتری به کرونا قرار بگیرند.

رضا تویسرکان منش صبح امروز در نشست خبری که به صورت آنلاین برگزار شد، درباره چرایی درخواست ستاد مبارزه با مواد مخدر از وزارت بهداشت برای اولویت قرار گرفتن معتادان در مراکز ماده ۱۶، اظهار کرد: معتادان به مواد مخدر به دلیل استفاده از مواد و شرایط زندگی و تغذیه‌ای که دارند، دچار ضعف سیستم ایمنی هستند و افرادی که سیستم ایمنیشان ضعف باشد مستعد ابتلاء به ویروس هستند.

وی افزود: از سوی دیگر برای اینکه زنجیره انتقال ویروس را جمع آوری کنیم باید تعداد زیادی از افراد را واکسینه کنیم، معتادانی که جمع آوری می‌شوند بعد از ۶ ماه یا یکسال از مراکز رها می‌شوند و مجدد به جامعه برمی گردند.

مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: با توجه به اینکه شرایط زندگی این افراد متفاوت است اگر واکسینه نشوند ممکن است بیماری را انتقال دهند، پس واکسیناسیون این افراد علاوه بر کمک به خود آن‌ها به جامعه برای کاهش بیماری کمک می‌کند.

تویسرکان منش با اشاره به اینکه از سال ۹۹ معتادانی که جمع آوری و در مراکز نگهداری شدند حدود ۵۸ هزار نفر است گفت: تعداد معتادانی که جمع آوری شدند تنها ۵۸ هزار نفر است و سهمیه بالایی از واکسن را به خود تخصیص نمی‌دهند.

وی ادامه داد: از طرفی اعلام کردند که واکسن داخلی با حجم بالایی قرار است تولید شود، بنابراین در این شرایط می‌شود که معتادان هم در اولویت دریافت واکسن قرار گیرند.

مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: با توجه به اینکه شاهد انواع جهش یافته ویروس کرونا هستیم، این امکان وجود دارد در یک مرکز نگهداری که تعداد از زیادی معتاد نگهداری می‌کنید، حتی اگر دستورالعمل‌های بهداشتی هم رعایت شود، باز هم ابتلاء و سرایت ویروس دیده شود که می‌تواند نگران کننده باشد.

به دنبال تنوع بخشی دارویی در ترک اعتیاد هستیم

تویسرکان منش درباره داروهای جدید درمان اعتیاد که به تازگی از آنها رونمایی شده است، گفت: استراتژی دبیرخانه و معاونت درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر تنوع بخشیدن به روش‌های دارویی و غیر دارویی درمان اعتیاد است، سال‌های گذشته به دلیل اینکه باید به سمت پلتفرم‌های کم خطرتر حرکت کنیم بحث جایگزینی مواد با داروهایی مثل متادون شکل گرفت و موفق هم بود تا موج انتشار ایدز و … کنترل شود.

وی خاطرنشان کرد: اما در دهه گذشته وابستگی ما به درمان با داروهای آگونیست، بیشتر شد و عمده درمان اعتیاد در کشور با متادون و شربت تریاک صورت گرفت به همین دلیل از سال گذشته استراتژی ستاد مبارزه با مواد مخدر، تنوع بخشیدن به روش‌های درمانی شد.

تویسرکان منش با اشاره به اینکه بوپرنورفین یک داروی قدیمی درمان اعتیاد است، گفت: دسترسی به فرم محدودی از این دارو را در کشور داریم که به صورت قرص زیر زبان است و داروی گرانی هم محسوب می‌شود، دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر با همکاری معاونت علمی ریاست جمهوری در مراحل تولید دارو تغییراتی را ایجاد می‌کند که دارو با قیمت ارزان‌تر و کیفیت بهتر در بازار عرضه شود، همچنین سایر فرم‌هایی که از این دارو وجود دارد در حال تولید است و قصد داریم سهم‌بیشتری از درمان اعتیاد را به داروهای جدید و فرم‌های مختلف بوپرنورفین اختصاص دهیم.

مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: از طرف دیگر داروهای گیاهی مؤثری که مراحل علمی تولید خود را سپری کردند، مجوزهای لازم را یا اخذ کردند یا در حال اخذ هستند و قرار است وارد بازار شود، خط قرمز ستاد این است که هر روش درمانی که می‌خواهند استفاده شود باید مبتنی بر شواهد علمی کافی باشد و مجوزهای لازم را اخذ کند اغلب داروهای گیاهی که در مراکز غیر مجاز تجویز می‌شود، دارای ترکیبات غیر مفید و مضر هستند.

وی گفت: مجموعه علمی جهاد دانشگاهی و شرکت‌های دانش بنیان معاونت علمی ریاست جمهوری، موفق شدند فرمول‌هایی را از داروهای بومی گیاهی در کشور تولید کنند و اگر در مرحله کارآزمایی بالینی اثربخشی خود را نشان دهد مورد حمایت ستاد قرار خواهد گرفت.

تویسرکان منش با اشاره به داروهای گیاهی مؤثر در ترک اعتیاد گفت: از طرفی داروهای گیاهی مؤثری هم که مراحل علمی تولید خود را سپری کردند و مجوزهای لازم را دریافت کرده اند و یا در حال اخذ هستند، وارد بازار می‌شود.

به گفته مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر خط قرمز ستاد این است که هر روش درمانی که می‌خواهد در درمان کاهش آسیب استفاده شود، باید مبتنی بر شواهد علمی کافی باشد و مجوزهای لازم را اخذ کند.

توضیحاتی در رابطه با شربت حشیش

وی در پاسخ به سوال مبنی بر اینکه دارویی به اسم لیپوسومیل در داروخانه‌ها در حال توضیح است آیا شما خاصیت دارویی این شربت را تأیید می‌کنید، از گیاه شاهدانه در گذشته‌های نه چندان دور، استفاده‌های متعدد صنعتی و طبی می‌شده است؛ این گیاه که به نوعی مادر و منشأ حشیش است، دارای فرآورده‌ها متعددی است که برخی از این مواد، ایجاد اثرات توهم‌زایی می‌کنند و معروف‌ترین آن ترکیبی به نام THC است که این ترکیب، ترکیب اصلی موادی مانند ماری‌جوانا را ایجاد می‌کند اما ترکیبات دیگر در این گیاه وجود دارد که ادعا می‌شود کاربردهای پزشکی دارند.

وی افزود: مراکز تحقیقاتی در دنیا روی کاربردهای این فرآورده کار کردند، در برخی از موارد معدود می‌تواند کاربرد پزشکی داشته باشد اما هنوز مورد تأیید مراجع رسمی دنیا مانند سازمان بهداشت جهانی و FDA قرار نگرفته است، چند ما پیش مطلع شدیم فرآورده‌ای در داروخانه‌ها توزیع شده که ظاهراً از عصاره گیاه شاهدانه در آن به کار رفته که بلافاصله وارد عمل شده و طبق مطالعات، مشخص شد مجوز تولید و توزیع توسط سازمان غذا و داروی ایران تحت عنوان فرآورده گیاهی و مکمل داده شده و از لیست داروهای تحت کنترل آنها خارج شده بود.

تویسرکان‌منش بیان کرد: طبق بررسی بیشتر، متوجه شدیم که هماهنگی با دبیرخانه ستاد صورت نگرفته است، ادعا شده که این دارو خاصیت تسکینی دارد و به عنوان مسکن در دردها به کار می‌رود اگرچه در بروشور دارو، ادعای ۹ گانه و خواصی مبنی بر ضد سرطان بودن و پیشگیری از گسترش تومور دیده شده که هیچ کدام مبنای علمی ندارد، به همین دلیل به فوریت، مکاتباتی با وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو انجام داده و سؤالاتی مطرح کردیم که در صورت وجود مستندات علمی مبنی بر تأثیر این دارو در تسهیل دردها و اثرات روی تومورها، این مستندات برای ما ارسال شود همچنین مراجع ذی‌ربط را در جریان گذاشتیم.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر با بیان اینکه دبیرخانه این ستاد با توزیع اینگونه داروخانه‌ها مخالف است، گفت: شواهد علمی متقنی برای کاربرد پزشکی حشیش وجود ندارد و مقالات علمی محدود در این رابطه نیز در حجم بسیار محدود استفاده شده و هیچ تأیید علمی برای آن گواه نیست، گرچه در این دارو (اینوو ایپومد) ادعا می‌شود میزان ماده روان‌گردان (THC) ناچیز یا صفر است اما نگرانی کنترل این دارو و آزمایش برای سنجش آن را داریم همچنین حتی اگر این دارو خاصیت تسکینی داشته باشد، اساساٌ نیازی به مسکن جدید با منشأ شاهدانه در کشور وجود ندارد، از نظر پزشکی آنقدر دست ما باز است که نیاز به ایجاد نگرانی جدید مبنی بر توزیع داروی حشیش وجود دارد، این دارو، داروی حشیش نیست و عصاره این دارو می‌تواند از گیاه شاهدانه استخراج شود.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: در مجموع این دارو که تحت عنوان گیاهی توزیع شده، متأسفانه با مجوز مراجع رسمی صورت گرفته و بر اساس گزارشات واصله، شرکت تولید و توزیع‌کننده از طریق ویزیتورهای خود در حال توجیه همکاران پزشکی برای تجویز این دارو هستند گرچه خوشبختانه استقبالی از این دارو روی نداده اما همچنان نگران هستیم که میزان ماده THC این دارو، از میزان مجاز بیشتر باشد و ایجاد اثرات روان‌گردانی و وابستگی مخصوصاً در قشر جوان و نوجوان و احیاناً دانش‌آموزان و دانشجویان داشته باشد و از مراجع ذی‌ربط در وزارت بهداشت و سایر مراجع می‌خواهیم کنترل بیشتری روی داروهای تحت کنترل داشته باشند.

وی تصریح کرد: افزودن داروهای مخدر مانند کدئین و ترکیبات تریاک به داروهای معمول، از نظر ما جایگاهی ندارد، استفاده از گیاه شاهدانه و ترکیبات داخل آن، مصارف پزشکی تأییدشده‌ای ندارد، در مجموع نیاز به ایجاد نگرانی جدید در جامعه نیست و نظر ما این است که از تولید و توزیع این دارو جلوگیری شود.