سالانه هزاران نفر در هر کشور جان خود را به دلیل بیماری سیروز کبدی از دست می‌دهند. این بیماری در افراد بالای ۵۵ سال شایع‌تر است و در مراحل پیشرفته علایم مربوط به خود را نشان می‌دهد که تشخیص‌آن چندان سخت نیست.

کبد ما حدود یک و نیم کیلوگرم وزن دارد و یکی از اعضای حیاتی بدن محسوب می‌شود. اگر در کار این عضو حیاتی مشکلی به وجود بیاید، تصفیه خون دچار اختلال جدی می‌شود.
سیروز کبدی همان طور که از اسمش پیداست، بیماری مربوط به کبد است که با التهاب شدید آن بروز می‌کند.
زیاده‌روی در مصرف الکل، مصرف برخی از داروها، بیماری‌های مختلف و … جزو مواردی هستند که کبد را به زحمت می‌اندازند.
در واقع عوامل متعددی دست‌به‌دست هم می‌دهند تا کبد دچار واکنش‌های التهابی شود و به فیبروز تبدیل شود.
در این صورت کبد نمی‌تواند از عهده وظیفه اصلی خود، یعنی دفع ضایعات از خون، بربیاید.
وقتی کار کبد به اینجا می‌کشد، سلول‌های آن به مرور تخریب می‌شوند و به مرحله مشکل نهایی، یعنی همان سیروز کبدی می‌رسد.
بیماران مبتلا به سیروز اکثرا علائم مختصری دارند.
بیماران ممکن است حالاتی مانند خستگی، ضعف، ناتوانی، بی ‏اشتهایی، تهوع و یا کاهش وزن داشته باشند.
1- خونریزی واریس‌های مری
بله مری نیز واریس می‌گیرد. واریس مری، رگ‌های واریسی متورمی است در قسمت پایینی مری که در نتیجه آسیب کبدی ایجاد می‌شود. این مشکل جزو اولین علایم بالینی شروع سیروز کبدی است که در ابتدا هیچ علامتی بروز نمی‌دهد.
واریس‌های مری در نتیجه فشار زیاد، یعنی در نتیجه افزایش فشار خون در وریدهایی به‌وجود می‌آید که به کبد می‌رود. در پی آن وریدها متورم می‌شوند و به واریس‌هایی تبدیل می‌شوند که شروع به خونریزی می‌کنند.
2- احساس خواب‌آلودگی در طول روز و بی‌خوابی در طول شب
در صورت ابتلا به بیماری سیروز، کبد نمی‌تواند بدرستی به وظایف خود عمل کند و در نتیجه توکسین‌ها یا همان سموم از بدن دفع نمی‌شوند و سموم خون افزایش می‌یابند.
به این وضعیت، نارسایی کبدی می‌گویند که چرخه خواب را به هم می‌زند. در نتیجه بیمار در طول روز خواب‌آلوده می‌شود و در طول شب از اختلالات خواب و بی‌خوابی رنج می‌برد.
3- تجمع آب در شکم و پاها
یکی از علایم نشان‌دهنده بیماری سیروز کبدی، ورم یا تجمع آب در شکم (آسیت) است.
اختلال در عملکرد کبد مساوی است با عدم تصفیه خون و ‌دفع‌نشدن سموم از بدن. در این صورت، این سموم در اعضای بدن تجمع می‌کنند.
در ابتدا بدن دچار ضعف می‌شود و به مرور آسیت تولید می‌کند. آسیت مایعی است که در فضای بین دیواره شکم و اندام‌های شکم تجمع می‌کنند و سپس به پاها می‌رسد. در نتیجه این اندام‌ها دچار افزایش حجم می‌شوند و به طور چشمگیری بزرگ و چاق به نظر می‌رسند.
4- اسهال خونی و مدفوع قیری‌رنگ
در برخی افراد مبتلا به سیروز کبدی، افزایش فشار خون در ورید پورت یا سیاهرگ حامل (که خون را به کبد می‌برد) مشاهده می‌شود. در نتیجه واریس‌های مری ایجاد می‌شوند.
اگر وضعیت این واریس‌ها وخیم شود، ممکن است به خونریزی دستگاه گوارش منجر شود. در نتیجه علایمی مانند استفراغ خونی، اسهال خونی و مدفوع قیری‌شکل بروز می‌کند.
5- تب خفیف
بیمار مبتلا به سیروز کبدی ممکن است دچار تب خفیفی بین 38 تا 38.5 درجه سلسیوس باشد. اختلال در عملکرد کبد باعث می‌شود بدن در احاطه سموم قرار بگیرد و در برابر عفونت‌ها و بیماری‌هایی مانند خونریزی دستگاه گوارش آسیب‌پذیرتر شود. در نتیجه بدن برای نشان دادن عکس‌العمل در برابر این وضع، دمای خود را بالا می‌برد.
6- زردی پوست و چشم‌ها
اگر سیروز کبدی به مرحله جدی و پیشرفته برسد، چشم‌ها و پوست بیمار زرد می‌شود. این تغییر رنگ در اثر افزایش غلظت بیلی‌روبین در خون است.
بیلی‌روبین یکی از رنگدانه‌های صفراست و به نوعی در کبد تولید و در کلیه‌ها تصفیه می‌شود. اما وقتی عملکرد کبد دچار اختلال شده باشد، بیلی‌روبین به‌طور مستقیم وارد خون می‌شود و گلبول‌های قرمز را تخریب می‌کند.
افزایش غلظت این مایع در خون باعث می‌شود که رنگ پوست و همچنین سفیدی داخل چشم به زردی بزند.
7- خون‌ریزی بینی و لثه‌ها
نارسایی کبدی یا فشار خون بالای ناشی از سیروز کبدی باعث کاهش پلاکت‌ها می‌شود. در نتیجه در عمل انعقاد خون اختلالاتی پدید می‌آید و یکی دیگر از علایم نشان‌دهنده سیروز کبدی یعنی خونریزی بینی یا خون آمدن از لثه‌ها بروز می‌کند.
8- بزرگ شدن طحال
از مشکلات دیگر بیماران سیروزی، وضعیت فشار خون رگ هایی است که در کبد وجود دارند. بطور طبیعی خون از روده‏ها و طحال از طریق وریدباب وارد کبد می‏شود.
ولی در این بیماران این جریان خون کند می‏شود و باعث بالا رفتن فشار در ورید باب می‏گردد این مسئله باعث توقف جریان طبیعی خون گردیده و باعث بزرگ شدن طحال می شود.
9- خارش پوست
صفرا ماده ای است که در کبد تولید می شود و در کیسه صفرا ذخیره می گردد. وقتی کبد بیمار می شود، تولید و ترشح صفرا هم دچار اختلال می شود.
لذا در بعضی بیماران کبدی، خارش پوست به دلیل رسوب املاح صفراوی در زیر پوست رخ می دهد. همچنین شیوع بیشتر سنگ کیسه صفرا در این افراد، بدلیل عدم وجود صفرای کافی در کیسه صفرا دیده می شود.
10- حساسیت بیشتر به داروها
بطور معمول داروها توسط کبد از خون گرفته شده و از بدن پاک می‏گردند. در بیماران سیروزی، روند پاکسازی بدن از داروها به کندی صورت می‏گیرد. لذا داروها در بدن تا مدت بیشتری باقی می‏مانند و حساسیت نسبت به عوارض جانبی داروها بیشتر می شود.
متخصصان دستگاه گوارش توصیه می‌کنند با مشاهده هر کدام از علایم اشاره‌شده در بالا، به پزشک مراجعه کنید و آزمایش بدهید.
بی‌شک هر نوع اختلالی در کار کبد، تمام عملکردهای طبیعی بدن را دچار اختلال و ادامه حیات را با مشکل جدی مواجه می‌کند.