همشهری نوشت: از گذشته تاکنون موسیقی به‌عنوان یکی از مؤثرترین هنرها در جوامع بشری موردتوجه قرارگرفته است. تا جایی که این هنر به‌عنوان بخش مهمی از شیوه زندگی مردم به شمار می‌آید. بتهوون معتقد است آنجا که سخن از گفتن باز می‌ماند موسیقی آغاز می‌شود و شاید این بهترین تعبیر برای هنری است که فارغ از کلام و اندیشه متفاوت جهانیان در روند زندگی آنها تأثیر می‌گذارد و مرزهای خاکی را درمی‌نوردد. طی سال‌های اخیر شاهد توجه و تأثیر بیش از پیش موسیقی ملل بر نسل‌های متفاوت بوده‌ایم. این موضوع باعث شد تا به گفت‌وگویی کوتاه با سیدعباس سجادی، منتقد، شاعر و ترانه‌سرای کشورمان بپردازیم که در ادامه خواهید خواند.
تأثیر موسیقی را روی نسل جوان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
موسیقی به‌دلیل وسعت ارتباطات جمعی و گسترش رسانه‌های مجازی به شکل عجیب و غریبی در جریان‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تأثیر دارد تا جایی که می‌توان گفت موسیقی یکی از پررنگ‌ترین رسانه‌های اجتماعی است. در سال‌های اخیر با توجه به شرایط جامعه، هجوم فضای مجازی و دیگر جریانات اجتماعی، موسیقی یکی از پرتأثیرترین هنرها بر ذهن مخاطبان به‌ویژه نوجوانان و جوانان به‌شمار می‌آید.
با توجه به این توضیحات به‌نظر شما نسل جوان هم‌اکنون بیشتر به موسیقی کلاسیک گرایش دارند یا پاپ؟
اساس موسیقی ریتم است و این ریتم هم با جامعه تنظیم می‌شود. ریتم زندگی و ریتم زیست امروز ما گاهی به شکل ناخواسته خیلی تند شده است و قطعا ریتم موسیقی نیز همگام با آن افزایش پیدا کرده است. موسیقی کلاسیک همچنان شنوندگان و مخاطبان خودش را دارد و می‌توان گفت که ما به شکل فزاینده‌ای به سمت موسیقی‌هایی با ریتم تند حرکت می‌کنیم که از سمت موسیقی کلاسیک به سمت پاپ می‌رود.
این روزها شاهد توجه نسل جوان به موسیقی‌های پاپ در بخش بین‌الملل هستیم. فکر می‌کنید چه عاملی باعث این موضوع شده است؟
نگاه جوانان و نوجوانان ما در جامعه کنونی یک نگاه فرامرزی است؛ بدین معنا که مرزها برای مخاطبان خیلی کمرنگ شده‌اند. در گذشته‌ای نه چندان دور تنها رسانه‌های جمعی ما رادیو و تلویزیون بود اما این دو رسانه دیگر به‌عنوان رسانه‌های مرجع ما برای مصرف کالاهای فرهنگی نیستند. نوجوانان و جوانان ما تا پیش از همه‌گیری ویروس کرونا اجازه نداشتند از تلفن همراه در مدارس و برخی مکان‌های دیگر استفاده کنند اما کرونا باعث شد برای فراگیرشدن آموزش دانش‌آموزان، آنها اجازه استفاده از گوشی، تبلت، کامپیوتر و اینترنت را داشته باشند. باید بپذیریم که این استفاده همیشه محدود به بخش تحصیلی نمی‌شود و خواسته یا ناخواسته دسترسی آنها به فضاهای دیگر نیز راحت شده است. در واقع مرزهای قبلی جابه‌جا شده‌اند و این موضوع باعث شده تا سلیقه نوجوانان و جوانان در انتخاب موسیقی تغییر کند. توجه و علاقه به موسیقی کره‌ای گروه بی‌تی‌اس نمونه بارز این نگاه فراملی و تأثیر فضای مجازی و اجتماعی بر مخاطبان است. مخاطب این آثار دیگر به زبان فکر نمی‌کند و بیشتر موسیقی و ریتم اثر را موردتوجه قرارمی‌دهد به همین دلیل هم اقبال به سمت موسیقی کره‌ای و دیگر موسیقی‌های پاپ بین‌المللی در جوانان ما افزایش پیدا کرده است.
مهم‌ترین عاملی که باعث اقبال و توجه مخاطبان موسیقی به گروه بی‌تی‌اس شده است، چیست؟
گروه بی‌تی‌اس به‌عنوان یک گروه هیپ‌هاپ شروع به‌کار کرد و در طول زمان سبک‌های گوناگونی را تجربه کرد. به‌نظر من این گروه با توجه به نیازسنجی در جامعه جهانی فعالیت می‌کند. در گذشته هنرمندان موسیقی به این اندازه امکان مشاهده واکنش مخاطبان خودشان را نداشتند درحالی‌که امروزه پوست‌اندازی در گروه‌های موسیقی به‌دلیل سرعت ارتباط خیلی زیادشده است.
در گذشته ما شاهد تغییر و تحول زیادی در گروه‌های موسیقی کلاسیک و پاپ نبودیم اما امروزه آثار این گروه‌ها به سرعت در حال تغییر و به روز شدن است. امروزه به‌دلیل ارتباطی که بین مخاطبان و تولیدکنندگان موسیقی وجود دارد، سلیقه‌های این ۲گروه به سرعت به یکدیگر نزدیک می‌شود. تولیدکنندگان موسیقی در این شرایط سریع دست به‌خوداصلاحی و خودتغییری می‌زنند.
پس رسانه‌های جمعی در این پوست‌اندازی نیز تأثیر بسزایی دارند؟
بله، در این ارتباط رسانه‌ها بسیار تأثیرگذار بوده‌اند. در دسترس بودن موسیقی‌ها و مخاطبان به واسطه رسانه‌های جمعی بسیار مهم است. این ارتباط جاده‌ای یک‌طرفه نیست.
امروزه در فضای اینستاگرام وقتی گروه‌ها، موسیقی خود را بارگذاری می‌کنند بلافاصله مخاطب نظر می‌دهد و این موضوع حتی می‌تواند در همان ساعات اولیه کار باعث ویرایش کار شود.چراکه تولیدکننده موسیقی می‌تواند بفهمد که ذائقه مخاطب چیست و برای تولید آثار بعدی تصمیم بگیرد تا ذائقه مخاطب را شریک کند.
تولیدکنندگان و متولیان موسیقی در ایران چگونه می‌توانند با این جریان جهانی همراه شوند؟
ما تافته جدابافته‌ای از دنیا نیستیم و مانند دیگر مخاطبان در مسیر این جریانات جهانی قرار داریم. قطعا اگر بخواهیم تأثیرگذار باشیم باید به‌نظر مخاطب‌مان احترام بگذاریم و با آنها در فضای مجازی رودررو شویم تا بتوانیم نیازهای آنها را بسنجیم و در جهت این نیازسنجی حرکت کنیم.
به‌نظر من سازمان‌های فرهنگی و متولی امر موسیقی باید کمی از برج عاج خودشان پایین بیایند و بدانند که در دنیای امروز فرهنگ و هنر تغییر کرده است و موسیقی حوزه بخشنامه‌پذیری نیست. ولادیمیر مایاکوفسکی در کتاب «شعر چگونه ساخته می‌شود» می‌گوید شعر سفارش جامعه است. این جمله می‌تواند شامل تمام هنرها و به‌ویژه موسیقی شود. نیازهای اجتماعی باعث می‌شود تا آفرینشگر یک اثر هنری آن را بیافریند چون خودش هم جزو همین جامعه است و با مخاطبان دغدغه‌های مشترک دارد.
۵۵۵۵
آخرین دیدگاه