اگر چه نمایندگان مجلس یازدهم با شعار شفافیت پا به بهارستان گذاشتند، اما پس از گذشت یک سال و نیم از عمر مجلس، سرنوشت آن همچنان مبهم است.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، خرداد ۹۹، هنگامی که مجلس یازدهمیها مشغول تهیه و تدوین طرح «شفافیت آرا» بودند فکرش را هم نمیکردند که بعد از گذشت چندماه از شروع کارشان ایرادات و اشکالات شفاف شدن آرا آنقدر اهمیت پیدا کند که تن دادن به آن سادگیها هم که تصور میکردند پیش نرود و در ۱۵ بهمن ۹۹، هنگامی که طرح در دستور کار قرار گرفت، با ۶۳ رای مخالف پارلمان نشین ها و هنگامی که به دو سوم آرا نیاز داشت، رد شود.
پارلمان نشینان یازدهم به شفافیت آراء پشت کردند
وقتی مجلس دهم طرح شفافیت آرای نمایندگان را رد کرد، فریاد و فغانشان بلند شد که چه نشستهاید که وکلایتان در خانه ملت رایشان را از شما مخفی میکنند؛ همان روزها بود که وعده دادند پایمان به بهارستان برسد چنین و چان میکنیم و مخفیکاری در قاموسمان نخواهد بود؛ اما وقتی به دروازههای مجلس رسیدند ساز و کار تغییر کرد و شعارهایشان در دوراهی واقعیت درجا زد.
در واقع نمایندگانی که خود را در صف مقدم شفافیت معرفی کرده و در همان روزهای ابتدایی به ازای هر رایگیری در مجلس از رایشان عکس میگرفتند و از توئیتر گرفته تا اینستاگرام و هرجا که میتوانستند آن را منتشر میکردند، درست در روزی که باید مواضعشان را نسبت به شفاف شدن یا نشدن رای نشان میدادند تناقض فاحشی در رفتارشان نشان دادند و با طرح اصلاح آئیننامه داخلی مجلس در راستای شفاف شدن آرا مخالفت کردند. مخالفتی که حتی باورش برای حامیان مجلس یازدهم هم سخت بود.
مانند علیرضا پناهیان، واعظ معروف اصولگرا که درپی رد طرح شفافیت آرا در مجلس دهم، در یکی از منبرهای خود با لحنی توهین آمیز از این اقدام انتقاد کرد و در آن مقطع گفت: «.. هر چی نماینده انتخاب میکنی اکثریت رأی میدهند به اینکه رأی نمایندهها شفاف نباید باشد. چه خبرتان است؟ بعد به صورت بسیار جاهلانه و احمقانهای میگویند مگر میخواهید تفتیش عقاید بکنید؟ مگر شما آنجا رأی به عقاید میدهید؟! غلط کردید شما با عقاید چه ربطی دارید؟ رأیات را بگو به چی رأی دادی به چی رأی ندادی. غلط میکنید شما بر اساس عقاید رأی بدهی، بر اساس کار کارشناسی باید رأی بدهی. و من میخواهم بدانم تو برای چی رأی دادی. آی مجلس شورای اسلامی آدم باش! کی به شما حق داده شفاف رأی ندهی؟! کی به شما حق داده شفاف رأی دادن را تفتیش عقاید بدانی؟! رأی بر اساس کار کارشناسی! چی را از ملت دارید پنهان میکنید؟!…»
او چنان با خشم فریاد می زد که بسیاری نگرانش شده بودند اما زمانی که کلیات آن در مجلس یازدهم رد شد، سکوت اختیار کرد و بر نمایندگان همفکرش نتاخت.
اصرار نمایندگان برای اجرای طرح شفافیت آرا
اعتراف نمایندگان مجلس یازدهم به پوپولیست بودن و اقدامات نمایشی در مجلس یازدهم یکی از همان موضوعاتی بود که در جریان بررسی این طرح حسابی ظهور و بروز داشت و این را در مخالفت برخی نمایندگان با این طرح میشد به وضوح دید.
الیاس نادران، نماینده تهران از جمله افرادی بود که با این طرح مخالف بود و گفت: « من با شفافیت آرا به شدت موافقم، اما شما ملاحظه نماینده شهرستان را بکنید که فردا در رای استیضاح یک وزیر از وزیر گرفته تا استاندار تا فرماندار او را تحت فشار قرار دهند شفافیت این است این نوع رفتار را دوگانه نکنید و در یک شرایط پوپولیستی نمایندگان مردم را قرار ندهید تهران، همه ایران نیست. نماینده تهران نماینده کل کشور نیستند ملاحظات نمایندگان شهرستان که بیش از ۱۸۳ تک نماینده هستند در این مصوبه مورد توجه قرار دهید دو فوریت چه معنایی دارد؟»
عبدالحسین روح الامینی هم که مخالف این طرح بود و او نیز با کنایه به رد کلیات لایحه بودجه گفت: «در رای به اعتبار نامه و کمیسیون ها شفاف بودیم؟ ما ویترینی عمل کردیم ما قیافه شفافیت می گیریم و کارهایمان کاریکاتوری است در عصر الکترونیک هیچ چیز نمی تواند پنهان باشد.»
اما با رد این طرح، انتقادات به عملکرد دوگانه اصولگرایان چنان شدت گرفت که ۵۰ نماینده مجلس به هیئترئیسه مجلس برای بررسی مجدد طرح شفافیت آرای نمایندگان در صحن علنی مجلس نامه نوشتند. برهمین اساس، در چند روز اخیر، باز هم بحث برای تصویب طرح شفافیت آرا داغ شده است، تا جایی که حسینعلی حاجیدلیگانی، عضو هیئترئیسه مجلس شورای اسلامی، از نهاییشدن طرح شفافیت آرای نمایندگان در کمیسیون آییننامه داخلی قوه مقننه خبر داد و گفت: این طرح به هیئترئیسه ارائه شده است تا در سامانه طرحها و لوایح مجلس بارگذاری شود. با این وجود هنوز این طرح در دستور کار مجلس قرار نگرفته است.
موافقان و مخالفان طرح چه می گویند؟
آنچه که از ظاهر امر پیداست این بار تعداد پارلمانتاریست های موافق طرح شفافیت آرا بیشتر از مخالفان انگشت شمار آن است. علیرضا سلیمی که یکی از موافقان این طرح است، درباره آن گفت:« با تصویب طرح شفافیت آرا، نماینده در اتاق شیشهای قرار میگیرد بنابراین در امور مرتبط با نمایندگی و درباره طرحها و لوایح با کارشناسی بیشتری اظهار نظر میکند. شفاف شدن رای سبب میشود نماینده مجلس برای رای به طرح و لوایح یا رأی اعتمادها بررسی بیشتر و دقیقتری داشته باشد، و احساسی رای ندهند و تصمیمگیری نکنند.»
اقبال شاکری هم گفت:« هر جایی که اطلاعات اقتصادی و سیاسی به نفع گروه خاصی حبس شود، عدهای به سمت سوءاستفاده و رانت خواری خواهند رفت. شفافیت آراء نمایندگان به شجاعت و آزادگی آنها کمک میکند. وقتی نمایندگان بدانند که آرایشان اطلاع رسانی میشود، برای رأی دادن به طرحها و لوایح بررسی دقیق انجام میدهند.»
اما علیرضا بیگی که با طرح شفافیت آرا مخالفت کرده است، در گفتگو با پانا، گفت:« موضوع شفافیت آراء نباید باعث شود استقلال و حُریت نماینده تحت تاثیر قرار گیرد، اگر ما احزاب داشتیم پاسخگویی هم شفاف میشد چراکه نظریات احزاب نمیتواند پنهان باشد و نمایندهای که از طریق حزب وارد مجلس میشود ناچار است برای این که از اهداف حزب خود صیانت کرده و پاسخگوی دستاوردهای خودش نزد افکار عمومی باشد، شفاف عمل کند. همچنین مسائلی وجود دارد که بازتابهای قشری و صنفی یا منطقهای دارد باید دقت کنیم که نماینده تحت تاثیر این عوامل آزادگی خود را از دست ندهد.»
* در جدول زیر نظرات موافقان و مخالفان طرح شفافیت آرا را بخوانید؛
اسم/ حوزه انتخابیه |
موافق |
مخالف |
علت موافقت یا مخالفت |
مرتضی آقا تهرانی/ تهران |
موافق |
* شفافیت امر بسیار خوبی است. از مجلس قبل توقع نبود که قانون شفافیت رای بیاورد، ولی این مساله شفاف نبود و به همین دلیل برگشت تا شفاف تر شود. ولی رای نماینده باید مشخص باشد. البته قرار نیست هر امری که الزامات امنیتی دارد منتشر شود، ولی باید کار به خوبی دنبال شود. این بحث در کمیسیون مطرح شده است و در صحن هم وارد می شود و بحث شفافیت به نظرم در صحن هم وارد می شود و رای هم می آورد. |
|
حسین امامیراد/ چناران |
مخالف |
* ما دو نوع شفافیت مطلق و شفافیت مقید داریم که من با شفافیت مطلق موافق نیستم. این در حالی است که کلیات شفافیت را قبول دارم. در برخی نقاط حق مردم است بدانند که وکیل و نمایندهای که آنها به مجلس فرستادهاند چه موضعگیریهای در بحثهای کلان کشوری، سیاست خارجی و موضوعات داخلی دارد و باید این شفافیت وجود داشته باشد. * مردم یک حوزه انتخابیه باید بدانند که نمایندگان آنها چه موضعگیریهایی درباره مواضع داخلی دارند و باید شفافیت را به نقاطی که مصالح مردم در آنجا است ببریم ولی در برخی جاها نیاز به شفافیت نیست که میتوانم به رأی به وزرا و اعضای کابینه اشاره کنم که این موضوع مربوط به این دولت و دولت قبل نیست بلکه کل دولتها مدنظرم است زیرا شاید در نهایت این شفافیت به نفع مردم حوزه انتخابیه نباشد. * شفافسازی در رأی به اعضای کابینه ممکن است در حوزه انتخابیه تأثیرات منفی داشته باشد که به نفع آن مردم نباشد. |
|
محمدحسین حسین زاده بحرینی/ مشهد و کلات |
موافق |
* با تصویب طرح شفافیت آراء نمایندگان، کیفیت تقنین و نظارت در مجلس شورای اسلامی به صورت چمشگیری ارتقاء پیدا می کند. مجلس محل اجتماع منتخبان ملت است و ما به نمایندگی از کل مردم ایران تصمیم میگیریم، و طبیعتاً حق نداریم بدون مطالعه و دقت کافی رأی بدهیم. طرح شفافیت آراء باعث میشود که هر نماینده، قبل از رأی گیری همه جوانب را بسنجد و با استدلال رای بدهد. * در کمیسیون آییننامه داخلی به دنبال آن هستیم تا در گام بعدی، برای هر نماینده فضایی ایجاد کنیم تا اگر تمایل داشت، استدلال خود را برای موافقت یا مخالفت با هریک از موضوعات مطروحه در مجلس، با سایر نمایندگان و عموم مردم به اشتراک بگذارد. این کار باعث اتقان بیشتر فرایند قانون گذاری و نظارت خواهد شد. |
|
علیرضا بیگی |
مخالف |
* موضوع شفافیت آراء نباید باعث شود استقلال و حُریت نماینده تحت تاثیر قرار گیرد، اگر ما احزاب داشتیم پاسخگویی هم شفاف میشد چراکه نظریات احزاب نمیتواند پنهان باشد و نمایندهای که از طریق حزب وارد مجلس میشود ناچار است برای این که از اهداف حزب خود صیانت کرده و پاسخگوی دستاوردهای خودش نزد افکار عمومی باشد، شفاف عمل کند. همچنین مسائلی وجود دارد که بازتابهای قشری و صنفی یا منطقهای دارد باید دقت کنیم که نماینده تحت تاثیر این عوامل آزادگی خود را از دست ندهد. *{ در پاسخ به سوالی مبنی بر این که نمایندگانی که به «طرح شفافیت آراء» رأی منفی دادهاند عنوان میکنند «مشخص شدن آرای ما ممکن است بر تائید صلاحیتمان در دور بعدی تاثیر بگذارد»}: تجربه گذشته نشان داده است عکس این عمل و باور اتفاق افتاده است. امروز کسانی را در مجلس داریم که اظهارنظرشان در موضوعات مختلف چه بسا مخالف بود. اما امروز این را نمیتوان به عنوان یک اصل قلمداد کرد و باید هم به این نگرانیها پایان داده شود. |
|
نصرالله پژمانفر/ مشهد و کلات |
موافق |
کمیسیون آیین نامه طرح شفافیت را تصویب کرد و باید در دستور کار مجلس قرار گیرد. انتظار دارم هیات رئیسه این مساله را سریع تر در دستور قرار دهند. |
|
علیرضا سلیمی/ محلات |
موافق |
* طرح شفافیت آرای نمایندگان بسیار کمک خواهد کرد به بهتر شدن عملکرد مجلس و نمایندگان و ما میخواهیم با این طرح همه فعالیت نمایندگان در حیطه وظایف نمایندگی را در ویترین قرار دهیم تا مردم بتوانند آن را رصد و بر عملکرد آنها نظارت کنند. * با تصویب طرح شفافیت آرا، نماینده در اتاق شیشهای قرار میگیرد بنابراین در امور مرتبط با نمایندگی و درباره طرحها و لوایح با کارشناسی بیشتری اظهار نظر میکند. شفاف شدن رای سبب میشود نماینده مجلس برای رای به طرح و لوایح یا رأی اعتمادها بررسی بیشتر و دقیقتری داشته باشد، و احساسی رای ندهند و تصمیمگیری نکنند. |
|
اقبال شاکری/ تهران |
موافق |
*{ با اشاره به پایان بررسی طرح شفافیت آراء نمایندگان در کمیسیون آئین نامه داخلی مجلس}: نمایندگان مجلس یازدهم از ابتدا به دنبال اجرای طرح شفافیت بودند. در این راستا برخی از نمایندگان اموال و داراییهای خود را به صورت شفاف اعلام کردند. شفافیت آرا مانع بزرگی در مقابل حبس، احتکار و رانت خواری اطلاعاتی است. * هر جایی که اطلاعات اقتصادی و سیاسی به نفع گروه خاصی حبس شود، عدهای به سمت سوءاستفاده و رانت خواری خواهند رفت. شفافیت آراء نمایندگان به شجاعت و آزادگی آنها کمک میکند. وقتی نمایندگان بدانند که آرایشان طلاع رسانی میشود، برای رأی دادن به طرحها و لوایح بررسی دقیق انجام میدهند. |
|
سید محمدرضا میرتاج الدینی/ تبریز |
موافق |
* شفافیت یکی از عناصر اصلی مجلس شورای اسلامی است، روح قانون اساسی با شفافیت عجین است و اگر میخواهیم مسیر مردم سالاری دینی را به درستی طی کنیم باید این امر به مثابه پرچمی بر این مسیر سایه بیافکند. * مجلس خانه ملت است و مردم باید بدانند که وکلای آنها چگونه و بر چه اساسی تصمیم میگیرند، طبق قانون اساسی مذاکرات مجلس باید علنی باشد و از رادیو پخش شود و روزنامه رسمی نیز متن آن را منتشر کند که حتی اگر آن روز امکانات امروز را داشتیم قطعاً در قانون میآمد که این مذاکرات از سیمای رسمی جمهوری اسلامی نیز پخش شود. |
|
سیدعلی یزدیخواه/ تهران |
موافق |
* طرح شفافیت آرا با رای خوبی درمجلس تصویب خواهد شد، عدهای تلاش دارند از خارج از مجلس آرای نمایندگان را جهتدهی کنند.در موضوعات مختلف در شبکههای اجتماعی و پیامکی، پیامهایی را به صورت سازمان یافته به نمایندگان ارسال میکنند تا رای نمایندگان را تحت تاثیر قرار دهند. مشابهت این پیامها نشان دهنده سازماندهی آنها از طرف اصحاب قدرت و ثروت است. یکی از خطرهای شفافیت آرا این است که تلاش برای تحت تاثیر قرار دادن رای نمایندگان افزایش یابد. |
۲۳۲۱۵
آخرین دیدگاه