اهالی سینما در کلاب‌هاوس خبرآنلاین، درباره راهکارهایی برای نجات سینما از بحران کرونا، ترافیک ۳۰۰ فیلم در صف اکران، دلایل عدم موفقیت اکران آنلاین، ریزش جمعیت سینماروها، تغییر ذائقه مخاطب و … سخن گفتند.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، کلاب هاوس خبرآنلاین با موضوع «سینمای ایران در ژانر وحشت از کرونا؛ فردا چه می‌شود؟» شامگاه دوشنبه ۲۲ شهریور ساعت ۲۱ ، با حضور گروهی از کارگردانان، تهیه کنندگان، سینماداران، کارشناسان و منتقدان از جمله حامدسلیمان‌زاده، سیدامیر سیدزاده، سیدمسعود اطیابی، ایزد مهرآفرین، ابراهیم عامریان، محمدرضا صاحبی، محمدرضا جنت‌خواه‌دوست، محمدرضا لطفی، سجادنوروزی و … برگزار شد.
در این کلاب‌هاوس، اهالی سینما درباره آن‌چه بر سینما در همه‌گیری کرونا رفت و برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای گذشتن از این بحران، سخن گفتند که می‌خوانید:
سه راهکار اصلی برای نجات سینما
حامد سلیمان‌زاده، منتقد وداور جشنواره‌های مختلف سینمایی هم که در این جلسه حضور داشت، درپاسخ به سوال آینده سینمای ایران پس از کرونا را چگونه می‌بینید گفت: «خود این سوال باعث ایجاد وحشت در میان سینما دوستان می‌شود. ما با چند مسئله مواجه هستیم که کرونا یکی از آنهاست که بسیاری از جشنواره‌ها و حتی فیلم‌های بلند ما را تحت تاثیر قرار داده است. البته کرونا باعث رشد نوعی تجربه‌گرایی در بین فیلم‌های کوتاه شد.»
او درباره عدم وجود شرایط مناسب برای اکران آنلاین گفت: «یکی دیگر از مشکلات ما مخصوصا در مواجهه با اکران آنلاین این است که بستر امنی برای حفظ آثار نداریم و این‌گونه سینمای ایران هیچ وقت نمی‌تواند در بستر مجازی به حیات خود ادامه دهد. اگر کسی به سمت اکران آنلاین برود، فقط یک نعش از اثرش باقی می‌ماند. مشکل هم آنجاست که هیچ‌گاه از قانون کپی رایت حمایت نشده و نخواهد شد.»
سلیمان‌زاده در ادامه با اشاره به اکران آنلاین در دیگر کشورها گفت: «البته در کرونا بسیاری از کشورها به سمت اکران آنلاین رفتند اما به صورت محدود ان را دنبال کردند چون سینماگران بزرگ نسبت به این موضوع اعتراض داشتند و معتقد بودند جا فیلم روی پرده سینماست همین اعتراض‌ها باعث شد تا برخلاف تصور عده‌ای، در این دوران سینما آنلاین نشود و سالن‌های سینمایی همچنان به فعالیت خودشان ادامه دهند.»
این منتقد درباره وضعیت سالن‌های سینمایی گفت: «ما اگر به امن سازی سالن‌های سینما فکر می‌کردیم و از ابتدا آنجا را به مکان رعب و وحشت تبدیل نمی‌کردیم الان این اتفاق برای سینما نمی‌افتاد. با وجود این شرایط من فکر می‌کنم اگر یک برخورد جدی با این وضعیت نشود. سینمای ما رو با نابودی خواهد رفت.»
او در ادامه با اشاره به صحبت‌های ابراهیم عامریان درباره افسردگی مردم که ناشی از کرونا است گفت: «آقای عامریان گفتند دلیل اصلی افسردگی مردم کرونا است اما معاش روزانه و درآمد مردم است که برای آنها تبدیل به دغدغه شده و در واقع کرونا در اولویت چندم مردم قرار گرفته است.»
او ادامه داد: «من سه راهکار برای بهبود وضعیت سینما دارم. اول انجام پژوهش‌های کارآمد. دوم تنوع در اکران بعد از کرونا و سوم تعطیل نکردن جشنواره‌ها و برگزاری رویدادهای فرهنگی.»
این منتقد به تفکیک درباره هریک از این راهکارها گفت: «ما باید پژوهش‌های کارامد داشته باشیم ما در این سال‌ها نزدیک سه هزار پژوهش درباره نقش زن در فیلم‌های بیضایی داشتیم اما هیچ یک از این موارد کارآمدی خاصی برای بهبود وضعیت سینما یا ساخت فیلم ارائه نداده است. تنوع و چندصدایی یکی دیگر از مواردی است که بعد از کرونا باید به آن توجه شود. قرار نیست همه مردم فیلم کمدی ببینند و از آن لذت ببرند سلیقه‌ها متفاوت است و با ساخت آثار خوب و اکران آنها باید طرفداران ژانرهای مختلف را به سینما آورد. مورد سوم، برگزاری جشنواره‌هاست. پاندمی‌های زیادی در راه است و با شیوع هر کدام نمی‌توان رویدادهای سینمایی را تعطیل کرد. بهتر این است که مکان مناسب‌تر و امن‌تری را برای برگزاری این رویدادها انتخاب کنیم به طور مثال اگر شهر کیش نسبت به تهران وضعیت امن‌تری دارد جشنواره‌ها را یکسال به آنجا منتقل کنیم. کاری که جشنواره کن امسال انجام داد، این بود که پیش از برگزاری جشنواره، تمام مردم را واکسینه و شهرهای اطراف کن را پاکسازی کرد چون می‌دانستند اگر کن یکبار دیگر لغو شود کل شهر سقوط خواهد کرد.»
او در پایان گفت: «باید مانند گذشته جشن‌های اکرانی بگیریم و مردم را به حضور در سینماها تشویق کنیم اما هرچه ما می‌گوییم، کسی به آن توجهی نمی‌کند. به قول هملت کلمه کلمه کلمه. کلماتی که ما می‌گوییم فقط شنیده می‌شوند ولی توجهی به آن نمی‌شود.»
بزرگترین مسئله اکران آنلاین، قانون کپی رایت است
سیدزاده که افزون بر تهیه‌کنندگی، تجربه بازی در سریال «پایتخت» را هم در نقش نماینده مجلس دارد، در آغاز سخنانش، گفت: «بزرگترین مشکل ما این است که به سینما به عنوان یک صنعت نگاه نمی‌کنیم. در همه جای دنیا، سینما یک صنعت است، صنعتی که دارای هویت اقتصادی و هویت فرهنگی است و متاسفانه چون این نگاه وجود ندارد، زیر ساخت کافی هم برای آن نداریم.»
این تهیه‌کننده به موضوع قانون کپی‌رایت اشاره کرد و گفت: «بحث قانون منع کپی رایت مسئله‌ای است که بزرگترین آسیب را به سینمای ایران وارد کرده است و متاسفانه هیچ اقدامی برای رسیدگی به این موضوع انجام نمی‌شود. ارگان‌ها و دستگاه‌های نظارتی و اجرایی مختلف که در راس آنها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارد، باید به این مسائل رسیدگی کنند اما هیچ اقدامی انجام نمی‌دهند در دو دولت گذشته نیز آقای روحانی، هیچ توجهی به سینما و ارتقای آن نداشته است.»
او همچنین درباره تاثیر کرونا روی وضعیت سینما گفت: «با شیوع کرونا، سینما به حال خودش رها شد و مردم به‌خاطر رعب و وحشت به سینما نرفتند و دولت‌مردان نیز هیچ اقدامی در این زمینه انجام ندادند. از همان ابتدای شیوع این ویروس، تمام دنیا توجه به هنر و هنرمندان را در اولویت خودشان قرار داده بودند، اما در ایران چند هفته است که این اتفاق افتاده است. حالا هم تنها راه بازگرداندن مخاطبان به سینما، سرمایه گذاری و تبلیغ است تا به مخاطبان اثبات کند که سالن‌های سینما همچنان محیطی امن به حساب می‌آیند.»
سیدزاده ادامه داد: «من اخیرا به ترکیه سفر کردم. این کشور ۲۷۰۰ سالن دارد که اکنون ۲۴۰۰ سالن آن باز است و چون واکسیناسیون عمومی انجام شده است، مردم با خیال آسوده به سینماها می‌روند. اما ما در حال حاضر در بهترین سالن‌های سینما هم مخاطب چندانی نداریم و مشکل دیگر این‌که فیلم‌ها اکران نمی‌شوند. همین حالا ما چیزی نزدیک ۳۰۰ فیلم در نوبت اکران داریم و اگر سالیانه ۷۰ فیلم هم اکران کنیم، نزدیک چهار سال طول می‌کشد تا همه این فیلم‌ها روی پرده بروند.»
او درباره راهکارهایی برای بهبود وضعیت سالن‌های سینمایی و اکران فیلم‌ها گفت: «افزایش سالن‌های سینما، اطمینان خاطر مخاطب از وضعیت سالن‌های سینما و توجه ویژه به عوامل، سازندگان و متولیان فرهنگی، می‌تواند چشم‌انداز مفیدی برای سینما به ارمغان بیاورد.»
این تهیه‌کننده درباره یکی از بحث‌های اصلی درباره اکران فیلم‌ها هم گفت: «یکی از مسائل مهم دیگر که باید به آن توجه شود این است که شورای صنفی نمایش به بسیاری از فیلم‌ها فرصت اکران نمی‌دهد و یا سالن کافی در اختیار آنها قرار نمی‌دهد. دلیلش هم این است که فیلم بازیگر چهره ندارد، پس نمی‌تواند فروش خوبی داشته باشد. من خودم سه فیلم با همین شرایط دارم. اما این‌گونه نمی‌توان اوضاع را پیش برد و باید فرصت عادلانه برای اکران در اختیار همه فیلم‌ها قرار بگیرد و برای این‌که سینمادار هم ضرر نکند؛ یک کف فروش مشخص در یک بازه زمانی مشخص برای آن در نظر بگیرند.»
سیدزاده در پایان افزود: «هرچه موقعیت بهتر باشد، فرصت اکران بهتری هم فراهم می‌شود. در حال حاضر تمام دغدغه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این است که تمام تولیدات با یک تقسیم عادلانه به اکران برسند.»
ده درصد از فیلم‌ها سودآورند
سید عبدالجواد موسوی، سردبیر خبرآنلاین، به اشاره به صحبت‌های سید امیر سیدزاه جلسه گفت: «موضوعی که آقای سیدزاده به آن اشاره کردند؛ یعنی ماندن فیلم‌ها در صف اکران اتفاقی است که همیشه با آن درگیر بوده‌ایم. متاسفانه بسیاری از فیلم‌ها پشت در اکران مانده است و ما هنوز هم درباره برخی از هنرها تصمیمات عجیب و غریبی می‌گیریم و مشخص است که تکلیفمان با این هنر مشخص نیست و با خودمان تعارف داریم. یعنی به صورت مبنایی نمی‌دانیم سینما را می‌خواهیم یا خیر؟ تئاتر را می‌خواهیم یا خیر؟ چیزهایی که تا کنون مطرح کردیم ارتباطی به کرونا ندارد پیش از کرونا هم وجود داشت اما در یک سال و نیم اخیر، بیشتر به چشم آمد.»
موسوی در ادامه با طرح سوالی از سیدزاده پرسید به نظر شما در خوش‌بینانه‌ترین حالت اگه مسئله کرونا حل شود و همه چیز به وضعیت سابق بازگردد، مشکلات سینما حل خواهد شد؟ سیدزاده نیز در پاسخ گفت: «یک جمع بندی از صحبت دوستان داشته باشم، یکی از مشکلات اصلی که ما در سینمای ایران با آن مواجه هستیم این است که ده درصد از فیلم‌های ما بفروش هستند. یعنی شاید از هر ۱۰۰ فیلمی که تولید می‌شود، ده فیلم به سوددهی می‌رسد. ۳۰تا ۴۰ درصد دیگر در ایده‌آل‌ترین حالت تلاش می‌کنند پول خودشان را برگردانند و ۵۰ درصد از دیگر فیلم‌ها ضرر متلق است. دلیلش هم این است که ما رسالت خود در جهات مختلف سینما را فراموش کردیم، فقر نوشته داریم و سلیقه مخاطب ما تغییر کرده است. اگر مخاطب فیلمی نبیند که پویا و فعال است، نتیجه‌اش این می‌شود که ژانرهای سینمایی ما از ده تا به دوتا می‌رسد، آن هم فقط ژانر کمدی و اجتماعی است و بقیه ژانرها اصلا تولید نمی‌شود که مخاطب به تماشای آن بنشیند.»
سیدزاده درباره دلیل افت مخاطب در سینما گفت: «ما موقعیت‌های محدودی برای تفریح داریم، سینما یکی از این موقعیت‌هایی است که حداقل دو میلیون نفر به آن با چشم سرگرمی نگاه می‌کنند. اما یکی از دلایلی که ما افت مخاطب داشتیم این است که تولیدات مختلف در ژانرهای مختلف نداریم. مسئله بعدی این‌که ما به طور کلی به فروش فیلم نگاه می‌کنیم. به طور مثال می‌گویند فیلم سینمایی «دینامیت» ده میلیارد تومان فروخته است و همه آن به جیب ابراهیم عامریان می‌رود اما دو سوم این پول صرف سالن‌های سینما و پخش می‌شود. در واقع تنها یک سوم این هزینه یعنی سه میلیارد دست آقای عامریان را می‌گیرد.»
او در پایان گفت: «برای دوران پس از کرونا باید رسالت سینما را به خودش برگردانیم چون فاقد هویت شده است و نکته بعد این‌که زیرساخت‌های کافی برای احیای سینما را فراهم کنیم. مسئله آخر این‌که مخاطب مطمئن باشد وقتی در سالن سینما به تماشای فیلم می‌نشیند هیچ خطر جانی او را تهدید نمی‌کند.»
پایکوبی تلویزیون بر پیکر نیمه‌جان سینما!
ایزد مهرآفرین، کارشناس و منتقد سینما، یکی از مهمانان کلاب‌هاوس خبرآنلاین بود که سخنان خود را چنین آغاز کرد: «واقعیت این است که کرونا بلایی بزرگ بر سر سینمای ایران آورد و آن را در چاله‌ای فرو برد که هنوز نتوانسته است از دلش بیرون بیاید. هرچند سینمای ایران قبل از کرونا هم حال و روز خوبی نداشت اما آفت کرونا به کل نابودش کرد. واقعیت این است که برای برگشتن و عرض اندام کردن دوباره سینما، نیازمند عزمی جدی هستیم. اتفاقی که در دهه ۶۰ و ۷۰ شاهدش بودیم. اما ناچاریم اذعان کنیم در حال حاضر درصد مخاطبان سینمای ایران به دلایل مختلف از جمله سطح کیفی نازل برخی آثار، تعداد کم سالن‌ها و عدم همکاری صداوسیما در تبلیغ فیلم‌ها کم است.»
او ادامه داد: «من در یادداشتی به پایکوبی تلویزیون و شبکه نمایش خانگی بر پیکر نیمه‌جان سینما اشاره کردم. بحثی که شاهدش، عدم رغبت تلویزیون حتی برای پخش تیزر آثار سینمایی است و در حال حاضر در ظاهر خوشحال است چون گمان می‌کند مخاطبی که از سینما کم شده به او اضافه می‌شود، اما این‌گونه نیست. بحث دیگر این‌که متاسفانه درصد زیادی از مردم نمی‌دانند اکنون سینما باز است یا نه؟! و این نشان می‌دهد در بُعد اطلاع‌رسانی کم‌کاری شده است. درواقع اگرچه، هم بحث ترس از حضور در سالن سینما و هم بحث در الویت نبودن حضور در سالن سینما وجود دارد، ولی اساسا اطلاع‌رسانی در خصوص آغاز به‌کار و بازگشایی سینماها بسیار ضعیف است و عزیزان ناچار شده‌اند به پخش چهار آنونس در فضای مجازی اکتفا کنند.»
مهرآفرین با بیان این که باور دارد سینمای ایران از ظرفیت جذب مخاطب برخوردار است؛ به «درخت گردو» و «دینامیت» به‌عنوان آثار پرفروش این روزها اشاره کرد و گفت: «این نشان می‌دهد مردم از فیلم خوب استقبال می‌کنند. بنابراین شاید چندین فیلم در صف اکران باشند اما باید به این سوال پاسخ داد که چندتا از این فیلم‌ها قابلیت اکران دارند؟! و آیا اکثرشان ضد مخاطب نیستند؟! بحث عدالت در اکران درست است اما برخی فیلم‌ها طوری با مخاطب برخورد می‌کنند که او دیگر برای تماشای فیلم بعدی نخواهد آمد. بنابراین معتقدم باید قدرت را به سینماداران داد و آن‌طور که در همه جای دنیا رایج است، سینماداران انتخاب کنند کدام فیلم روی پرده سینمای‌شان برود. مخاطب، تشنه دیدن آثار ارزشمند است، او می‌خواهد آثاری مانند فیلم‌های اصغر فرهادی ببیند و قطعا هم از آن استقبال خواهد کرد. در حالی که خود ما به عنوان اهالی رسانه در جشنواره فیلم فجر که گل سرسبد رویدادهای سینمایی ایران است، پنج یا شش مورد فیلم خوب می‌بینیم.»
او در جمع‌بندی صحبت‌هایش گفت: «قدرت اکران را به دست سینمادارها بدهیم و بگذاریم آنها مشخص کنند چه اثری روی پرده سینمای‌شان برود. عزمی عمومی در جامعه سینمایی، به همت وزیر فرهنگ‌وارشاد اسلامی و رئیس سازمان سینمایی شکل بگیرد تا تلویزیون و شهرداری در زمینه تبلیغات با سینماگران همراهی کنند و در وهله نخست مردم متوجه شوند که سینماها باز است. کیفیت فیلم‌ها بالا برود و باز بودن سینما را به هر طریقی به همه مردم اعلام کنیم.»
جنگ برسر اکران فیلم تا چند ماه آینده!
ابراهیم عامریان، تهیه‌کننده سینما که این روزها «دینامیت» را روی پرده سینما برده است، درباره وضعیت سالن‌های سینما گفت: «نگرانی‌های زیادی برای آینده سینما وجود دارد و بهتر است این موضوع را در همین ماه‌ها پیگری کنیم تا تمام سالن‌های سینما به صورت کامل باز شوند، چون هنوز تعدادی از آنها بسته است و اگر تمام سینماها باز بودند، قطعا «دینامیت» بیشتر از این رقم می‌فروخت.»
او درباره فیلم‌هایی که در صف اکران هستند گفت: «در حال حاضر نزدیک ۳۰۰ فیلم در صف اکران است و دوستان تهیه‌کننده می‌ترسند که فیلم‌شان را در شرایط همه‌گیری اکران کنند. اما قطعا در چند ماه آینده که وضعیت کرونا کمی معتدل‌تر شود، برای اکران این فیلم‌ها یک جنگ بزرگ به راه می‌افتد.»
این تهیه‌کننده درباره تاثیر کرونا بر کاهش مخاطبان سینما گفت: «کرونا باعث شد تا آن قشر متوسط که مشتاق سینما بودند، زیر خط فقر قرار بگیرند. آنها افرادی بودند که برای تفریح به همراه خانواده خود به سینما می‌رفتند اما حالا قدرت خرید کاهش پیدا کرده و به همین خاطر ما بخش عمده‌ای از مخاطبان‌مان را از دست داده‌ایم. اگر یک برنامه‌ریزی درست انجام نشود، احتمالا سینمای ما دیگر به شرایط عادی برنگردد. ولی با یک برنامه ریزی درست می‌توان کاری کرد که بعد از کرونا، مردم برای تماشای فیلم جلوی سینماها صف بکشند.»
عامریان ادامه داد: «من هم با صحبت‌های آقای سیدزاده موافقم که باید در اکران عدالت وجود داشته باشد، اما برای شروع مجدد سینماها، این عدالت کارآمد نیست. بلکه باید فیلم‌هایی اکران شوند که مخاطب را به سینما می‌آورند. سینماها که دوباره به حالت سابق بازگشت، می‌توان عدالت در اکران را هم رعایت کرد و این‌گونه نه سینمادارها و نه صاحبان آثار ضرر نمی‌کنند.»
این تهیه‌کننده در پایان درباره میزان فروش فیلم‌های سینمایی گفت: «امروز همین فیلم‌های کمدی هستند که مخاطب را به سینما می‌آورند. خدارا شکر که «درخت گردو» هم توانسته فروش خوبی داشته باشد. اما بهتر بود حالا فیلم‌های اجتماعی را کنار بگذاریم، چون فکر می‌کنم فعلا زمان مناسبی برای اکران فیلم‌های اجتماعی نیست و شاید اگر این فیلم در زمان دیگری اکران می‌شد، با استقبال بیش‌تری مواجه می‌شد.»
خدمتی که ویروس کرونا به برخی فیلم‌های سینمای ایران کرد!
محمدرضا صاحبی، کارگردان و مستندساز، درباره تجربه اکران آنلاین فیلم‌ها در این روزهای کرونایی گفت: «جای اصلی فیلم روی پرده سینماست و اتفاقی که در دوران کرونا برای سینما رخ داد، بد بود. امیدوارم با گذر از این ماجرا، از نظر میزان استقبال مخاطب حداقل به وضعیت قبل از کرونا برگردیم. در دوران کرونا، اکران آنلاین بیش از پیش توجه‌ها را به خود جلب کرد که بخش عمده آن حاصل اجبار ناشی از تعطیلی سینماها و نگرانی مردم از سینما رفتن بود اما اکران آنلاین مشخصا در مورد سینمای مستند فرصت به شمار آمد.»
این کارگردان در ادامه افزود: «متاسفانه در کشور ما، سینمای مستند، مشکل اکران دارد، چرا که برای مخاطبانی محدود و همچنین پراکنده در نقاط گوناگون جغرافیایی، به نمایش درمی‌آید. در نتیجه روی پرده سینمارفتن یک فیلم مستند و استقبال مخاطب از آن به قدری که سالن پر شود و این اکران را توجیه کند، اتفاقی نادر است. بنابراین اکران آنلاین، هم فرصتی برای فیلم‌ساز ژانر مستند است که اثرش را به دیدِ مخاطب برساند و هم فرصتی برای مخاطب که به تماشای اثر مورد علاقه‌اش بنشیند.»
صاحبی در جمع‌بندی صحبت‌هایش گفت: «از نظر من، اکران آنلاین درمجموع، هم تهدید است و هم فرصت. تهدید است چون مخاطب سینمارو که پیش از این به سینما می‌رفته است، تغییر رویکرد می‌دهد و در خانه به تماشای فیلم می‌نشیند. همچنین یک فرصت برای فیلم‌هایی است که مخاطبان محدودتری دارند و اکران‌شان روی پرده سینما از نظر اقتصادی قابل توجیه نیست.»
«مطرب» یک جعل تاریخی است
محمدرضا جنت‌خواه‌دوست، تهیه‌کننده و کارگردان، یکی از مهمانان حلسه بود و با بیان این که سینمای ایران همیشه مخاطب خاص خود را داشته و برای آن برنامه‌ریزی کرده و به نتایجی هم رسیده است گفت: «این طیف خاص چه پیش از کرونا و چه پس از آن، همواره حضور داشته است اما امروز سینما فرصت ویژه دیگری هم در اختیار دارد و آن این است که می‌تواند در کنار مخاطب خاصش از مخاطب عام هم استفاده کند. مخاطب عامی که آمدن به سینما به همراه خانواده همچنان ارزان‌ترین راه برای تفریحش به شمار می‌آید.»
جنت‌خواه‌دوست با اشاره به صحبت‌های یکی دیگر از حاضران در این کلاب‌هاوس، سیدامیر سیدزاده، تهیه‌کننده سینما که گفته بود چون فیلمش بازیگر چهره نداشت نتوانست نوبت اکران بگیرد، افزود: «نمی‌توان از واقعیت فرار کرد و از خود نپرسید واقعا چند نفر از سوپراستارهای‌مان بازیگرند؟! زمانی که فیلم سینمایی «محمد رسول‌الله» اکران شد تنها چهره شناخته‌شده‌اش آنتونی کوئین بود و باقی بازیگرانش بعدها تبدیل به چهره شدند اما نتیجه چه بود؟ این که بعد از این همه سال، اگر همچنان ببینیم که از تلویزیون در حال پخش است امکان ندارد فرصت داشته باشیم و به تماشایش ننشینیم. درد ما نداشتن سناریو است. وقتی سناریو نداریم به سمت بازیگرمحوری می‌رویم و بعد از خود می‌پرسیم چه‌طور این بازیگر را بزرگش کنیم؟! و با برگزاری یک جشنواره و جایزه‌دادن به او این کار را انجام می‌دهند.»
او با اشاره به این که صنف سینما تکلیف خود را نمی‌داند، ادامه داد: «در صنف کفاش‌ها، یکی می‌شود کفش نادر و دیگری در زیرپله کار می‌کند اما در صنف اهالی سینما فقط فیلم‌هایی که در حد کفش نادرند نوبت اکران می‌گیرند و فیلم‌های زیرپله‌ای حذف می‌شوند. در حالی که اگر ژست ما، ژست صنفی است، عملکردمان هم باید صنفی باشد و نمی‌توانیم بگوییم کسی حق ورود و آزمایش شدن ندارد.»
او در جمع‌بندی صحبت‌هایش گفت: «وظیفه ما فقط این نیست که نسبت به جیب خودمان متعهد باشیم و یک جعل تاریخی مانند «مطرب» یا «اسپاگتی در هشت دقیقه» را روانه پرده سینما کنیم. چون آن دیگر نامش سینما نیست و شهربازی است. پوران درخشنده «بچه‌های ابدی» را می‌سازد اما تنها در یک سینما نوبت اکران می‌گیرد و ۵۰ میلیون تومان می‌فروشد ولی اگر چند نفر بدون مقدمه سازی بزنند و آوازی بخوانند و رقصی بکنند چه؟ ما باید از خود بپرسیم با سلیقه مخاطب چه کرده‌ایم که به فیلم مفهومی نیم‌نگاهی هم نمی‌کند؟»
جنت‌خواه‌دوست در پایان گفت: «معتقدم سینما بعد از کرونا افول نخواهد کرد چرا که همچنان هم مخاطب خاص خود را دارد و هم برای بخش بزرگی از مردم تنها وسیله تفریح است.»
بزرگترین فیلم‌سوزی تاریخ
محمدرضا لطفی منتقد و کارگردان سینما، یکی از مهمانان این جلسه بود که درباره وضعیت فعلی سینما گفت: «تعارف را کنار بگذاریم داریم درباره ویرانه‌ای به نام سینما صحبت می‌کنیم. چیزی که با آن موجه هستیم شبحی از سینماست و امیدواریم که اوضاع بهتر شود تازه اگر شرایط بهتری وجود داشته باشد. حرف‌هایی که درباره سینما می‌زنیم تصویری قبل از کروناست. در اسفند ۹۸ چیزی به وجود آمد به نام اکران آنلاین که قرار بود چرخه نمایش را ادامه دهد و به دنبال این بود که راه جدیدی را برای اکران فیلم‌ها باز کند. که بتوان بار اکران را تقسیم کند. اما از آنجایی که در تاریخ سینما کشور ما همیشه نسبت به امکانات جدید گارد داشتیم این کار عملی نشد.»
او درباره گارد اهالی سینما نسبت به پیشرفت تکنولوژی گفت: «زمانی که صنعت دیجیتال وارد کشور شد همه یک گارد شدیدی نسبت به این موضوع داشتند، حتی خیلی از افراد آن را سینما نمی‌دانستند ان را بخشی از ویدئو می‌دانستند اما از آنجایی که تکنولوژی هیچ‌گاه از حرکت نمی‌ایستد به مرور زمان با این مسئله کنار آمدند. این موضوع درباره اکران آنلاین هم صدق می‌کند. اکران آنلاین سال‌هاست در تمام کشورها امتحان خود را پس داده و این دوره زمان خوبی بود که ما هم به آنها بپیوندیم اما چندان موفق عمل نکردیم.»
این منتقد درباره تعداد افراد علاقه‌مند به سینما گفت: «ما در میان یک جمعیت ۸۵ میلیون نفری فقط دو میلیون مخاطب سینما رو داریم که با کم رنگ شدن سینما در این دوران، این تعداد از مخاطب هم کنار گذاشته شدند. اتفاق ثبت اکران آنلاین این بود که مخاطب همچنان دستش را در جیبش می‌کرد و هزینه‌ای را برای خرید بلیت سینما پرداخت می‌کرد. اما سینماداران یک گاردی نسبت به اکران آنلاین دارند و در نتیجه فیلم بلافاصله قاچاق می‌شود.»
این کارگردان درباره تعداد فیلم‌های اکران نشده گفت: «نزدیک ۳۰۰ فیلم پشت اکران مانده و این بزرگترین فیلم سوزی تاریخ است. ما دیگر به قبل از سال ۹۸ باز نمی‌گردیم پس طبیعتا اگر با شیوه سابق جلو برویم به هیچ کجا نمی‌رسیم.»
او درباره اکران فیلم «دینامیت» در این شرایط گفت: «فیلم «دینامیت» خوشایند من نیست و من به هیچ عنوان در دایره مخاطبان این فیلم قرار نمی‌گیرم. حتی اگر در شرایط عادی اکران می‌شد نسبت به آن گارد می‌گرفتم اما در این شرایط، اکران این فیلم کمدی لازم بود و معتقدم پنج فیلم کمدی دیگر هم باید اکران شود تا سینما به یک وضعیت نسبتا خوبی برسد.»
لطفی درباره توانایی «زخم کاری» برای آوردن مخاطب به سینما گفت: «همین که سریال«زخم کاری» توانسته مخاطب را به سینما بیاورد حرکت بزرگی انجام داده و معتقدم اگر باز هم کار با کیفیت ساخته شود مخاطب به سینما می‌آید. حتی فکر می‌کنم این‌که «دینامیت» در شرایط فعلی ۱۰ میلیارد تومان فروخته است بسیار ایده آل است.»
سلیقه ممیزان بد است
سید مسعود اطیابی، کارگردان «دینامیت» در آغاز و با بیان این‌که کرونا شرایط کل کشور و از جمله شرایط سینما را تغییر داد گفت: «کرونا می‌توانست فرصتی برای بازنگری در سیاست‌های کلان و برنامه‌های اساسی ما در سینما باشد. فرصتی که از آن استفاده نکردیم و درواقع زمانی را که می‌توانستیم صرف تعمیر قطار متوقف‌شده سینما و تصحیح نحوه مدیریت کلان، رابطه دولت، اصناف و هنرمندان و تغییر چرخه تولید و توزیع کنیم از دست دادیم. تغییری ایجاد نکردیم و طبیعی است که بعد از کرونا نیز با همان شرایط قبل ادامه خواهیم داد و مخاطب‌مان افزایش پیدا نخواهد کرد.»
کارگردان فیلم سینمایی «دینامیت» ادامه داد: «بحث صنعت سینما یک چیز است و بحث تامین نیاز مردم یک چیز دیگر. اگر در حال حاضر مشتری فیلم‌های کمدی روزبه‌روز بیشتر می‌شود، دلیل دارد و دلیلش تنزل سطح سلیقه مخاطب نیست، بلکه نیاز مخاطب به خنده و فیلمی است که روحیه‌اش را عوض کند و به گمان من با توجه به بحرانی که در حال پشت سر گذاشتنش هستیم، تا چند سال آینده نیز همین‌طور خواهد بود. امروزه نیاز جامعه به فیلم مفرح و سرگرم کننده بیشتر است تا فیلمی که کار دیگری کند یا جنبه تجربی داشته باشد.»
او با اشاره به آن‌چه مدیریت بد ممیزی خواند، ادامه داد: «این‌ها دست و پای فیلم‌ساز بسته است؛ این که چند سلیقه متشکل از ۸، ۹، ۱۰ نفر روبه‌روی هم نشسته‌اند، قصاوت می‌کنند و معتقدند قضاوت‌شان باید عملیاتی هم بشود، این قابل قبول نیست. به خصوص این که شوراها از کسانی تشکیل شده است که کارشناس هم نیستند. معتقدم برای شورای صدور پروانه ساخت و نمایش باید کارشناسانی دائمی تعیین شوند، نه کسانی که عملا حضور ندارند و جایی برای تعامل فیلم‌ساز با خود باقی نگذاشته‌اند. همچنین به عقیده من تغییرات بسیاری باید به سرعت در سیستم مدیریت سینما اتفاق بیفتد و تشکل‌ها در حد مدیرکل پایین بیاید و نیازی به این حد از گستردگی نیست.»
اطیابی افزود: «سومین معضل ما، نوع مناسبات‌مان در حرفه فیلمسازی است. به‌عنوان مثال در چیدمان اکران، پنج فیلم کمدی با هم می‌افتند و به‌تبع هرکدام، دیگری را از بین می‌برند. در حالی که هرکدام‌شان می‌توانستند هم زمان با فیلم‌هایی از ژانرهای مختلف اکران شوند.»
او درباره هم‌افزایی در سینمای ایران توضیح داد: «بازه زمانی اوایل اکران «دینامیت»، مصادف با مطرح‌شدن نام «قهرمانِ» اصغر فرهادی و خبرسازشدن سینمای ایران شد. خبرساز شدنی که اتفاقا به فروش فیلم ما هم کمک کرد. یا اکنون که «درخت گردو» هم‌زمان با «دینامیت» روی پرده است، وقتی تبلیغ خودش را می‌کند، انگار تبلیغ سینما و به‌نوعی تبلیغ ما را هم می‌کند. درواقع زندگی و پویایی سینما به ادامه حیات ما در کنار یکدیگر بستگی دارد و این که کنار هم کار کنیم و به هم اجازه کار کردن دهیم.»
در ادامه این نشست، محمدرضا لطفی، کارگردان و منتقد سینما، با اشاره به صحبت‌های اطیابی درباره نیاز جامعه به ساخت فیلم مفرح، در سخنانی انتقادی گفت: «تا کنون و مخصوصا پیش از کرونا، فیلم‌های کمدی زیادی ساخته شده است، پس چرا هنوز هم مردم روحیه ندارند و ما مردمی عبوسی داریم؟ این جریان فرهنگی است که سلیقه را می‌سازد. یک زمانی «سگ کشی» و «قرمز»، پُرفروش‌ترین فیلم‌های سینمایی بودند، یک زمانی یک سوم جمعیت ایران به تماشای «عقاب‌ها» نشستند. کدام یکی از این فیلم‌ها باعث خنده مخاطب می‌شد؟»
در پاسخ به این سخنان، اطیابی پاسخ داد: «موافق حرف‌تان هستم. من «عقاب‌ها» را سه بار تماشا کردم و هربار هم به‌خاطر جنبه مفرح آن به سینما رقتم نه جنبه فرهنگی. ما می‌توانیم یک فیلم اشک‌آور و تلخ مثل «متری شیش و نیم» بسازیم اما در ژانر خودش مفرح باشد. منظور من، تنها ساخت فیلم کمدی نبود، بلکه ساخت فیلمی بود که ارزش دیدن داشته و سرگرم کننده باشد.»
احترام به مخاطب وجود ندارد
سجاد نوروزی صاحب سینما آزادی و عضو شورای صنفی نمایش نیز یکی از افراد حاضر در کلاب هاوس بود و درباره فراهم کردن شرایط برای مخاطبان گفت: «ما دوره عجیبی را پشت سر گذاشتیم. اما یک تجربه‌ای را چند روز پیش به دست آوردیم که در نهایت ما را به نتیجه‌ای خاص می‌رساند. محمدحسین مهدویان، کارگردان سریال«زخم کاری» از من خواست تا سالنی را برای اکران این فیلم قرار دهیم. این موضوع تایید شد بعد از مدتی آقای مهدویان به من گفت هر پنج سالن را به اکران قسمت آهر این سریال اختصاص دهیم. گفتم سالن پر نمی‌شود و ایشان با قطعیت گقت که سالن پرخواهد شد این کار را انجام دادیم و در کمال حیرت و ناباوری تمام پنج سالن در عرض یک ربع پر شد.»
او درباره احترام به مخاطب گفت: «این موضوع به ما می‌گوید اگر مخاطب احساس کند به او احترام گذاشته شده و یک در حال تماشای یک اثر استاندارد است، در هر شرایطی به سینما می‌آید و فیلم را تماشا می‌کند. این نشان می‌دهد که سینما قابلیت احیا دارد. حتی با استقبالی که در این شرایط از «دینامیت» شد، باز هم به این نتیجه می‌رسیم که کیفیت اثر است که مخاطب را به سینما می‌آورد چون در حال حرکت به سمتی هستیم که محتوا تعیین کننده نوع اکران است چیزی که تا کنون وجود نداشته است.»
نوروزی ادامه داد: «متاسفانه ما در سینمای ایران به هرچیزی جز مخاطب نگاه می‌کنیم. اگر حالا فیلم‌های تلویزیونی بسازیم، حتی دیگر شاهد کف فروش تضمین شده‌ای نخواهیم بود چون بعد از کرونا این مخاطب است که تعیین کننده فروش فیلم است نه بازیگران یا هر عامل دیگری و ما نمی‌توانیم اثری بسازیم که به او بی احترامی شود.»
عضو شورای صنفی نمایش ادامه داد: «در درجه اول بحث کیفیت اثر مطرح می‌شود و کمدی و درام بودن آن خیلی مطرح نیست. میزان فروش«درخت گردو» هم این موضوع را تایید می‌کند هرچند که معتقدم باید بیشتر برای این فیلم تبلیغ شود چون اگر تبلیغات خوبی داشت می‌توانست مخاطب بیش‌تری جذب کند.»
۵۷۲۴۵
آخرین دیدگاه