باشگاه خبرنگاران جوان نوشت: رادار قدیر یکی از رادارهای برد بلند ساخت صنایع دفاعی کشورمان است.

جمهوری اسلامی ایران و نیروهای مسلح آن در سال‌های اخیر به ویژه پس از پایان جنگ تحمیلی تاکنون توانسته‌اند دستاوردهای مهمی در حوزه تجهیزات و ارتقای توان رزمی به دست آورند.

خودکفایی و ایجاد قدرت درون‌زا با طراحی و ساخت انواع تجهیزات نظامی بومی در سال‌های اخیر به قدری سرعت یافته که حیرت بسیاری از ناظران بین المللی را به همراه داشته و باعث شده توان نظامی کشورمان هر سال بیش از سال‌های گذشته رشد کند.

همه این دستاوردها موید این مطلب است که فرماندهان و مسئولان نیروهای مسلح کشورمان به خوبی به اهمیت خودکفایی و دارابودن تجهیزات گوناگون تسلیحات در همه حوزه‌ها پی برده‌اند. پدافند هوایی و تجهیزات مورد استفاده در آن یکی از این حوزه‌های مهم در نیروهای مسلح کشورمان است که ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی سال‌های اخیر در قالب قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) با یکدیگر همکاری تنگاتنگی دارند.

کشف، رصد، پایش، درگیری و انهدام اهداف هوایی به ویژه پهپادها و حتی نشاندن و سالم گرفتن آن‌ها از جمله قابلیت‌های نرم و سخت پدافند هوایی است که نمونه‌های متفاوتی از آن را طی سال‌های اخیر شاهد بودیم. البته حاصل این همکاری‌ها نیز امنیت بسیار بالای آسمان ایران اسلامی در قالب شبکه یکپارچه پدافندی هوایی کشور است، شبکه‌ای که با دارا بودن لایه‌های مختلف و متعدد امنیت بسیار بالایی را برای کشورمان فراهم کرده‌اند.

جمهوری اسلامی ایران کشوری قدرتمند در منطقه غرب آسیاست که با بومی‌سازی مدرن‌ترین موشک‌‏ها و تجهیزات نظامی و تجربه هشت سال دفاع مقدس، امروز یک بازیگر مهم در منطقه محسوب می‌شود. قدرت نظامی ایران به قدری افزایش پیدا کرده که آمریکا و کشورهای اروپایی نیز به این مسئله اعتراف کرده‌اند و سیاست مقابله با برنامه موشکی ایران و اعمال تحریم‌های موشکی که در سال‌های اخیر در دستور کار غرب قرار گرفته و در راستای مقابله با توانمندی‌های دفاعی ایران صورت گرفته است.

مسئولان دفاعی کشورمان در نخستین روزهای دفاع مقدس و با حمله رژیم بعث و همچنین ضعف سیستم پدافندی ایران به این فکر افتادند که صرف اتکا به سامانه‌های پدافندی خارجی اطمینان بخش نیست و باید برای تامین امنیت آسمان ایران اسلامی به سراغ ساخت سامانه‌های بومی بروند. اما در کنار طراحی و ساخت سامانه‌های موشکی پدافندی باید رادارهای قدرتمندی نیز در کشورمان طراحی می‌شد تا بتواند سامانه‌های موشکی را به خوبی هدایت کند.

پیشرفت سامانه‌های پدافند هوایی ایران، اینک به مرحله بی‌نیازی نزدیک شده، ولی ظاهرا این پایان کار نیست و ایران گام‌هایی در جهت صعود کم سابقه در حوزه سامانه‌های پدافندی برداشته است. این در حالیست که ساخت سامانه باور ۳۷۳ در کم‌تر از ۱۰ سال تکمیل و اجرایی شده است؛ بنابراین حال که ایران به بالاترین سطح فناوری دفاعی در حوزه پدافند هوایی دست یافته است، از این پس در مدت زمان کوتاه‌تری قادر خواهد بود که محصولات باکیفیت‌تری را تولید کند. به معنای دیگر ایران در مرز علم پدافندی روز دنیا در حال حرکت است و هر لحظه باید منتظر اعلام یک خبر و دستاورد جدید دفاعی در این حوزه بود.

این پیشرفت‌ها در افزایش سطح پوشش راداری کشورمان نیز مشهود است به نحوی که پدافند هوایی کشورمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پوشش بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ نقطه، گستردگی فراگیر و کارآیی خود را در حفظ آسمان ایران اسلامی از پرنده‌های متخاصم و بهبود تردد هوایی و مراقبت‌های اطلاعاتی فرامنطقه‌ای نشان داده است. یکی از ابزارهای این رصد و پایش رادارها هستند که صنایع دفاعی کشورمان نمونه‌های متنوعی از آن‌ها را طراحی و تولید و همچنین کاربردی کرده‌اند.
صبح ۱۲ خردادماه سال ۱۳۹۳ بود که رادار برد بلند قدیر برای نخستین بار با حضور فرماندهان ارشد نظامی کشورمان رونمایی و به شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشورمان الحاق شد. این رادار یکی از محصولات مرکز جهاد خودکفایی نیروی هوافضای سپاه است که تا کنون محصولات متنوعی را در همه حوزه به ارمغان آورده است. اما این اولین بار نیست که رادار قدیر در مقابل چشم‌ها ظاهر شده، بلکه این رادار برای نخستین بار در حاشیه رزمایش بزرگ موشکی پیامبر اعظم ۶ در تیرماه ۱۳۹۰ ظاهر شد.

برد رادار ۳ بعدی قدیر در حدود یک هزار و ۱۰۰ کیلومتر است که می‌تواند اهداف موجود را تا ارتفاع ۳۰۰ کیلومتری شناسایی کرده و کشف کند. این رادار قابلیت تحرک ندارد و نحوه استفاده از آن بدین شکل است که باید در یک سایت راداری مستقر شود تا بتوان آن را عملیاتی کرد. اگر بخواهیم ساختار رادار قدیر را بررسی کنیم باید گفت که این رادار از مجموعه‌ای از آنتن‌های نصب شده بر روی یک دکل فلزی تشکیل می‌شود که به صورت یک مربع یا چهار ضلعی تکمیل خواهد شد. آنتن‌های دکل مرکزی این رادار یاگی شکل یا شاخه‌ای است که از آن‌ها در رادارهایی با طول موج بلند بهره می‌برند.

در ساختار چهار ضلعی رادار قدیر هر بخش یا ضلع به صورت عمود بر روی زمین قرار گرفته و مسئولیت پوشش ۹۰ درجه در سمت را داراست و ارتفاع آن ۲۰ متر و طول آن نیز ۴۴ متر تخمین زده می‌شود. طبق اعلام مقامات دفاعی کشورمان بر روی هر کدام از این قسمت‌ها ۱۲۸ آنتن به شکل ماتریسی با ۱۶ ستون و ۸ سطر نصب شده که در مجموع موجب تجهیز رادار قدیر به ۵۱۲ آنتن از این نوع شده است. این آنتن‌ها که به صورت آرایه‌ای عمل می‌کنند، باعث می‌شوند تا رادار برد بلند قدیر یک رادار آرایه فازی برتر نیز باشد.

رادار قدیر از باندهای فرکانسی HF، VHF و UHF برای کشف اهداف متفاوت در فواصل دور استفاده می‌کند. این باندها ویژگی‌های بسیار دیگری هم دارد، آن‌ها دقت کمتری نسبت به طول موج‌های کوتاه‌تر دارند. اما با دستیابی به برد بسیار بالا، به خوبی نقش «هشدار زودهنگام» را برای مجموعه‌های پدافند هوایی عملیاتی می‌کنند. این باندهای فرکانسی نیز می‌توانند در کشف انواع اهداف از جمله اهدافی با سطح مقطع راداری نیز موفق عمل کنند که ناشی از عدم توانایی مواد به کار رفته در این هواگردها در جذب امواج طول موج بلند است.

۱۷۲۷۲۱۵