طبق آماری که روابط‌عمومی دفتر موسیقی منتشر کرده در سه ماهه نخست سال جاری، برای انتشار ۹۸۰ تک‌آهنگ و ۶۹ آلبوم، مجوز صادر شده است. آماری که در نبود امکان برگزاری کنسرت و در دورانی که می‌دانیم انتشار آلبوم به دلیل عدم وجود کپی‌رایت در ایران محکوم به شکست است، قابل تامل است.
نرگس کیانی: مطابق آن چه روابط‌عمومی دفتر موسیقی در پایان ۱۳۹۹ اعلام کرد، در این سال که شیوع کرونا دَرِ سالن‌های کنسرت و آموزشگاه‌های موسیقی را تخته و کنسرت را مجازی و آموزش را آنلاین کرد، چهارهزار و ۵۱۴ تک‌آهنگ، ۳۷۷ آلبوم، ۳۵۷ اثر تصویری (۳۵۰ نماهنگ و ۷ آلبوم تصویری) و ۸۳ کتاب گویا مجوز انتشار گرفتند.
اعدادی که نسبت به سال ۱۳۹۸ با سه هزار و ۷۱ تک‌آهنگ، ۳۵۷ آلبوم، ۲۶۵ اثر تصویری (۲۵۹ نماهنگ و ۶ آلبوم تصویری) و ۷۰ کتاب گویا نشان‌دهنده افزایش آمار مجوز انتشار بود.
براساس آمار اعلام‌شده در سه ماهه نخست سال جاری نیز، برای تولید ۹۸۰ تک‌آهنگ و ۶۹ آلبوم، مجوز انتشار صادر شده است و طبق آن‌چه مورد تاکید روابط‌عمومی دفتر موسیقی است برای این آثار فقط مجوز انتشار صادرشده و زمان انتشار آن در اختیار مالک اثر است.
تفاوت معنادار تعداد تک‌آهنگ‌ها و آلبوم‌های مجوزگرفته، احتمالا بار دیگر به یادمان می‌آورد که تولید آلبوم در ایران تا هنگامی که کپی‌رایت، هیچ انگاشته می‌شود کوچکترین توجیه اقتصادی ندارد چرا که به فاصله کوتاهی از انتشار، نسخه غیرقانونی‌اش قابل دانلود است. از سوی دیگر انتشار تک‌آهنگ نیز نه به قصد کسب درآمد که از روی عشق و علاقه و نیاز به قطع‌نشدن ارتباط هنرمند با علاقه‌مندانش در روزگار تعطیلی کنسرت‌ها است.
تفکیک آمار براساس ماه
دفتر موسیقی معاونت هنری وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی در هفته سوم فروردین ۱۴۰۰، مجوز ۱۹۵ تک‌آهنگ و ۱۶ آلبوم را صادر و این خبر را با تیتر «صدور ۲۱۱ مجوز موسیقی در هفته سوم فروردین» منتشر کرد.
این دفتر ظرف هفته چهارم فروردین و هفته اول اردیبهشت، مجوز ۱۳۱ تک‌آهنگ و ۸ آلبوم را صادر کرد تا ۱۳۹ مجوز در این بازه زمانی صادر شده باشد. در هفته دوم اردیبهشت نیز ۷۸ تک‌آهنگ و ۱۲ آلبوم و در واقع ۹۰ اثر مجوز تولید گرفتند.
در هفته‌های سوم و چهارم اردیبهشت مجوز ۲۱۱ تک‌آهنگ و شش آلبوم صادر و برای نخستین بار در طول سال ۱۴۰۰اسامی آن‌ها نیز به صورت تفکیک‌شده اعلام شد؛ آلبوم‌ها شامل سه اثر موسیقی نواحی و تلفیقی و سه اثر موسیقی سنتی و همچنین ۲۱۱ تک‌آهنگ، شامل ۱۷۲ اثر در حوزه موسیقی پاپ، ۵ اثر در حوزه موسیقی سنتی، ۱ اثرِ کلاسیک، ۱۰ اثر در حوزه موسیقی نواحی و ۲۳ اثر در حوزه موسیقی تلفیقی بود.
در خردادماه سال جاری نیز مجوز ۳۶۵ تک‌آهنگ و ۲۷ آلبوم توسط دفتر موسیقی معاونت هنری وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی ارائه شد.
در شرایطی که کنسرت‌ها تعطیلند، زندگی اهالی موسیقی با تولید تک‌آهنگ و آلبوم می‌گذرد؟
در خصوص برگزاری کنسرت، تدریس و انتشار آلبوم و تک‌آهنگ، اگر از جمله منابع درآمد اهالی موسیقی در نظر بگیریم‌شان، مورد اول و دوم آنلاین شده‌اند و کج‌دار و مریز. از سوی دیگر مدت‌هاست آلبومی که منتشر می‌شود به سادگی و سرعت در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود، چرا که در ایران کپی‌رایت رعایت نمی‌شود و درنهایت هزینه‌هایی که هنرمند برای ساخت آلبوم صرف می‌کند، به او بازنمی‌گردد. در نتیجه کمتر هنرمندی قصد انتشار آلبوم دارد. چون این کار از هر زاویه‌ای که به آن نگاه کنید برابر با ضرر مالی‌اش است. از طرفی اگر هنرمند قصد برگزاری کنسرتی داشته باشد از مجموع تک‌آهنگ‌هایی که منتشر کرده برای اجرا استفاده می‌کند و دیگر نیازی به انتشار آلبوم نمی‌بیند.
تمایل به شنیده‌شدن بی‌چشم‌انتظاری برای بازگشت مالی، زمینه‌سازی برای ساختن بِرَندِ شخصی در آینده‌ای نزدیک و سفارشی‌کاری؛ ساخت اثر برای نهادی که از آن سفارش گرفته‌اند از جمله دلایل هنرمندان برای انتشار تک‌آهنگ است
همگی می‌دانیم تک‌آهنگ نیز بیشتر برای تبلیغات هنرمند و به‌عنوان راهی برای قطع‌نشدن ارتباط او با مخاطبانش و تهیه خوراکی برای کنسرت‌های پیش رویش مورد استفاده قرار می‌گیرد تا این که دارای بار اقتصادی باشد. تا جایی که عده‌ای شاید با نگاهی بدبینانه از آن با عنوان «روش تهیه کنسرت: صدور مجوز فله‌ای تک‌آهنگ به مقدار لازم» یاد می‌کنند اما در شرایط کنونی که به واسطه قرارگرفتن اهالی موسیقی در گروه شغلی ۳، امکان برگزاری کنسرت هم وجود ندارد، درخواست انتشار ۹۸۰ تک‌آهنگ در طول تنها سه ماه، با چه توجیه اقتصادی به دفتر موسیقی ارائه شده است؟
و اساسا متولیان و مسئولان موسیقی به این می‌اندیشند که آن‌ها که تا پیش از این موسیقی را ممردرآمد خود می‌دانستند، در غیاب امکان برگزاری کنسرت، قرارگرفتن تدریس زیر سایه شیوع کرونا و وضعیت اسف‌بار انتشار تک‌آهنگ و آلبوم، زندگی خود را از چه راهی می‌گذرانند؟
دلایل تمایل هنرمندان به انتشار تک‌آهنگ
تعدادی از این هنرمندان صرفا به واسطه علایق شخصی و بی آن که چشم انتظار بازگشت مالی باشند اقدام به این کار می‌کنند. آن‌ها پیشاپیش می‌دانند که انجام این کار، برایشان آورده مالی نخواهد داشت و صرفا دوست دارند اثرشان شنیده شود. دسته دیگری از آن‌ها، می‌کوشند زمینه را برای ساختن بِرَندِ شخصی خود در آینده‌ای نزدیک فراهم کنند. در واقع با این تک‌آهنگ‌ها به شهرت می‌رسند تا در ادامه درآمد اصلی را از کنسرت‌ها کسب کنند. کاری که عموما با همکاری شرکت‌ها و موسسه‌های تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار انجام می‌شود.
شاید برای بسیاری از کسانی که طرفدار موسیقی پاپ هستند فرقی نکند که آلبوم را غیرقانونی دانلود کنند یا آن را بخرند اما این موضوع برای کسی که حسین علیزاده گوش می‌دهد متفاوت و برگ برنده تولید آلبوم همین مشتری وفادار با فرهنگ پیشرفته‌تر است که همچنان کپی‌رایت را رعایت می‌کند
برخی از این هنرمندان نیز، برای انتشار تک‌آهنگ مجوز می‌گیرند تا بتوانند برای آن کلیپ بسازند. چراکه می‌دانند میزان دیده شدن یک کلیپ بسیار بیش از یک تک‌آهنگ است. تعدادی دیگر از این هنرمندان، سفارشی‌کارند و نهادی به آن‌ها سفارش کار داده است و آن‌ها اکنون سفارشی را که گرفته‌اند در قالب تک‌آهنگ منتشر کرده‌اند.
وضعیت انتشار آلبوم موسیقی در شرایطی که می‌توان رایگان دانلودش کرد
تولید آلبوم نیز در حال حاضر محکوم به شکست است و کسی که آلبوم تولید می‌کند سرمایه‌ای را وسط می‌گذارد که می‌داند نه برداشت که ضرر خواهد کرد. اما چرا آلبوم منتشر می‌شود؟ چون شیوه‌ای از عرضه تعریف‌شده در قالبی کلاسیک و ماندگار است. بسیاری از افراد کلکسیونر هستند و آثاری را که منتشر می‌شود نگه می‌دارند و بسیاری از آثار قابل عرضه در فضای مجازی با کیفیت کافی و لازم نیستند. ما بعد از این هم شاهد انتشار آلبوم خواهیم بود و هرچند تیراژ آن پایین‌تر خواهد آمد اما به نظر می‌رسد آن بخشی از آثار همچنان در قالب لوح فشرده منتشر خواهد شد که فرم کلاسیک ایرانی یا غربی دارد و موسیقی جدی هنری محسوب می‌شود؛ نوعی از موسیقی با مصرف‌کننده‌ای وفادار. شاید برای بسیاری از کسانی که طرفدار موسیقی پاپ هستند فرقی نکند که آلبوم را دانلود کنند یا بخرند اما این موضوع برای کسی که حسین علیزاده گوش می‌دهد متفاوت است. پس برگ برنده تولید آلبوم را می‌توان مشتری وفادار دانست که به دلیل فرهنگش همچنان آلبوم را خریداری و کپی‌رایت را رعایت می‌کند.
این مطالب را هم بخوانید:
◾️ حمیدرضا عاطفی: برگزاری کنسرت ممنوع نیست، تقاضایی وجود ندارد
◾️ علی مغازه‌ای: عید عده‌ای، روزی است که سازها را اعدام کنند
◾️ میرعلینقی: توقع حمایت دولتی از موسیقی، مانند توقع باریدن تگرگ در کویر است
۵۸۲۵۹
آخرین دیدگاه