بر اساس یافته‌های تازه‌ترین پژوهش‌ها درباره آمار استفاده‌کنندگان از سیگار در جهان که به تازگی در نشریه علمی «لنست» منتشر شده، تعداد سیگاری‌های دنیا با یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون نفر به بالاترین رقم در تاریخ رسیده است.

همچنین مشخص شده که ۸۹ درصد سیگاری‌ها پیش از سن ۲۵ سالگی به کشیدن سیگار معتاد می‌شوند. در این بین با وجود مرگ هشت میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ به دلیل استفاده از سیگار در جهان، آمار جوانان سیگاری در سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است. همان‌طور که می‌دانید اعتیاد به سیگار شایع‌ترین نوع از اعتیاد به موادمخدر و یکی از علل اصلی شیوع بیماری‌های قابل پیشگیری است. در ادامه به واکاوی دلایل افزایش مصرف سیگار خواهیم پرداخت و چند توصیه به والدین خواهیم داشت.

علل اعتیاد به سیگار
برای گرایش به استعمال سیگار علل مختلفی ذکر شده، از مشکلات اقتصادی و بیکاری تا مشکلات روان شناختی، تربیتی و هیجانی و هر یک از این عوامل به نوبه خود سهمی در گرایش افراد به سیگار دارند. برخی افراد برای پذیرفته شدن از سوی جامعه سیگار می‌کشند، برخی دیگر با این روش خود را رشد یافته‌تر جلوه می‌دهند و برخی برای تسکین آلام خود به سیگار پناه می‌برند. در این‌جا به یکی از مهم‌ترین علت‌‌های گرایش به اعتیاد به سیگار می‌پردازم که کمتر به آن توجه می‌شود.

سیگاری شدن به خاطر شکست در تنظیم هیجانی
«زمانی که در آزمون نمره خوبی نگرفتم، به شدت ناراحت و مایوس شدم و برای آرام شدن و فراموش کردن این لحظات سخت، شروع به سیگار کشیدن کردم!»، در مصاحبه‌های مختلف با افراد سیگاری بارها و بارها به چنین جملاتی برخوردیم که افراد از فرط ناراحتی یا حتی خوشحالی، به دلیل عدم تنظیم هیجانی، به منظور تسکین درد و ناراحتی به استعمال سیگار روی می‌آورند.

بنابراین یکی از علت‌های عمده گرایش اعتیاد به سیگار شکست در تنظیم‌هیجانی است. منظور از تنظیم هیجانی نحوه پردازش شناختی فرد در هنگام مواجهه با وقایع ناگوار و استرس‌زا ست. فرار و اجتناب از احساسات ناخوشایند به عنوان یک انگیزه اصلی برای مصرف سیگار در نظر گرفته شده است. در خور ذکر است که سیگار کشیدن ظرفیت تجربه کردن هیجان‌ها را تضعیف می‌کند و افراد به دلیل نداشتن تجربه و روبه روشدن با هیجان‌های خود، با سیگار کشیدن سعی در اجتناب از تجربیات هیجانی خود می‌کنند، به عبارتی سیگار برای این افراد حکم یک تقویت کننده را دارد و همین دور باطل و ناسالم، ترک سیگار را بسیار مشکل می‌کند.

3 توصیه مهم به والدین
والدین به عنوان اولین و مهم‌ترین الگوهای رفتاری و شناختی پایدار در فرزندان نقش بسیار مهمی در رشد و تعالی فرزندان دارند. بنابراین با توجه به این تاثیرگذاری عمیق، 3 توصیه مهم را به والدین در همین باره مطرح می‌کنم.

در صورتی که سیگاری هستید، به منظور درمان خود تلاش کنید| والدین سیگاری به نسبت والدین غیرسیگاری به احتمال بیشتری فرزندانی آلوده به سیگار خواهند داشت. بنابراین تلاش عملی شما به منظور درمان و ترک سیگار بسیار موثرتر از توصیه‌ها و نصیحت‌های شما خواهد بود چراکه این تلاش شما برای ترک سیگار به طور ضمنی این موضوع را به فرزندتان القا می‌کند که استعمال سیگار نه تنها اصلا خوشایند نیست بلکه در صورت گرفتاری به آن، شرایط ترک سیگار بسیار آزاردهنده است و همین امر ممکن است میزان گرایش فرزندتان را به استعمال سیگار کاهش دهد.

با توجه به دوره سنی فرزند از مهارت‌های ارتباطی مناسب استفاده کنید| دوران نوجوانی از جمله دوران حساس رشدی قلمداد می‌شود و هر گونه آسیب قابل توجه می‌تواند دیگر دوره‌های رشدی را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین ضروری به نظر می‌رسد والدین راجع به ویژگی‌های این دوره اطلاعات لازم را کسب کنند و مهارت‌های ارتباطی مناسب با نوجوان را به کار بگیرند تا از بروز آسیب‌ها از جمله سیگار کشیدن جلوگیری به عمل آورند. به والدین پیشنهاد می‌شود که ضمن احترام به استقلال فردی نوجوان با دادن مسئولیت‌های متناسب با سن و شرایط او و ایجاد بستر مناسب به منظور مشارکت در تصمیم گیری ها علاوه بر کمک به رشد بهنجار او از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنند.

آموزش نظم‌جویی هیجانی را جدی بگیرید| شاید سیگار کشیدن بعد از یک رویداد تلخ تسکین‌دهنده آنی و تاثیرگذاری باشد ولی در دراز مدت فرد را از فهم معنای درد و رنج محروم می‌سازد و فرد به جای استفاده از روش‌های حل مسئله کارآمد با سیگار کشیدن خود را برای همیشه از مهارت‌های حل مسئله محروم می‌سازد و برای تجربه حال خوشایند به جای متوسل شدن به مهارت‌های فردی و درونی به امری بیرونی همچون سیگار روی می‌آورد. بنابراین آموزش مهارت‌های مقابله با استرس و اضطراب و تنظیم هیجانی امری بسیار مهم ارزیابی می‌شود که در این باره می‌توان با کمک گرفتن از درمانگران مجرب این حوزه ،خود را در برابر آسیب‌های احتمالی ناشی از بدتنظیمی هیجانی واکسینه کنیم.

ترک سیگار به صورت حلزونی!
درمان و ترک سیگار امکان‌پذیر ولی کاری بس مشکل است. تعجیل در فرایند ترک ،اغلب همراه با عود و بازگشت است بنابراین باید بسیار صبور بود. برگشت احتمالی و سیگار کشیدن در فرایند درمان را به هیچ عنوان به منزله شکست در نظر نگیرید چراکه با وجود سندروم محرومیت از نیکوتین این واقعه امری طبیعی به نظر می‌رسد.

دیدگاه تان راجع به برگشت و عود همچون حرکت یک حلزون باشد که برای حرکت و گام رو به جلو مقداری خودش را عقب‌تر می‌برد و با این حرکت می‌تواند گام بلندتری بردارد و شما هم از این بازگشت به عنوان فرصتی به عنوان بازسازی بهتر به منظور ترک به مدت طولانی‌تر استفاده کنید.