گاهی برگشت محتویات معده به درون مری، حتی در افراد سالم هم وضعیت غیرمعمولی نیست و حدود 35-25 درصد افراد سوزش ناشی از این برگشت را در طول عمر خود تجربه نموده‌اند که بعضاً با سوزش قلب اشتباه می‌شود.
گاهی برگشت محتویات معده به درون مری، حتی در افراد سالم هم وضعیت غیرمعمولی نیست و حدود 35-25 درصد افراد سوزش ناشی از این برگشت را در طول عمر خود تجربه نموده‌اند که بعضاً با سوزش قلب اشتباه می‌شود. اصطلاح‌ترش کردن و یا سوزش سر دل را به‌کرات شنیده‌اید که از علائم اصلی ریفلاکس یا گاستروازوفاژی می‌باشد که در مراحل حادتر با التهاب حلق، گرفتگی مری، گرفتگی صدا و آسم، و در صورت استمرار با التهاب، زخم و خراش و تنگی مری همراه است. عواملی مانند بلع مواد تیز و اسیدی، التهاب‌های ویروسی، شل شدن دریچه تحتانی مری، افزایش فشار شکمی (در مواردی همچون چاقی و بیماری انسدادی روده و..) و نیز استعمال دخانیات، تأخیر در تخلیه معده، استفراغ‌های مکرر، الکل، و مصرف طولانی‌مدت یا دوز بالای آسپرین و داروهای ضدالتهابی امکان ابتلا به ریفلاکس را زیاد می‌کند.
تنظیم برنامه غذایی:
هدف از برنامه غذایی در این بیماران پیشگیری از درد و تحریک مخاط معده، پیشگیری از برگشت محتویات معده و کاهش ترشح اسید معده است.
به این منظور در وحله اول جهت افزایش توانایی اسفنکتر تحتانی مری، باید از میزان چربی رژیم غذایی بكاهیم. غذاهای چرب و شیرین مانند شله‌زرد در تشدید علائم مؤثر است. پرهیز از مصرف الکل، قرص نعنا و برگ نعنا و پونه، و همچنین محرک‌هایی مانند چای و قهوه پررنگ و شکلات نیز توصیه می‌گردد.
برای کاهش سوزش مری علاوه بر اجتناب از غذاهای چربی مانند شیرینی‌های خامه‌ای، باید از مواد اسیدی مانند آب مرکبات، گوجه‌فرنگی و حتی در مواردی ماست ترش نیز پرهیز شود. غذاهای پر ادویه خصوصاً فلفل و نوشابه‌های گازدار حالت سوزش را تشدید می‌کند، هر چند که نقش ادویه در بیماری‌های گوارشی به‌طور کامل شناخته نشده است. همان‌طور که گفته شد چاقی یکی از علل بروز این بیماری است. حال با وجود اینکه ارتباط رسیدن به وزن ایده آل با کاهش امکان برگشت اسید ثابت نشده است اما کاهش وزن برای این بیماران مفید واقع می‌شود.
غذا باید در حجم کم و دفعات زیاد مصرف شود. در عین حال گنجاندن مقدار مناسبی از فیبر در برنامه غذایی برای جلوگیری از یبوست ضروری است. خوردن به‌موقع وعده‌های غذایی بخصوص صبحانه بسیار حائز اهمیت است زیرا معده نباید طولانی‌مدت خالی بماند.
از دیگر عوامل مؤثر در تشدید علائم، رقت غذا و حجم مایعات مصرفی است. به این ترتیب همیشه بر مصرف مایعات در حجم کم تأکید می‌گردد و خصوصاً باید از نوشیدن مایعات همراه با غذا پرهیز کرد. استفاده از آدامس هم به دلیل وارد کردن هوای اضافی به داخل معده مناسب نیست.
پرهیز از کشیدن سیگار خصوصاً بعد از غذا، از ترشح اضافی اسید، کاهش فشار دریچه تحتانی مری و افزایش ریفلاکس جلوگیری می‌کند. ضمناً سیگار از تأثیر داروهای آنتی‌اسید می‌کاهد.
در موارد حاد، غذاهای زبر و یا حجیم مانند تکه‌های چیپس و ذرت بو داده و بیسکویت‌های پر سبوس ممکن است باعث انسداد یا حتی سوراخ شدن آن گردد.
عوامل فیزیکی :
کلاً توصیه می‌شود جهت کاهش تعدد و حجم ریفلاکس تا 2 ساعت بعد از غذا از خم و راست شدن و حرکت‌های تند خودداری شود. همچنین فاصله بین صرف غذا تا رفتن به بستر حداقل 3-2 ساعت باشد. بهتر است در زمان خواب جهت، جلوگیری از برگشت اسید معده به داخل مری، سر تختخواب در ارتفاع -25 10 سانتیمتر بالاتر قرار گیرد در این رابطه باید گفت كه بلند کردن بالش خیلی مؤثر نیست. هرگونه فشار فیزیکی به معده و ناحیه شکم و قفسه سینه هم با برگشت محتویات معده به داخل مری همراه است. پس بهتر است افراد، از پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان خودداری نمایند.
ملاحظات تغذیه‌ای:
با توجه به پرهیز از مرکبات و گوجه‌فرنگی که از منابع خوب ویتامین «ث» هستند تعیین وضعیت منابع آن در بدن ضروری است. بعلاوه از جمله درمان‌های دارویی مصرف آنتی‌اسیدهاست که بر میزان جذب آهن و کلسیم اثرگذار است و به این ترتیب لازم است نیاز به این مکمل‌ها هم مشخص شود.
درمان‌های پزشکی:
اولین درمان با داروهای کاهنده ترشح اسید در معده (آنتی‌اسیدها) همراه است. بی‌کربنات کلسیم از جمله آنتی‌اسیدهای مصرفی است که 3-1 ساعت پس از غذا خورده می‌شود و باید با مکمل آهن فاصله داشته باشد تا مانع جذب آن نشود. داروهای دیگری از جمله متوکلوپرامید و داروهای افزایش دهنده سرعت تخلیه معده هم تجویز می‌شود. در نهایت در صورت عدم نتیجه‌گیری از درمان‌های غذایی و دارویی، از روش جراحی استفاده می‌گردد.
آخرین دیدگاه