افسردگی یک بیماری روحی است که بسیاری از افراد را به خود دچار می‌کند. متأسفانه بسیاری از کسانی که یک فرد افسرده را در نزدیکان خود دارند، نحوه رفتار با افراد افسرده را نمی‌دانند.

کسانی که با فرد افسرده زندگی می‌کنند، گاهی با کلام و رفتار خود، باعث بدتر شدن حالش می‌شوند. آشنایی با نشانه‌های افسردگی و راهکارهایی برای برخورد مناسب با افراد مبتلا به آن، یک قدم بزرگ برای کمک به افراد افسرده است.

همراهی دلسوزانه برای بهبودی تدریجی

کافیست یک بار افسردگی را تجربه کرده باشید و یا یکی از عزیزان شما به این مشکل مبتلا شده باشد تا بدانید نحوه رفتار با افراد افسرده چقدر بر بهتر یا بدتر شدن حال آن‌ها می‌تواند مؤثر باشد.

متأسفانه بسیاری از ما هنوز اطلاعات کافی درباره افسردگی نداریم. به همین دلیل گاهی در مواجهه با افراد افسرده آن‌ها را تنها غمگین یا منفی ‌باف می‌بینیم.

حتی ممکن است آنان را سرزنش کنیم و انتظار داشته باشیم به راحتی بتوانند خود را از این مخمصه آزاد کنند. اما افسردگی چیزی بیش از یک احساس ناراحتی یا غم معمولی است که بعد از چند روز ناپدید می‌شود.

مهم‌تر از آن باید بدانیم افراد مبتلا به افسردگی بیش از هر کس دیگر از حال و روز خود رنج می‌برند. پس اگر اطرافیان آن‌ها نحوه رفتار با افراد افسرده را به خوبی بدانند، می‌توانند به بهتر شدن حال عزیزان‌شان کمک کنند. یا لاقل با قضاوت‌های بی‌مورد، موجب آزار بیشتر او نشوند.

افسردگی مهمانی ناخوانده است که ممکن است در خانه هر یک از ما را بزند. پس خوب است که از قبل برای میزبانی از او آماده باشیم.

در ادامه این مطلب سعی داریم درباره شکل و شمایل افسردگی و چگونگی رفتار با افراد افسرده توضیح دهیم و بهترین پاسخ‌ها را برای سؤال مهم “با افراد افسرده چگونه رفتار کنیم؟” بیابیم.

بیشتر بخوانید:

این حرف‌ها را هرگز به افسرده‌ها نزنید

چند توصیه مفید به افراد افسرده

فرد افسرده را بشناسید

برای آن که نحوه رفتار با افراد افسرده را بیاموزید، ابتدا باید بدانید افسردگی چه نشانه‌هایی دارد و افراد مبتلا به این مسئله چه ویژگی‌هایی را از خود نشان می‌دهند.

اگر یکی از نزدیکان شما مدتی است حال و روز خوبی ندارد و فکر می‌کنید ممکن است دچار افسردگی شده باشد، کافیست کمی در رفتار او دقیق‌تر باشید.

اگر یک یا چند مورد از علائم زیر را در او مشاهده کردید، باید این احتمال را در نظر بگیرید که با فردی افسرده روبرو هستید، با مشاور صحبت کنید و نحوه رفتار با افراد افسرده را یاد بگیرید.

افراد افسرده چنین خصوصیاتی دارند:

بیشتر اوقات روز، ناراحت، بی‌حوصله یا غمگین هستند. علاقه خود را به انجام کارهایی که قبلاً برایشان لذت‌ بخش بوده است، از دست داده‌اند. زیاد می‌خوابند یا در خوابیدن مشکل دارند. بیشتر مواقع احساس خستگی می‌کنند. زود رنج و خشمگین هستند. احساس بی‌ارزش بودن دارند. تمرکز پایینی دارند و در تصمیم‌ گیری دچار مشکل هستند. تغییر محسوسی در وزن یا اشتهای آن‌ها دیده می‌شود. در انجام کارهای روزمره مانند امور مربوط به خانه، تکالیف درسی و … مشکل دارند. به نظر کم ‌انرژی و ناامید می‎رسند. و …

قانون‌های مهم در نحوه رفتار با افراد افسرده

برخورد با افراد افسرده به شما نشان می‌دهد، تعامل با این اشخاص آنقدرها که فکر می‌کنید ساده نیست.

نمی‌توانید با چند جمله انرژی ‌بخش، همه چیز را به حالت عادی برگردانید و آن‌ها را از افسردگی بیرون بکشید. به همین دلیل است که همه باید طرز برخورد با افراد افسرده را بدانیم و از انجام رفتارها و به زبان آوردن صحبت‌های آزار دهنده دوری کنیم.

در ادامه چند قانون مهم که در نحوه رفتار با افراد افسرده باید رعایت شوند را عنوان خواهیم کرد و می‌فهمیم که به افراد افسرده چه بگوییم تا حال آنان کمی بهتر شود.

1. نگرانی و همدلی خود را نشان دهید

پیش از هر چیز در نظر داشته باشید که یک فرد افسرده به همدلی شما نیاز دارد، نه دلسوزی. دلسوزی و ترحم تنها به معنی این است که برای او و شرایطی که دارد متأسف هستید.

اما اگر یکی از عزیزان شما دچار افسردگی است، باید همدلی کردن با او را تمرین کنید. به عبارتی دیگر، روش برخورد با افراد افسرده این است که خودتان را به جای او بگذارید و از نگاه او به مسائل نگاه کنید.

در این صورت او نیز متوجه می‌شود که واقعاً نگرانش هستید. می‌توانید با این جمله ساده شروع نمایید: “نگرانت هستم.”

2. گوش شنوا باشید

قدم دوم در نحوه رفتار با افراد افسرده این است که به صحبت‌هایش گوش کنید. وقتی نگرانی خود را ابراز می‌کنید باید اجازه دهید او نیز درباره احساساتش حرف بزند. لازم نیست حتماً راه حلی پیشنهاد کنید. در واقع تا زمانی که از شما نخواسته است هیچ پیشنهادی ندهید و فقط گوش کنید.

“چه کمکی از دست من برمی‌آید؟”

به جای این که راه حل شخصی خود را ارائه دهید، از او بپرسید که دوست دارد چگونه کمکش کنید. اگر حس کردید تردید دارد، خودتان چند ایده کلی را مطرح کنید اما اجازه دهید او انتخاب کند.

توجه داشته باشید که در نحوه رفتار با افراد افسرده قرار نیست مانند یک پزشک، راه حل قطعی تجویز کنید، تنها باید به او برای پیدا کردن راه حل مناسب کمک کنید. برای مثال می‌توانید مدیتیشن، شرکت در گروه‌های حمایتی، انجام فعالیت‌های مثبت، مراجعه به روانشناس و … را به عنوان پیشنهاد مطرح نمایید.

3. صبوری به خرج دهید

خلاص شدن از افسردگی اتفاقی نیست که یک شبه میسر باشد. ممکن است توقع داشته باشید بلافاصله بعد از مکالمه، تغییر محسوسی در حال فرد افسرده ایجاد شود، ولی این توقع بی‌جاییست.

اگر می‌خواهید نحوه رفتار با افراد افسرده را یاد بگیرید، باید اول از همه صبوری را تمرین کنید. به فرد مبتلا فرصت دهید تا به آرامی روی راه حل انتخابی خودش کار کند. می‌توانید هر چند وقت یک بار وضعیتش را پیگیری کنید، اما انتظار یک پیشرفت ناگهانی نداشته باشید.

4. هرگز از این جملات استفاده نکنید

برای این که طرز رفتار با افراد افسرده را بدانید، باید از رفتارها و حرف‌های مخرب نیز آگاه باشید. گاهی شما می‌خواهید با کلام خود به فردی که مبتلا به افسردگی است کمک کنید اما در واقع باعث بدتر شدن حالش می‌شوید.

پس دقت داشته باشید، در نحوه رفتار با افراد افسرده هیچ‌گاه از جملاتی از این قبیل در صحبت‌های خود با او استفاده نکنید:

“این‌ها همه ذهنیات تو هستند”: با گفتن این جمله در واقع دارید او را مقصر افسردگی خودش جلوه می‌دهید. “آنقدرها هم بد نیست” یا “تو هیچ دلیلی برای افسرده بودن نداری”: با این حرف‌ها، احساساتش را کاملاً رد می‌کنید و نادیده می‌گیرید. “تو فقط به خودت اهمیت می‌دهی”: در واقع با این جمله برچسب خودخواه بودن به او می‌زنید. “همه چیز درست می‌شود” یا “می‌گذرد”: این جملات تنها امیدهای اشتباه هستند که مشکل فرد افسرده را حل نمی‌کنند.

5. دانش خود را درباره بیماری افسردگی بالا ببرید

اگر می‌خواهید بهترین نحوه رفتار با افراد افسرده را بیاموزید، باید درباره خود بیماری نیز دانش کافی داشته باشید. مطالعه در این زمینه به شما کمک می‌کند دید روشن‌تری نسبت به این مسئله داشته باشید و غافلگیر نشوید.

افسردگی یک بیماری کاملاً مشخص با علائمی ثابت نیست. گاهی فکر می‌کنید فرد از بیماری رها شده در حالی که هنوز عمیقاً درگیر آن است. پس آشنایی با افسردگی یک قدم بزرگ برای کمک به افراد افسرده است.

6. او را تشویق کنید

یکی از نکاتی که در نحوه رفتار با افراد افسرده اهمیت پیدا میکند، تشویق فرد برای بهبودی است. در روند مبارزه شخص با افسردگی، با دیدن هر نشانه کوچکی از بهبودی، او را تشویق کنید.

این نشانه کوچک می‌تواند حتی حضور در یک جمع خانوادگی چند نفره باشد. مطمئن باشید فرد افسرده برای همین پیشرفت کوچک نیز انرژی زیادی صرف کرده است و شما با تشویق خود به او نشان می‌دهید که تلاشش ارزش زیادی دارد.

7. قضاوت و حتی انتقاد ممنوع!

شاید در مورد یک فرد عادی، انتقاد موجب پیشرفت شود اما درباره افراد افسرده یک خط قرمز است.

در نحوه رفتار با افراد افسرده، ایراد گرفتن و قضاوت‌های ریز و درشت را کنار بگذارید. اگر یک فرد مبتلا به افسردگی ساعت‌های زیادی از روز را می‌خوابد، در کارها همکاری نمی‌کند، از جمع‌های مختلف دور می‌ماند و … این‌ها همه به دلیل بیماری او است.

پس به او برچسب بی‌مسئولیت بودن، تنبلی، منزوی بودن و … نزنید. اگر تا به حال تجربه افسردگی را نداشته باشید حتی ممکن است فکر کنید او تنها در حال وانمود کردن یا جلب توجه است. در حالی که واقعاً بیمار است و نیاز به درک شدن دارد.

8. از خودتان غافل نشوید

بدون شک تماشای بیماری و حال روحی نامساعد یکی از عزیزان‌تان برای شما سخت خواهد بود. اما یک اشتباه بزرگ که در نحوه رفتار با افراد افسرده دیده می‌شود این است که فرد برای کمک کردن به فرد افسرده، به خودش آسیب می‌زند.

همیشه این نکته را در ذهن داشته باشید: شما زمانی می‌توانید به یک فرد مبتلا به افسردگی کمک کنید که خودتان در سلامت روحی و جسمی و سلامت روان مناسبی باشید.

زمانی را به ریلکسیشن (آرامش دادن به خود) و انجام کارهای مورد علاقه خود اختصاص دهید، برای کمک کردن حد و حدودی مشخص کنید، میزان استرس و در کل حال روحی خود را بررسی کنید، از دیگران کمک بگیرید و …

با فرد افسرده‌ای که به فکر خودکشی است، چه باید کرد؟

اگر متوجه شده‌اید افسردگی یکی از اطرافیان شما به حدی شدید شده است که به خودکشی فکر می‌کند، حتماً باید این مسئله را جدی بگیرید. نحوه رفتار با افراد افسرده که دارای افکار و تصمیم خودکشی هستند دو مرحله دارد.

ابتدا آنان را تشویق کنید که از یک متخصص مانند روانشناس، مشاور یا روانپزشک کمک بگیرند. اگر به هیچ عنوان راضی به این کار نمی‌شوند، خودتان دست به کار شوید و با یک متخصص آگاه مشورت نمایید.

متأسفانه برخی افراد گمان می‌کنند صحبت کردن از خودکشی تنها برای جلب توجه است، در حالی که یک فرد افسرده ممکن است واقعاً به حدی در افسردگی فرو رفته باشد که تمایلی به زندگی کردن در خود احساس نکند.