این روزها سه سریال با تمرکز بر زندگی و شخصیت ناصرالدین شاه در حال آماده سازی برای پخش است که همزمانی مراحل تولید و حتی پخش آنها، می تواند پرسش برانگیز باشد.

سریال های «جیران» به کارگردانی حسن فتحی، «آهوی من مارال» از ساخته های مهرداد غفارزاده و «قبله عالم» به کارگردانی حامد محمدی این روزها در شبکه نمایش خانگی در حال تولید هستند. از این تعداد، قرار گرفتن پوستر دو سریال «جیران» و «قبله عالم» با عنوان «به زودی» بر روی یکی از پلتفرم های پخش فیلم و سریال، حاکی از پخش زودهنگام و همزمان این سریال هاست.

اگرچه سازندگان این سریال ها بر روایتی متفاوت از زندگی ناصرالدین شاه تاکید دارند و یکی از این مجموعه ها (قبله عالم) در ژانر طنز تولید می شود، اما داستانی که به عنوان خلاصه در اختیار رسانه ها قرار گرفته است، از تفاوت چشمگیری حکایت نمی کند.

«ناصرالدین شاه، دست به ماشه برده تا آهویی صید کند که آهو چشمی، چون باد از راه می‌رسد و چون برق می‌گذرد و به دنبالش حال سلطان صاحبقران می‌شود حال اسیری که در دام مانده باشد، صیاد رفته باشد. شاه به حکم قدرقدرتی امر می‌کند که صیاد را به شکارگاه بازگردانند، غافل از اینکه آن آهو چشم گریزپا، خود صید و صیاد عاشقی جوان است از دیار آذربایجان، دیاری که گل‌های دشتش همه سارای نام دارند و سروهای سر به فلک کشیده‌اش همه خان چوپان…»

این خلاصه داستانی است که سازندگان سریال «آهوی من مارال» در اختیار رسانه ها قرار داده اند. سریالی که در سکوت خبری و با بازی ترلان پروانه در نقش مارال و حسن معجونی در نقش ناصرالدین شاه قاجار به نظر می رسد، مدتی است که کلید خورده است. الهام کردا و شبنم مقدمی از دیگر بازیگرانی هستند که در میان خبرهای معدود تولید این پروژه معرفی شده اند و زمان پخش هنوز مشخص نیست.

اما سریال حسن فتحی که برخلاف پروژه دیگر، هر چند روز یک بار از گریم یکی از بازیگرانش رونمایی می کند، با عنوان به زودی، به مخاطبانش وعده پخشی زودهنگام را می دهد. فتحی که این روزها از طرفی درگیر حاشیه های پیش آمده برای فیلمش (مست عشق) است، به نظر می رسد بیش از همه با تمرکز بر ساخت سریال «جیران»، قصد دارد هرچه زودتر این سریال تاریخی را برای پخش به شبکه نمایش خانگی برساند.

در خلاصه سریال جیران آمده است: «زنهار که طراز و طریقت گم شده و مجاز و حقیقت به هم آمیخته. سهم رعیت کابوس است و سهم سلطان تخت طاووس. کجاست تدبیر کریم‌خان که تاج شاهی پس بگیرد از ما ندانم‌کارها؟ کجاست شمشیر نادر که انتقام بکشد از ما خراب‌کارها؟ مملکت آشفته است و امیرکبیر در گور خفته است. هر نامی آبستن ننگ است و هر صلحی آبستن جنگ. آدمیزاد قبله عالم هم که باشد پناه می‌خواهد. قلعه‌ای می‌خواهد که جان‌پناهش باشد. برای اولاد آدم هیچ قلعه‌ای محکم‌تر از عشق نیست. بدهید همه‌جا جار بزنند که: ایهالناس! دیروز در حوالی تجریش پادشاه شما عاشق شد… »

در سریال «جیران» بازیگرانی چون پریناز ایزدیار، بهرام رادان، رعنا آزادی ور، امیر جعفری، مریلا زارعی و امیرحسین فتحی بازی می کنند.

نگاهی به داستان دو سریال «جیران» و «آهوی من مارال» گویای شباهت هایی میان این دو سریال است و هر دو برشی از زندگی عاشقانه ناصرالدین شاه را برای بیننده روایت می کنند. هرچند سازندگان «جیران» پیشتر در توضیحاتی این شباهت را رد کرده و عنوان کرده اند که «اگرچه این دو سریال هر دو به برهه‌ای از زندگی و زمانه ناصرالدین‌شاه می‌پردازند، اما سریال جیران مربوط به شاه جوان است و سریال دیگر مربوط به دوران کهنسالی او».

سازندگان «جیران» همچنین تاکید کرده اند که بررسی شباهت‌های دو فیلمنامه در یک نهاد صنفی، حاکی از این بوده است که هیچگونه شباهتی در آنها وجود ندارد. ضمن اینکه معاونت سینمایی نیز پس از بررسی دو فیلمنامه و مطالعه نظریه کارشناسی دال بر عدم شباهت، پروانه ساخت سریال «جیران» را صادر کرده است.

اما فارغ از اظهارنظر درباره شباهت این دو سریال که پیش از پخش غیرممکن به نظر می رسد، اینکه همزمان دو سریال تاریخی به روایت قصه ای درباره ناصرالدین شاه علاقمند شده اند، می تواند پرسش برانگیر باشد. خصوصا که در کنار این دو مجموعه نمایشی، یک سریال دیگر هم با موضوع زندگی و شخصیت ناصرالدین شاه ساخته شده و قرار است به زودی پخش شود!

سریال طنز «قبله عالم» با پرداختن به حوادث دوران ناصرالدین شاه با بازی حامد کمیلی، شقایق دهقان و هادی کاظمی اسفند ماه ۹۹ در کاشان کلید خورد.

در این سریال طنز که به گفته سازندگانش به اتفاقات تاریخی دوران ناصرالدین شاه می‌پردازد، حامد کمیلی در نقش ناصرالدین‌شاه، شقایق دهقان در نقش مهد علیا، هادی کاظمی در نقش ظل الدوله و سوگل خلیق در نقش انیس الدوله جلوی دوربین رفته‌اند.

با این همه شاید یادآوری این نکته هم ضروری به نظر برسد که زندگی و شخصیت ناصرالدین شاه به عنوان چهارمین شاه از دودمان قاجار، فقط این روزها مورد توجه نبوده، بلکه همواره مورد توجه فیلمسازان ایرانی بوده است. چنانچه پیشتر هم در فیلم ها و سریال هایی چون «سلطان صاحبقران» (با بازی جمشید مشایخی) و «ناصرالدین شاه آکتور سینما» (با بازی عزت الله انتظامی) این شخصیت تاریخی محوریت قرار گرفته است و در آثاری چون «امیرکبیر»، «کمال الملک» و «سال های مشروطه» نیز این شخصیت نه به صورت محوری، اما پررنگ حضور داشته است.

ناصرالدین شاه نزدیک به ۵۰ سال بر ایران حکومت کرد و پس از شاپور دوم ساسانی و تهماسب اول صفوی، طولانی‌ترین دورهٔ زمامداری در میان تمامی پادشاهان تاریخ ایران را داراست. پس شاید همین مساله در کنار زندگی پرفراز و نشیب او و اتفاقات متعددی که در این برهه تاریخی برای ایران رقم خورد، دستمایه خوبی برای پرداختن به این شخصیت به عنوان سوژه ای دراماتیک باشد. ضمن اینکه شکوفایی دوره عکاسی در زمان ناصرالدین شاه، این امکان را به هنرمندان می دهد تا با تماشای تصاویر واقعی ثبت شده از سفرها، مراسم ها و جنبه‌های گوناگون دوران حکومت طولانی او، با جسارت بیشتری سراغ این برهه تاریخی از کشورمان بروند.