با پایان کاوش‌های باستان‌شناسان در «منظر فرهنگی بم و دشت‌های نرماشیر، فهرج و ریگان» کشفیات تازه متعلق به دوره پارینه‌سنگی به صورت پراکنده اما در مقیاسی بزرگ‌تر به دست آمده‌اند.
یافته‌های به دست‌آمده آن را می‌توان مربوط به دوره پارینه سنگی قدیم یعنی حدود ۳۰۰ تا ۲۵۰ هزار سال قبل دانست.
بررسی‌های باستان‌شناسی در منظر فرهنگی بم و دشت‌های نرماشیر، فهرج و ریگان از نیمه‌های دهه ۱۳۸۰ آغاز شده و پس از وقفه‌هایی تا امروز ادامه‌دار بوده است. این اقدامات سال گذشته (۱۳۹۹) در منطقه فهرج ادامه پیدا کرد که در آن تعداد قابل توجهی محوطه از دوران پیش از تاریخ تا دوره معاصر مورد شناسایی و مطالعه قرار گرفت.
در فصل‌های اخیر مطالعاتی و در بررسی‌های باستان‌شناسی در این محوطه‌ها در جنوب شرق ایران شواهد جالب توجهی از فرهنگ‌های پارینه‌سنگی قدیم و میانه شناسایی شده‌اند. حتی می‌توان گفت کشفیات مربوط به دوره پارینه‌سنگی هرچند به طور پراکنده در این منطقه سابقه داشته ولی در این مقیاس تاکنون شناسایی و گزارش نشده بود.
نتایج مقدماتی مربوط به این تحقیقات که مدتی قبل در مجله «IRJMETS» توسط سه باستان‌شناس محسن زیدی، سیروس برفی و شهرام زارع منتشر شده به معرفی اجمالی ۱۲ محوطه پارینه‌سنگی پرداخته که در مناطق فهرج و ریگان شناسایی شده‌اند. بر اساس این مقاله، بیشتر محوطه‌های شناسایی‌شده روی نهشته‌های آبرفتی رودخانه‌های «نسا» و «گز بهمن» و مسیل‌های منتهی به بستر این رودخانه‌ها قرار گرفته‌اند.
تعدادی از محوطه‌ها نیز روی تراس‌های رودخانه‌های فصلی مانند «دشتوک» در مرز استان کرمان و سیستان و بلوچستان قرار گرفته‌اند که این نشان می‌دهد دسترسی به منابع آب از جمله عوامل مهم در پراکندگی محوطه‌های پارینه‌سنگی شناسایی‌شده در این مناطق است.
محدوده جغرافیایی بررسی‌شده را می‌توان مربوط به حاشیه جنوبی کویر لوت و از نظر تقسیمات اداری و سیاسی، بخش وسیعی از دشت‌های بم – نرماشیر و ریگان در شرق استان کرمان دانست. منطقه مورد بررسی از شمال و شمال غرب به کویر لوت، و از غرب و جنوب به رشته کوه بارز محدود می‌شود که همین عامل باعث شده تنوع آب و هوایی برّی، خیلی خشک، گرم و معتدل داشته باشد.
دست‌ابزارهای سنگیِ گردآوری‌شده از سطح این محوطه‌ها که بیشتر از جنس سنگ‌های آتشفشانی موجود در منطقه هستند، عمدتاً با تکنیک لوالوا و با ضربه مستقیم ساخته شده‌اند و قابل انتساب به دوره پارینه‌سنگی قدیم و به ویژه پارینه‌سنگی میانی هستند.
این منطقه در پژوهش‌های مربوط به خروج انسان اولیه از آفریقا و مهاجرت به مناطق دیگر اهمیت قابل توجهی دارد، از سوی دیگر کشف این محوطه‌ها همچنین این فرضیه را که فلات ایران به طور اعم و جنوب شرق ایران به طور اخص به عنوان یکی از کریدورها و مسیرهای اصلی ارتباطی که غرب و شرق را در دوران پارینه سنگی به هم پیوند می‌داده، قوت می‌دهد.
مطالعه باستان‌شناختی مناطق مذکور در چارچوب طرح بررسی‌های باستان‌شناسی با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی، پژوهشکده باستان‌شناسی و اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان و توسط تیمی باستان‌شناس به سرپرستی شهرام زارع در حال انجام است.
آخرین دیدگاه