بخشی کوچک اما بسیار مهم از روند گوارش به ما سپرده شده است که آن هم معجزه جویدن است. در این مقاله به بررسی تأثیر جویدن در دستگاه گوارش میپردازیم.
معجزه جویدن و اهمیت آن
در این بخش تاکید بر نوع و شیوه خاصی از مصرف غذا نیست تنها ذکر یک نکته ارزشمند است که میتوان با جویدن درست و مناسب غذا ترکیبی بسیار متفاوت و کاملاً برای بدن به وجود آورد.شعاری وجود دارد که مضمونش این است: با جویدن یک غذای بد میتواند تبدیل به غذای خوبی شود و با
درست نجویدن یک غذای خوب تبدیل به یک غذای بد میشود. این شعار مانیفست انجمن جویدن غذا در آمریکاست. اهمیت جویدن در گستره بزرگ سیستم گوارشی بدن نقشهای بسیار مختلفی ایفا میکند که با مطالعه این مطلب خواهید فهمید که چقدر ما نسبت به این معجزه ناآگاهانه رفتار
میکنیم.یک لقمه غذای شامل هر چیزی از گیاه تا جسد حیوانی بین ۳۰ تا ۴۰ بار باید جوید شود. این تعداد جویدن بر اساس تحقیقات علمی و آزمایشات اثبات شده بهدستآمده است و سیستم سلامت گوارشی جهانی جدای از انتخاب شیوههای غذایی از مبحث معجزه جویدن و خوب
جویدن آغاز میشود. چهل بار خوب جویدن یعنی هر زمانی مابین ۴۰ تا ۵۰ ثانیه صرفاً فقط جویدن خالص که گاها تا یک دقیقه هم امکان امتداد دارد. شما تصور کنید که بتوانید هر دقیقه یک لقمه غذایی را بجوید، برای یکبار هم که شده یک وعده غذایی با این روش را تست کنید.
خرد کردن غذا و بلع راحت
ما در هنگام غذا خوردن به نسبت میزان و اندازه حفره دهانی خود، لقمه برداری میکنیم. فرقی نمیکند با قاشق، با دست یا تکههای پیچیده شده در نان یا هر چیزی باشد. درهرحال حجم ثابت و حجیمی به حفره دهانی وارد میشود و این حجم آنقدر هست که دیگر نمیتوانیم حرف بزنیم! اما آیا همین حجم یکپارچه میتواند به سمت مری برود و یک تکه مانند یک آسانسور به سمت معده برود؟ اول از همه که نمیشود بخصوص با ترکیبات غذایی روتین ما ایرانیها که گاها لقمه ما بهاندازه یک تخممرغ بزرگ است و در بیشتر موارد خشک
و برنجی و یا نانی است، در ثانی اگر قرار بود به همان شکل به معده وارد شود لزومی برای وجود حفره دهانی، ردیف انواع دندانها، زبان، پرزهای چشایی، غدد بزاقی و … نبود.تجمیع این دو دلیل ما را به این نتیجه میرساند که سیستم حفره دهانی در اولین قدم و سادهترین شکلش وظیفه خورد کردن، ریزریز کردن و ترکیب این توده ریز شده با شیره بزاقی و درست شدن ترکیبی نرم و لزج را دارد تا بتواند از حفره دهانی به سمت مری حرکت کرده و با استفاده از حرکت دودیشکل این لوله، خودش را بهراحتی به معده برساند.
نقش اساسی بزاق در جویدن
در مقاله مایع بزاقی عنوان شد که این مایع چقدر نقش پررنگی در شروع گوارش غذا در سیستم گوارشی بدن دارد. اما زمانی این نقش به چشم میآید که بزاق بتواند با لقمهای که وارد حفره دهانی شده ترکیب شود. اگر بر اساس روال این روزهای زندگی ما لقمه بهسرعت وارد شود و بعد از یکی دو تکان فکی بلعیده شود هیچ فرصتی برای شیره گوارشی به وجود نمیآید که بتواند با غذا ترکیب شود و فرصت ترکیب این مواد با شیره بزاقی هم فراهم نمیشود.اما اگر غذا بهواسطه دندانها خوب جویده شود و سیستم چهل جویدن رعایت شود، لقمه که در حال خورد شدن است بهواسطه حرکت فکی و دندانی ریز شده و بهوسیله زبان زیر رو شده و در حین این زیرورو شدن با شیره بزاقی ترکیب میشود. دقیقاً مانند میکسرهای سیمان که با چرخش و اضافه شدن آب به ملات، ملات آماده استفاده در ساختمان میشود و اینجا میشود گفت که بهترین ترکیب سیمان و شن ماسه اگر آب به آنها نرسد هیچ خاصیتی ندارد اما پیوند آبی باعث ایجاد تبادلات شیمیایی و تغییر ماهیت در ملات سیمان میشود.در حفره دهانی هم همین اتفاق میافتد. ریزهای غذا که بهواسطه دندانها بهاندازه استاندارد هضم رسیدهاند با آنزیمهای متعدد بزاقی بهخوبی ترکیب شده و بعضی از مراحل هضم آغاز و نشاسته تجزیه شده و … موسین (مادهای که پس از ترکیب غذا با شیرههای غذا ایجاد میشود) آماده ورود به مرحله بعد گوارش و انتقال به معده میشود.
جویدن تنها راه درک درست طعم غذا
زبان و پرزهای چشاییاش همیشه منتظر میمانند تا حل شده عناصر غذایی با مولکولهای چشایی برخورد نموده و پس از این برخورد زبان کدهای لازم را به مغز ارسال کند و ما متوجه بشویم که غذایی که میخوریم چه مزهای دارد. زبان محل درک شیرینی، ترشی، شوری و … است و همانگونه که گفته شد یکی از لذتبخشترین عناصر روانی و میل بشر برای تداوم تغذیه و خوراک خواری است.از سویی همین مولکولهای کوچک چشایی هشداردهنده بدن نسبت بهسلامت غذایی نیز هست و با درک مزه غذا بدن را در حالت واکنشی برده و فرد از خوردن آن ماده ناسالم پرهیز میکند. تمام این فرایند حل شدگی مولکولهای غذا بواسطه محلولهای بزاقی و رسیدن آن به سلولهای چشایی فقط وقتی اتفاق میافتد که ما غذا را بهخوبی جویده باشیم. بدیهی است که اگر نتوانیم غذا را خوب و کامل بجویم مزهای گنگ و یا نهایت تک مزه در مغزمان اعلان میشود و ما چیز زیادی از غذا نمیفهمیم فقط میخوریم که سیر شویم!!! و این حذف بخش بزرگی از لذت نابی است که طبیعت به ما هدیه کرده است.اما باید بدانیم که جویدن یک فرهنگ است، فرهنگی که آرامش و احترام به برکت طبیعت در آن نهفته است. بدانیم کودکانمان چشم به نحوه رفتار ما دارند لذا سعی کنیم با درست جویدن این فرهنگ را در روش تغذیه آنها ایجاد کنیم. با جویدن مناسب و به اندازه کافی غذا به خودمان و سیستم گوارشمان احترام بگذاریم.
آخرین دیدگاه