برداشته شدن تحریم ها، این هدفی است که ایران از مذاکرات وین دنبایل می کند و اعلام رسمی رییس جمهور نیز حاکی از ان است که گاهایی مثبت در این حوزه برداشته شده است.
مذاکرات وین در حالی جریان دارد که منتقدان و مخالفان داخلی این روزها صدایشان را بسیار بلندتر از همیشه به گوش می رسانند . از سوی دیگر در عرصه بین المللی نیز این ذاکرات مخالفانی جدی دارد . شاید از این روست که محمد واعظی تاکید کرده است امر مذاکرات کاری بسیار پیچیده است .
هر چند این اولین باری نیست که ایران پای مذاکره با قدرت های جهانی می نشیند ، اما نقطه کنونی ، نقطه ای حساس از پس تشدید تحریم های امریکا علیه ایران تلقی می شود .
سه سال بسیار سخت بر اقتصاد ایران گذشته است و حالا عادی سازی فضای اقتصادی ایران جدا از نتیجه مذاکرات وین، به نتیجه مذاکرات مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص تصویب لوایح مرتبط با اف ای تی اف و پیوستن به این کنوانسیون گره خورده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند لغو تحریم ها اگر با عادی سازی وضعیت مراودات بانکی ایران همراه نباشد، دستاورد چندانی برای ایران ندارد چرا که وصول مطالبات ایران همچنان از طریق مجاری رسمی و شبکه بانکی ناممکن باقی خواد ماند.
کمیل طیبی، کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه ماهیت مذاکرات وین اثرات اقتصادی ایجاد میکند، گفت: در واقع بحث بر سر لغو تحریم‌ها است و این تحریم‌ها بر شاخص‌های اقتصادی مثل جریان مالی، سرمایه‌گذاری و صادرات اعمال شده است.
وی افزود: بنابراین این مذاکرات باید به عنوان یک عامل تشویقی برای جذب سرمایه‌گذاری و ایجاد بازارهای هدف صادراتی باشد. چنین هدفی امکان پذیر است و باید یک دیپلماسی سیاسی باشد و یک دیپلماسی اقتصادی در کنار هم اجرا شود. در این مورد تجربه کمتری را در برجام داشتیم. این امر زمان‌بر به نظر می‌رسد ولی ارائه نقطه نظرات و ارائه پتانسیل‌های اقتصادی که میتوان در چهارچوب مذاکرات معرفی شود بسیار کمک کننده است.
طیبی با اشاره به اثرات کوتاه مدت این مذاکرات بر بازارهای مهم ایران گفت: در شرایطی که مذاکرات در جریان است، در حال حاضر شاهد آن هستیم که آرامش نسبی در بازارهای مختلف به ویژه بازارهای مالی مثل ارز و سکه و طلا ایجاد شده است. تجربه نشان داده است که در گذشته وقتی تحریم‌ها شدت پیدا میکرد و تنش‌ها زیاد می‌شد بالافاصله در بازاری مثل بازار ارز منعکس می‌گردید و در نتیجه میتوان چنین برداشت کرد که بازار تاثیر مثبتی از این مذاکرات گرفته و به آینده آن خوشبین است.
طیبی در پاسخ به این سئوال که در شرایط کنونی توافق در وین تا چه میزان می تواند قیمت ارز را تحت تاثیر قرار دهد؟گفت: قیمت ارز نمی‌تواند به زیر ۲۰ هزار تومان برسد، زیرا که اقتصاد خودش را با این شرایط تطبیق داده است. همین که ثباتی در بازار ارز به وجود بیاید کانال های اقتصادی نسبت به تطبیق خودشان اقدام می کنند و در نتیجه در یک نقطه تعادلی قرار میگیریم . در این حالت اقتصاد هم برای تامین منابع ارزی و هم ثبت عرضه و تقاضا به تعادل دست پیدا میکند.
وی افزود: باید توجه داشت که هزینه‌های تولید خیلی از صنایع و بنگاه‌ها با ارز بالای بیست هزار تومان تطبیق یافته و بعید است کاهش آن‌چنانی ددر نرخ‌ها رخ دهد.
وی افزود: از سوی دیگر تعدیل نوسانات و ثباتی که به وجود آمده باعث کاهش ریسک سرمایه گذاری در اقتصاد کشور میشود و نقش بازار سازها و عوامل واسطه‌ای در بازار ارز را کمرنگ‌تر میکند.
این اقتصاددان بیان کرد: اگر این توافقات به سرانجام خوبی برسد میتوان انتظار داشت که اقتصاد ایران در بلندمدت در شرایط عادی قرار گیرد و با پیوند اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی، توسعه صادرات، تجارت در خدمات، جذب گردشگر، برقراری روابط بین بانکی اتفاق بیفتد و در نتیجه با حصول این شرایط در بلندمدت رشد اقتصادی کشور مثبت میشود.
شرط اثرگذاری لغو تحریم‌ها چیست؟
طیبی با اشاره به این که دستیابی به توافق در مذاکرات وین و اف ای تی اف لازم و ملزوم یکدیگر هستند، گفت: باید به این موضوع توجه داشت که تا زمانی که ایران عضو اف ای تی اف نباشد یا به عبارت دیگر در لیست سیاه اف ای تی اف قرار گیرد، ارتباط با ایران برای تمامی طرف های تجاری و شرکای اقتصادی هزینه‌بر میشود.
وی در توضیح این مطلب افزود: مطمئنا قرارگیری در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف دست شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی و به طور کلی مراکز مالی را میبندد. در این صورت حتی اگر تحریم‌ها لغو شود به دلیل خودتحریمی ناشی از نپیوستن به اف ای تی اف ، نمی توانیم شرایطی نرمال داشته باشیم.
این اقتصاددان بیان کرد: بالاخره اقتصاد کشور در بیماری به سر میبرد و درگیر تورم، رکود، نابه‌سامانی در فضای کسب و کار و از دست دادن شرکای تجاری بوده است. نقش لغو تحریم‌ها در رشد اقتصادی بی تاثیر نیست اما منوط بر این است که یکپارچگی در مدیریت اقتصاد کشور اتفاق بیفتد.
آخرین دیدگاه