پرخاشگری در نوجوانان امری معمول است و به دلایل زیادی اتفاق می افتد. در مطالعات فراوانی ارتباط پرخاشگری با مکانیسم های مقابله‌ای بررسی شده است. مکانیسم های مقابله ای راهبردهای کنار آمدن با مسائل و چالش های مختلف در زندگی است. راهبردهایی که فرد به هنگام مواجهه با تعارض و اضطراب و استرس برای کاهش به کار می برد. البته این راهبردها می توانند کارآمد یا ناکارآمد باشند.
طبق مطالعه ای که توسط Solis and Vidal (2006) انجام و نتایج آن در مجله روانپزشکی و بهداشت روان Hermilio Valdizan منتشر شد، نوجوانی یک مرحله چالش برانگیز از زندگی است که می تواند باعث استرس زیادی شود، چه در مسائل مدرسه و زندگی روزانه در منزل و خیابان، چه به صورت احساس عدم اطمینان از آینده و فشار اجتماعی که از نوجوان می خواهد تکلیفش را روشن کند و مسئولیت کارهایش را بر عهده بگیرید. در جامعه امروز، پرخاشگری نوجوان چیزی است که بسیاری از والدین و معلمان و در و همسایه‌ها و در نهایت، خود فرد هر روز باید با آن دست و پنجه نرم کنند و کنار بیایند.
روش های زیادی برای بروز پرخاشگری وجود دارد و بسیاری از آنها با مکانیسم های مقابله ای هر فرد مرتبط هستند. در این درس، در مورد پرخاشگری صحبت خواهیم کرد، با تمرکز بر دوره نوجوانی به عنوان دوره‌ای بحرانی که در آن افرادْ شخصیت خود را رشد می دهند و عادات خاصی را کسب می کنند.
کنترل خشم در نوجوانان چگونه است؟
قبل از پاسخ لازم است بدانید: «هر خانواده‌ای انتظارات متفاوتی در مورد نحوه برخورد با خشم دارد. بعضی از خانواده‌ها تحمل فریاد کمی دارند در حالی که در خانواده‌های دیگر، فریاد زدن یک وسیله عادی برای برقراری ارتباط است». باید درک خاصی از نوجوانانی که بلوغ را پشت سر می‌گذارند و سایر شرایطی که با بزرگ شدن با آنها مواجه هستند، داشته باشید. یک نوجوان نیز مانند هر فرد دیگری، باید یاد بگیرد که چگونه به درستی احساسات خود را کنترل کند و با عصبانیت خود کنار بیاید.
والدین باید این اطمینان را حاصل کنند که نوجوانان در قبال اقدامات خود پاسخگو هستند. قوانینی را در مورد آنچه به عنوان رفتار قابل قبول شناخته می‌شود، ایجاد کنید و توضیح دهید که چه رفتارهایی قابل تحمل نیستند. اجازه تماس تلفنی، خشونت جسمی یا تهدید در خانه را ندهید.
عواقب واضحی را برای شکست قوانین ایجاد کنید. همه اینها باید در راستای کنترل خشم در نوجوانان انجام گیرد. در این درس تفاوت پرخاشگری با خشونت، دلایل پرخاشگری و نیز مکانیسم های کنار آمدن ب پرخاشگری در نوجوانان بررسی و توصیه هایی برای کنترل و مدیریت آن ازائه شده است.
پرخاشگری در نوجوانان
Osorio (2013) بنا به تعریفی که اوسوریو به دست می دهد، پرخاشگری یکی از مهارت های طبیعی در مجموعه رفتارهای انسانی و از جمله تاکتیک های رقابت اجتماعی است که در موقعیت‌های درگیری (پیروزی / باخت ، پیروزی / شکست) فرد برای حرکت به سمت دستیابی به بالا استفاده می کند.
این مکانیسم دفاعی، الگوهای رفتار محافظتی ارگانیسم بدن است که برای دفاع در مقابل آگاهی از آنچه اضطراب برانگیز است طرحریزی شده است.
بنابراین تفاوت هست میان پرخاشگری و خشونت. بسیاری از اوقات والدین پرخاشگری را با خشونت در فرزندانشان اشتباه می گیرند در حالی که پرخاشگری و خشونت هر چند علائم و نشانه های یکسانی داشته باشند از بنیاد با هم متفاوتند.
اما مرز بین پرخاشگری و خشونت را از کجا ترسیم می کنید؟ اوسوریو استدلال می کند که آسیب جسمی چیزی است که این دو را متمایز می کند. رفتار پرخاشگرانه ضرورتی ندارد که آسیب جسمی به همراه داشته باشد.
مطالعه ای توسط Mestre و همکاران (2012) برای تعیین چگونگی ارتباط این فرایندها با پرخاشگری ، رابطه بین مکانیسم های کنار آمدن نوجوان و احساسات را تحلیل کرد.
نتایج مطالعه نشان داد که تفاوت آشکاری بین افراد دارای سطح پرخاشگری بالا و پایین و مکانیسم های مقابله ای که از آن استفاده شده است وجود دارد. به طور خاص، آنها دیدند که نوجوانان پرخاشگر بیشتر به مهارت های مقابله ای غیرمولد اعتماد می کنند اما نوجوانان کمتر پرخاشگر تمایل به استفاده از راهکارهای حل مسئله برای مقابله با احساسات خود داشتند.
علل پرخاشگری در نوجوانان
در مورد علت پرخاشگری در نوجوانان می‌توان به تعاملی از موارد زیر اشاره کرد:
فعالیت هورمون‌های جنسی در دوره نوجوانی
رفتار پرخاشگرانه قبلی
قربانی آزار فیزیکی یا جنسی بودن
قرار گرفتن در معرض خشونت در خانه یا جامعه
فاکتورهای ژنتیکی
خشونت در رسانه
استفاده از الکل یا مواد مخدر
حضور سلاح گرم در خانه
آسیب مغزی در اثر ضربه
تجاوز به حقوق نوجوان و نادیده گرفتن مالکیت او
آزارهای کلامی و الفاظ توهین‌آمیز به نوجوان
تنبیه و حمله فیزیکی به نوجوان
بازداشتن نوجوان از انجام علایقش
تحت‌فشار گذاشتن نوجوان و اصرار به انجام کاری که تمایل ندارد
شیوه برخورد نامناسب والدین با نوجوانان و استفاده از امر و نهی به آنان
مکانیسم‌های کنار آمدن با پرخاشگری نوجوانان
پرخاشگری نوجوان در طی سایر مراحل زندگی نیز با سبک های مقابله ای فرد ارتباط دارد. مکانیسم های مقابله ای استراتژی هایی هستند که هنگام برخورد با مشکلات از آنها استفاده می کنید.
فریدنبرگ، در نظریه سازوكارهای مقابله ای، 18 استراتژی مختلف را برای مقابله در دوره نوجوانی بر شمرده است که در سه سبک مقابله ای دسته بندی می شوند:
1. حل مشکل. این استراتژی شامل تمرکز بر حل مسئله است.
2. کنار آمدن غیرمولد. شامل: نگرانی، تصویربرداری از نتایج مختلف و نادیده گرفتن مشکل.
3. مراجعه به دیگران. که شامل کمک گرفتن از یک شبکه پشتیبانی اجتماعی است.
فریدنبرگ (1997) استدلال می کند که بسیاری از رفتارهای پرخطر که نوجوانان انجام می دهند، مانند مصرف مواد مخدر، هرزگی جنسی ، خشونت و پرخاشگری نتیجه ناتوانی آنها در مقابله با برخی چالش ها یا مشکلات است.
بنا بر این سبک کنار آمدن با چالش ها و مشکلات با پرخاشگری در نوجوانان ارتباط تنگاتنگی با هم دارند.
برخی مکانیسم‌های مقابله‌ای ناسازگار
رفتارهای ناسازگار به انواع رفتاری اطلاق می شود که توانایی سازگاری فرد با موقعیت های خاص را مهار می کند. رفتارهای ناسازگار مانع سازگاری افراد با خواسته های زندگی می شود.
فرار: برای کنار آمدن با استرس یا اضطراب، برخی از افراد ممکن است از دوستان خود کناره بگیرند و از نظر اجتماعی منزوی شوند. آنها ممکن است خود را در یک فعالیت انفرادی مانند تماشای تلویزیون، خواندن اخبار آنلاین یا گذراندن زمان خود در فضای مجازی راحت‌تر احساس کنند.
تسکین خود به روش ناسالم: برخی از رفتارهای تسکین دهنده برای خود در حد اعتدال سالم هستند؛ اما توجه کنید که اگر استفاده از آنها برای تسکین خود تبدیل به عادت شود، این مسئله ممکن است برای شما تبدیل به یک اعتیاد ناسالم و مضر شود. برخی از نمونه‌های این نوع از خود آرامش بخش شامل: پرخوری، نوشیدن زیاد شراب یا استفاده بیش از حد از اینترنت یا اعتیاد به بازی‌های ویدیویی باشد.
بی حسی: برخی از رفتارهای تسکین دهنده برای خود ممکن است به رفتارهای بی حس کننده تبدیل شود. وقتی فردی رفتار بی حسی را انجام می‌دهد؛ اغلب از کاری که انجام می‌دهد آگاه است و ممکن است فعالیتی را جستجو کند که به او کمک کند تا پریشانی خود را فراموش کند یا آن را پشت سر بگذارد. افراد ممکن است به دنبال بی حس کردن استرس خود با خوردن غذای بی ارزش، استفاده بیش از حد از الکل یا استفاده از مواد مخدر باشند.
اجبارها و خطر پذیری‌ها: استرس می‌تواند باعث شود برخی از افراد از طریق رفتارهای اجبار یا خطرآفرین مانند قمار، رابطه جنسی غیر ایمن، آزمایش مواد مخدر، سرقت یا رانندگی بی پروا به دنبال هجوم آدرنالین باشند.
خودآزاری: افراد برای کنار آمدن با استرس یا ضربه شدید ممکن است رفتارهای خودآزاری از خود بروز دهند.
چگونه از پرخاشگری نوجوانان جلوگیری کنیم؟
در زیر به برخی از مهمترین مسائل روانی جهت کنترل پرخاشگری در نوجوانان اشاره می شود:
خشم در مقابل پرخاشگری
تفاوت بین احساس عصبانیت و رفتار پرخاشگرانه را به نوجوان خود بیاموزید. احساس عصبانیت کاملاً قابل قبول است اما رفتار پرخاشگرانه خوب نیست. این نکته را روشن کنید که پرت کردن وسایل، کوبیدن به در یا شکسته شدن عمدی اشیاء، کار درستی نیست. نوجوانان باید بدانند که رفتار پرخاشگرانه، حتی اگر پرخاشگری کلامی باشد، می‌تواند پیامدهای جدی را به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، اظهارنظرهای تهدیدآمیز در مورد رسانه‌های اجتماعی می‌توانند، به پیامدهای حقوقی منجر شوند.
مهارت‌های تعاملی
گاهی اوقات، رفتارهای پرخاشگرانه و مسائل مربوط به خشم، ناشی از عدم اعتماد به نفس است. به نوجوانان بیاموزید که چگونه به شکلی مناسب در برابر مشکلات خود ایستادگی کنند. در مورد اهمیت صحبت کردن بدون نقض حقوق دیگران، با آنها صحبت کنید. مسائل خاص را در قالب نقش‌هایی با نوجوانان خود بازی کنید، مانند اینکه اگر کسی برای آنها خط و نشان بکشد یا اگر احساس کنند از طرف شخص دیگری مورد سوء استفاده قرار گرفته‌اند، چه باید کنند.
علائم جسمی خشم
نوجوانان غالباً وقتی خشمگین می‌شوند، نمی‌توانند متوجه آن شوند. از نوجوان خود بپرسید، وقتی عصبانی می‌شود بدنش چه حسی پیدا می‌کند؟ به آنها بیاموزید که علائم هشدار دهنده فیزیولوژیکی خشم را، مانند ضربان سریع قلب، مشت‌های محکم یا سرخی صورت تشخیص دهند. وقتی متوجه شدید عصبانیت در حال ظهور است، آنها را به انجام اقدامات گفته شده ترغیب کنید. این اقدامات ممکن است به معنای استراحت، گرفتن چند نفس عمیق و یا شمارش از ۱ تا ۱۰ باشد که منجر به کنترل خشم در نوجوانان می‌شود.
زمانی برای خود رهبری
به طور مشابه، به نوجوانان بیاموزید که وقتی با عصبانیت دست و پنجه نرم می‌کنند، خود را رهبری کنند. به آنها استراحت سریع بدهید تا افکار خود را در یک فضای خصوصی جمع آوری کنند، یا آنها را ترغیب کنید تا در صورت خشم، مکالمه خود را با یک دوست به پایان برسانند. دستورالعمل‌های خود رهبری را ایجاد کنید. برای مثال، توافق کنید که اگر کسی در خانه بیش از حد عصبانی شود و بخواهد که یک بحث را ادامه دهد، قبل از ادامه مکالمه ۱۵ دقیقه سکوت کند. اگر نوجوان تصمیم به خود رهبری گرفت، از آنها پیروی نکنید یا در حالی که هنوز ناراحت هستند اصرار کنید تا گفتگو را ادامه دهند. در عوض، موافقت کنید که پس از یک دوره آرام شدن کوتاه، مکالمه را دوباره مرور کنید.
مهارت‌های قابل پذیرش
نوجوانان برای مقابله با احساس عصبانیت، باید راه‌های مناسب اجتماعی را بدانند. نوجوانانی که فاقد مهارت‌های مقابله ای هستند، بیشتر احتمال دارد به صورت کلامی یا جسمی پرخاشگر شوند. به نوجوان خود کمک کنید تا مهارت‌های مقابله‌ای را جهت مقابله با احساسات ناراحت کننده ای مانند، ناامیدی، شناسایی کند. در حالی که نقاشی ممکن است به یک نوجوان کمک کند تا آرام شود، نوجوان دیگری ممکن است از پیاده روی سود ببرد. بر روی زمینه شناسایی استراتژی‌های خاص برای کنترل خشم در نوجوانان کمک کنید.
مهارت‌های حل مسئله
نوجوانانی که فاقد مهارت حل مسئله هستند، ممکن است برای برآورده کردن نیازهایشان به پرخاشگری متوسل شوند. مهارت‌های اساسی حل مسئله را به نوجوان خود آموزش دهید. چه آنها با پروژه‌ای در مدرسه دست و پنجه نرم کنند یا سعی در حل مسئله با یک دوست را دارند، آنها را تشویق کنید تا سه راه حل بالقوه را شناسایی کنند. سپس، آنها می‌توانند جوانب مثبت و منفی هر یک را، قبل از انتخاب موردی که فکر می‌کنند بهترین عملکرد را دارد، مرور کنند. این می‌تواند به نوجوان کمک کند، تا دریابد که روشهای زیادی برای حل یک مشکل، بدون عصبانیت وجود دارد. با گذشت زمان، آنها در توانایی خود برای حل موفقیت آمیز مشکلات، اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنند.
چند توصیه به والدین
برای مقابله با پرخاشگری نوجوان ابتدا لازم است علل پرخاشگری شناسایی شود و در مرحله بعد باید به نوجوان آموزش بدهیم با علائم جسمانی خشم (گرم شدن، عرق کردن، لرزش، تپش قلب، گرفتگی عضلات، بی‌قراری) آشنا شود و سپس به او آموزش دهیم که با بروز علائم سعی کند از مهارت‌های کنترل خشم استفاده کند.
همچنین لازم است، مواردی را که نوجوان را تهدید می‌کند، شناسایی کنیم و آنها را از بین ببریم. ایجاد تغییر نگرش در نوجوان نسبت به خطر و تهدید نیز ضروری به نظر می‌رسد. زیرا نوجوان به اشتباه تصور می‌کند برای مقابله با مشکلات لازم است، رفتار پرخاشگرانه از خود بروز دهد.
ارتباط با نوجوان اگر براساس عشق و علاقه و صمیمیت باشد، اعتماد به‌نفس او ارتقا می‌یابد، ولی اگر با فشار و خشونت همراه باشد، ممکن است موجب دشواری روانی در نوجوان شود.
بنابراین برقراری رابطه حسنه، تشویق به فعالیت فرهنگی، اجتماعی و ورزشی و تشویق پیشرفت تحصیلی نوجوان در مدرسه و آموزش خانواده‌ها در زمینه تغییر و اصلاح رفتار با نوجوان نیز جزو عوامل موثر در کنترل رفتارهای پرخاشگرانه است.
احساس خشم را نمی‌توان حذف کرد، اما می‌توان روشهای صحیح کنترل و ابراز آن را به نوجوان آموزش داد.
آخرین دیدگاه