دکتر سعید نمکی در نشست بلند پایه مجمع سیاستگذاری هلسینکی با محوریت تقویت همکاریهای کشورهای اروپایی، خلیج فارس، مدیترانه شرقی و شمال آفریقا در حوزه پاندمی کووید ۱۹، گفت: در ابتدا، می خواهم از وزیر محترم امور خانواده و خدمات اجتماعی فنلاند، خانم کریستا کیورو، برای برگزاری چنین جلسه ای به منظور همکاری چند جانبه در مدیریت موج های بعدی کووید-۱۹ و همه گیرهای آینده تشکر کنم. بیش از ۱۵ ماه است که جهان با کووید-۱۹ در حال جنگیدن است. در این مدت، حدود ۱۳۵ میلیون نفر در جهان آلوده شدند که از این تعداد حدود سه میلیون نفر نیز جان باختند.
وی با بیان اینکه سلامتی هیچ مرز سیاسی و جغرافیایی نمی‌شناسد و درد و مشکلات گروهی از مردم در یک طرف جهان با مشکلات افراد در سایر نقاط در هم تنیده است، گفت: پاندمی بیماری کووید-۱۹ به سرعت جهان را فرا گرفت و درس‌های زیادی را در سطح ملی، منطقه ای و جهانی به ما آموخت که نشان‌دهنده عدم آمادگی جامعه جهانی برای مقابله با یک پاندمی بود. آمادگی جهانی و واکنش سریع باید در راس دستور کار دولت ها و آژانس های بین المللی برای دهه های آینده باشد. رهبری، همبستگی، همکاری بین بخشی، مداخلات مبتنی بر شواهد و هماهنگی بین کشورها ابزارهای لازم برای مدیریت بیماری همه گیر کووید-۱۹ است.
نمکی ادامه داد: توزیع ناعادلانه واکسن های کووید-۱۹ روی زشت دنیای ناعادلانه ما را نشان داد، بطوری که تقریباً ۸۰ درصد واکسن های تزریقی در ۱۰ کشور پیشرفته است در حالی که ۱۸ کشور با درآمد پایین و متوسط هنوز واکسنی دریافت نکرده اند. بدیهی است که این اتفاق برای COVAX، WHO، GAVI، CEPI و همه سازمان‌های بین المللی یک ناکامی است. ما باید با شفافیت، همکاری و همبستگی بر این بی عدالتی غلبه کنیم.
وی افزود: تا زمانی که کل جهان ایمن نشده و ویروس در جایی در حال گردش است، خطر جهش و تهدید سلامت کشورهای ایمن شده وجود دارد. بنابراین، با توجه به درس هایی که تا کنون آموخته ایم، در این زمان بخصوص، ما فقط یک راه حل داریم: همکاری همه ملت ها برای واکسیناسیون همه و حفظ اقدامات دقیق بهداشت عمومی برای شکست این همه گیری.
وزیر بهداشت اظهار کرد: امروز، من با خوشنودی اعلام می‌کنم که با وجود همه محدودیت ها، تحریم های یک جانبه غیرقانونی علیه مردم من و مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم ها، ما موفق به تولید ملی همه نیازها برای مبارزه با کووید-۱۹ از جمله لوازم حفاظت شخصی، کیت های آزمایش، تجهیزات، دستگاه های پزشکی، داروها و از همه مهمتر شش پلتفرم واکسن کاملاً بومی، چهار قرارداد تولید و تولید مشترک، شدیم و این محصولات بومی در واکسیناسیون انبوه در ماه های آینده استفاده خواهند شد.
وی تاکید کرد: پاندمی کووید-۱۹ یک چالش جهانی با یک راه حل جهانی است. راه حل های ملی فقط می‌توانند به طور موقت کمک کنند. از طریق تقویت رهبری WHO، سرمایه گذاری بیشتر در تیم های واکنش سریع، به اشتراک گذاری داده ها، شفافیت و معتبرسازی داده ها در قالب های توافق شده برای غلبه بر موانع قانونی به نفع سلامت مردم و انتقال تکنولوژی به کشورهای با درامد کم و متوسط، می توان موفق به شکست این پاندمی شد. بر این اساس امیدوارم این همکاری میان کشورهای منطقه منا، خلیج فارس، اروپا و WHO نتایج مثبتی داشته باشد.
نمکی در بخش دیگری از صحبت‌هایش در حاشیه این نشست، گفت: بحث واکسن کووید-۱۹ امروز در جهان یک بخش جدی است و خوشبختانه ما از روز اولی که بحث ساخت واکسن در جهان مطرح شد، گام‌های موثری را در این زمینه برداشتیم. می‌دانستیم که واکسن فقط یک کالای بهداشتی و پیشگیرانه نیست، بلکه واکسن کووید۱۹ برای جهان یک حربه سیاسی است.
وی افزود: ما مشارکت خود را با کوواکس آغاز کردیم و شروع به خرید سهمیه واکسن در این قالب کردیم و ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز در آنجا پیش خرید کردیم و ماه‌ها برای نقل و انتقال پول گرفتار بودیم که حل شد. از طریق روسیه هم از اولین تاریخی که توانستیم مذاکره کنیم، یعنی اردیبهشت ماه ۹۹ بود که پس از ۹ ماه مذاکره و همکاری سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو منتهی به عقد قراردادی شد که در آنجا توانستیم هم همکاری و تولید مشترک را در زمینه اسپوتنیک وی دنبال کنیم و هم خرید واکسن و عقد قراردادها را پیش بریم. همچنین با کشور هند مذاکراتی کردیم. قطعا می‌دانستیم که کووکس سازوکار مناسبی است، اما قدرت اجرایی این مجموعه را با توجه به محدودیت تولید واکسن، در آن حد نمی‌دانستیم که بتواند ما را ساپورت کافی کند. به همین دلیل به کشورهایی مانند هند، چین، روسیه و… رو انداختیم و توانستیم قراردادهایی را با آن‌ها دنبال کرده و به نتیجه برسانیم.
نمکی ادامه داد: نشست امروز بیشتر جنبه سیاسی و دیپلماتیک داشت. از مدت‌ها قبل، ما و بسیاری از کشورها معترض شیوه‌های توزیع واکسن در جهان بودیم. سازوکار کوواکس را گرچه سازوکار مناسبی می‌دیدیم، اما سازوکار با اقتداری ندیدم. امروز در نشستی که داشتیم، چند تن از کشورهای اروپایی، تعدادی از کشورهای شرق مدیترانه سازمان جهانی بهداشت، مدیر منطقه‌ای سازمان جهانی بهداشت در قاهره و ما مشارکت کردیم و به نوعی پیگیری دیپلماتیکی بود که به سازمان جهانی بهداشت، کوواکس و سازمان های بین المللی فشار بیاوریم که باید به بی عدالتی توزیع واکسن در جهان رسیدگی کنند.
وی افزود: امروز به شدت معترض شدیم به اینکه چرا باید ۸۰ تا ۸۵ درصد واکسن دنیا را کمتر از ۱۰ کشور جهان مصرف کرده باشند و تعداد قابل توجهی از کشورهای جهان حتی یک واکسن را وارد نکرده باشند. اعتراض کردیم به تحریم‌های ناجوانمردانه‌ای که برخی کشورها مانند ما را هدف قرار داده و واکسن و تجهیزات را از ما دریغ می‌کنند. همچنین اعلام کردیم که خوشبختانه ایران در عین مظلومیت به دلیل تحریمها، توانست نیازهای خود را مانند داروهای مورد نیاز کووید، تجهیزات پزشکی و ساخت واکسن را مدیریت کند و اعلام کردیم که ما شش پلتفرم تولید واکسن را با موفقیت طی کرده و از ماه‌های آینده تولیدمان به مصرف می‌رسد.
وی گفت: به مردم عزیز کشور هم این مژده را بدهم که از دیروز با دعوتی که از روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کردم، به همه دستور دادم و تیم‌هایی را هم به همه استان‌ها فرستادم که ما یک میلیون دوز واکسن جدید را که قرار بود قبل از عید به ما برسد، اما با تاخیر در نیمه دوم فروردین ماه ۱۴۰۰ دریافت کردیم، به سرعت توزیع کردیم و از امروز به صورت گسترده این واکسیناسیون انجام می‌شود و ما تا آخر هفته و اوایل هفته آینده یک میلیون نفر را واکسینه خواهیم کرد.
نمکی گفت: این یک میلیون نفر افراد باقی مانده از واکسن قبلی در زمینه گروه پزشکی، پیراپزشکی و گروه‌های بهداشت و درمان و رزیدنت‌ها، انترن‌ها، دانشجویان پزشکی که در بیمارستان‌ها هستند، دانشجویان پرستاری، علوم آزمایشگاهی و همه کسانی که در کادر بهداشت و درمان با بیمار مواجهه و خطر ابتلا دارند، واکسینه می‌کنیم؛ آن هم در کنار بیماران صعب‌العلاج، سرطانی و گروه‌های آسیب پذیر که گروه اول هدف ما بودند.
وی افزود: بر این اساس دانشگاه‌های علوم پزشکی مجددا فراخوان خواهند داد. با اینکه ما لیست افراد پرخطر را داریم، اما از امروز فراخوان می‌کنند تا از امروز بیماران پرخطر مانند افراد مبتلا به سرطان، افرادی که داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی دریافت می‌کنند و بیماران صعب‌العلاج و خاص ثبت نام کنند و ما ان‌شاءالله تا قبل از مرحله دوم، واکسیناسیون این گروه مرحله اول را تا حداکثر هفته اول اردیبهشت ماه به اتمام خواهیم رساند.
وی گفت: امیدوارم که مرحله دوم را هم بتوانیم در اردیبهشت ماه طبق جدولی که اعلام کردیم، انجام دهیم.
آخرین دیدگاه