دکتر ندا حاجی وثوق با بیان اینکه صحبت کردن درباره فضاهای شهری امری اجتماعی محسوب و با توجه به مقتضیات زمان و شرایط اجتماعی تولید و بازتولید می‌شود، اظهار کرد: شهرهایی که امروزه به ویژه در کشورهای در حال توسعه با آنها مواجه هستیم ماهیت پدرسالارانه دارند که در موارد بسیاری نیازها و ارزشهای زنان در آنها نادیده گرفته شده است، چراکه معماری فضاهای شهری توسط مردان انجام شده و زنان در آن نقش چندانی نداشتند.
عدم بهره‌مندی یکسان زنان از فضاهای شهری در قیاس با مردان
وی معتقد است که این ماهیت پدرسالارانه و نادیده گرفتن ارزشها و نیازهای زنان در شهر منجر به کاهش رضایتمندی و مشارکت زنان در شهر و عدم بهره‌مندی یکسان زنان از فضاهای شهری در قیاس با مردان شده است.
این فعال حوزه زنان و مشاور اجتماعی شورای شهر تهران، ادامه داد: بر اساس قانون، فضاهای شهری به روی همگان باز است اما طبق قانونی نانوشته، زنان در شهرها با پیغام‌های پنهانی مبنی بر عدم اجازه ورود آنها به برخی فضاها روبرو می‌شوند.
شکل گیری پارادایم "عدالت جنسیتی" در مدیریت شهری
این مدرس دانشگاه افزود: می‌توان گفت این ماهیت پدرسالارانه شهرها کم و بیش در دنیا حاکم بوده و هست اما از دهه ۱۹۶۰ انتقادهای جدی به شهرسازی مدرن وارد شد و جنبش‌های زنان رشد کرد و در بستر این تحولات فکری پارادایمی در مدیریت شهری شکل گرفت که "عدالت جنسیتی" را در شهر مطرح می‌کرد.
ارتباط تنگاتنگ مطالبات زنان از مدیریت شهری در دو حوزه کالبدی و اجتماعی فرهنگی
به گقته حاجی وثوق، به موازات رشد این مساله و تغییر نقش سنتی زنان و ورود بیشتر آنها به فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی و حضور پررنگ در فضاهای شهری، مطالبات زنان از شهر افزایش پیدا کرد که این مطالبات از مدیریت شهری در دو حوزه کالبدی و اجتماعی فرهنگی قابل تعریف است که با هم ارتباط تنگاتنگی دارند.
حاجی وثوق، آموزش فرهنگی شهروندان و آموزش مهارت‌های اجتماعی به آنها را از جمله مولفه‌های بُعد اجتماعی و فرهنگی امنیت زنان در فضاهای شهری دانست و افزود: فضاهای امن شهری از منظر ملاحظات کالبدی به دسترسی آسان، نور مناسب و خوانایی معطوف می‌شود که در عین حال اگر از بعد اجتماعی و فرهنگی امنیت زنان در شهر غافل شویم نمی‌توانیم با توجه صرف به بعد کالبدی به نتیجه مطلوب برسیم.
مطالبات زنان از مدیریت شهری چیست؟
وی همچنین مباحث پیرامون "حمل و نقل عمومی" را یکی از مطالبات زنان از مدیریت شهری دانست و گفت که حمل و نقل عمومی باید در انطباق با نیازهای زنان باشد.
این فعال حوزه زنان گفت: همچنین افزایش فضاهای سبز در محلات به طوری که زنان به راحتی بتوانند فرزندان و کودکان خود را در این فضاها سرگرم کنند از دیگر مطالبات آنها است.
دبیر کمیته زنان و صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران، افزود: دسترسی آسان و متوازن به فعالیت‌های فرهنگی و تفریحی در تمامی محلات شهر به طوری که زنان برای انجام فعالیت‌های خود مجبور به رفت‌آمد میان محلات نباشند، مشارکت زنان در اداره امور شهر، در نظر گرفتن زنان در المان‌ها و تندیس‌ها و نام گذاری خیابان‌ها و میادین و… بدون ملاحظات جنسیتی و تبعیض، ایجاد مسکن ارزان و مناسب برای زنان بدسرپرست و سرپرست خانوار از جمله مطالبات دیگر زنان از مدیریت شهری است.
برای رسیدن به مطالبات زنان نیازمند پیوند و تعامل نهادها هستیم
حاجی وثوق در عین حال این را هم گفت که همکاری و اتصال شبکه‌ای از نهادها برای دستیابی به مطالبات زنان در این راستا ضرورت دارد چراکه مدیریت شهری به تنهایی از عهده اهداف و مطالبات یاد شده بر نمی‌آید. اگرچه نقش مدیریت شهری به ویژه شورای شهر در این میان برجسته است اما برای رسیدن به این اهداف نیازمند تعامل و پیوند هستیم.
شاهد زنانه شدن فقر هستیم
مشاور اجتماعی شورای شهر تهران با بیان اینکه امروزه شاهد زنانه شدن "فقر" و عدم امنیت فضاهای شهری برای زنان و کاهش مشارکت آنها در امور هستیم، تصریح کرد: مهم‌ترین مبحثی که شورای شهر می‌تواند پیگیری کند که نتیجه آن به سود تمام شهروندان به ویژه زنان است؛ حرکت در مسیر حکمروایی مطلوب شهری یعنی همگرایی و توسعه پایدار محور است.
وی معتقد است که در حکمروایی مطلوب شهری کاهش فقر، فساد، غیریت سازی‌ها و جدایی‌ها از جمله جدایی‌های جنسیتی و اجتماعی و قومی و فرهنگی، افزایش مشارکت و مداخله افراد در فرآیندهای درون شهرها، شفافیت، اعتلای امنیت و برابری، تقویت جامعه مدنی و … مد نظر قرار می‌گیرد.
این فعال حوزه زنان افزود: در اصل هفت قانون اساسی به صراحت گفته شده است که شوراهای اسلامی کشور یکی از ارکان‌های تصمیم گیری و اداره امور کشور هستند که موجب تمرکز زدایی از مدیریت شهری می‌شوند، واقعیت این است که توسعه پایدار شهری در گرو نهادینه کردن نظام شورایی مطلوب است.
وی با تاکید بر ضروریت حضور زنان در نهادی نظیر شورای شهر، گفت: این رشد شهرنشینی نا همگون چنانچه با مدیریت و برنامه ریزی دراز مدت و درستی همراه نباشد منجر به کاهش سرمایه اجتماعی و شکاف میان حاکمیت و مردم می‌شود که این روزها تا حدودی شاهد این موارد هستیم. قطعا نقش نهادی انتخابی که برآمده گزینش مردم است و نهادی بالادستی و نقش قانون گذاری دارد برای شهرداری الزام است چراکه مدیریت شهر از مردم و برای مردم اتفاق می‌افتد.
اقدامات شورای شهر فعلی در حوزه زنان چه بود؟
به گفته وی، ساماندهی مناطق بی‌دفاع شهری، مناسب سازی پیاده روها و معابر، برگزار کمپین‌های مختلف برای مشارکت شهروندان در اداره امور شهر، ارتباط تنگاتنگ با شورایاری‌ها و پررنگ بودن نقش زنان در این حیطه، الزام به واگذاری پست‌های مدیریتی به زنان و… از جمله اقدامات شورای شهر فعلی در حوزه زنان است.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: قطعا حضور نماینده زن در شوراها ضروری است چراکه در شهرهای امروز کارکردها و نقش زنان در فرآیند تولید و توزیع و کاربست فضاهای شهری رو به افزایش است و حضور گسترده زنان در فضاهای شهری مسئولیت مدیریت شهری را بیشتر و مدیران شهری را وادار به توجه به ملاحظات جنسیتی می‌کند تا برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با نیازها و علایق و حضور زنان در فضاهای شهر متناسب باشد.
لزوم حضور نماینده خانم در شورای شهر برای درک و فهم بهتر مسائل زنان
وی گفت: قطعا حضور نماینده زن در شوراها برای درک مسائل زنان و مشکلات مبتلا به آنها ضروریست. البته کم نیستند آقایانی که باور دارند برای رسیدن به توسعه پایدار گریزی از بهره‌گیری از پتانسیل زنان نیست اما حضور زنان در این جایگاه به فهم بهتر مسائل و جهت دهی به قانون‌گذاری‌ها بسیار موثر است.
حاجی وثوق در پایان تاکید کرد: اگرچه تنها ۳۰ درصد از ظرفیت شورای فعلی را خانم‌ها تشکیل می‌دهند اما بازهم روند رو به رشدی در قیاس با شوراهای پیشین داشته است. انتظار ما این است که این ۳۰ درصد در دور بعدی حداقل به ۴۰ درصد افزایش یابد و شاهد رشد حضور زنان در این جایگاه باشیم. شش زن حاضر در شورای فعلی شهر تهران برنامه‌ها و طرح‌هایی نظیر شهر دوستدار کودک، دیوارنگارهای شهری، امنیت شهری، مباحث اقتصادی زنان در شهر و… را دنبال کردند که برآمده از درک و ویژگی‌های زنانه و مادرانه آنها بود و اگر حضور نداشتند رسیدگی به این طرح‌ها طولانی‌تر می‌شد.
آخرین دیدگاه