حسن بهشتی پور، تحلیلگر مسائل بین الملل طی یادداشتی برای روزنامه اعتماد نوشت: در جریان تحلیل مذاکرات هسته‌ای باید توجه داشت که هر واژه بار معنایی خاصی دارد و دریچه تازه‌ای را به روی واقعیت باز می‌کند. دیروز و ساعاتی پس از انتشار خبر ارایه پاسخ ایران به اتحادیه اروپا، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا ضمن تایید دریافت پاسخ ایران، اعلام کرد: «ما در حال بررسی آن هستیم و از طریق اتحادیه اروپا پاسخ خواهیم داد، اما پاسخ ایران سازنده نیست.» وقتی گفته می‌شود سازنده نیست، یعنی در عین حال که موضوع را رد نمی‌کنیم اما پاسخ ایران گره‌های موجود در مذاکرات را باز نکرده است.
برخلاف بسیاری از تحلیل‌ها معتقدم این پاسخ ناامیدکننده نیست. از این جهت بر بار معنایی واژه‌ها تاکید کردم تا مخاطب را متوجه دیپلماسی پینگ‌پنگی کنم که روندی خسته‌کننده و فرسایشی را ایجاد می‌کند و در حال حاضر این نوع دیپلماسی جریان دارد. اینکه ایران با اروپا مذاکره کند، بعد اروپا، پاسخ ایران را به امریکا منتقل کند و بعد این چرخه توسط طرف امریکایی نیز تکرار شود، مذاکرات را فرسایشی می‌کند.
به هر حال امریکایی‌ها، هرچه را که به نفع آنها باشد، سازنده می‌دانند و هر گزاره‌ای را که به نفع آنها نباشد غیر سازنده ارزیابی می‌کنند. اما دو طرف اگر واقعا به دنبال توافق هستند باید از بخشی از خواسته‌های خود کوتاه بیایند. ظواهر حاکی از آن است که ایران این انعطاف را نشان داده و برخی از مطالبات خود را کاهش داده و حالا نوبت امریکاست که انعطاف لازم را نشان دهد. اگر امریکا به دنبال توافق است، در وهله نخست باید مخالفت‌های داخلی در امریکا را مهار کند و بعد اراده‌اش را برای توافق در عمل نشان دهد. در حال حاضر مقامات کنگره مدام مصاحبه می‌کنند که در صورت پیروزی در انتخابات هر توافقی را کنار خواهند گذاشت و توافق احتمالی دولت بایدن را بی‌ارزش تلقی می‌کنند. البته حتی در صورت پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات نوامبر کنگره، نه در آبان‌ماه بلکه در بهمن‌ماه امکان اثرگذاری برای جمهوری‌خواهان ایجاد خواهد شد. بنابراین ایران و امریکا هنوز 4 ماهی تا موعد بهمن‌ماه فرصت دارند. امریکا از یک طرف باید مخالفت‌های داخلی را مهار کند و از سوی دیگر زیاده‌خواهی‌هایی که دارد را کنار بگذارد.
در این میان برخی فرضیات مطرح می‌شود که مذاکرات تا آبان‌ماه به تاخیر بیفتد. این گمانه‌زنی‌ها نیز بیشتر از طرف مخالفان برجام در ایران مطرح می‌شود. این دست از مخالفان برجام با اشاره به امکان پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات کنگره پیش‌بینی می‌کنند که بعد از این موعد، بایدن امتیاز بیشتری می‌دهد. اما معتقدم این گمانه‌زنی غیرواقع‌بینانه است. فارغ از اینکه دولت امریکا توسط دموکرات‌ها در کنگره حمایت شود تا مورد نقد جمهوری‌خواهان قرار داشته باشد، حافظ منافع حداکثری امریکا خواهد بود. تجربه هم نشان داده که امریکایی‌ها به‌رغم همه اختلافات، بر روی منافع ملی کشورشان توافق دارند. ما هم باید به این بلوغ برسیم، فارغ از جهت‌گیری‌های سیاسی در راستای مطالبات مردم و منافع ملی کشور حرکت کنیم. اینکه در آبان توافق صورت گیرد یا آبان‌ماه باید این توافق در راستای منافع ملی ما باشد. البته معتقدم جلوی ضرر را هرچه زودتر بگیریم، منفعت است. البته نباید دچار عجله شویم. امریکا هم در راستای منافع ملی خود عمل خواهد کرد. مبتنی بر این گزاره‌ها معتقدم همانطور که برخی خوش‌بینی‌ها طی هفته گذشته، مبتنی بر واقعیات مذاکرات نبود در حال حاضر نیز دلیلی برای ناامیدی وجود ندارد. مذاکرات ادامه دارد تا زمانی که منافع ملی دو کشور محقق شود.
آخرین دیدگاه