با اینکه هنوز یک ماه از انتصاب مدیر کل جدید میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نگذشته است، نشستی هم‌اندیشی با فعالان و انجمن‌های حوزه‌های سه گانه‌ی میراث فرهنگی برگزار شد که این اقدام با واکنش مثبت فعالان مواجه شد.
محمدحسین ارسطوزاده، مدیر کل جدید میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان است. پیش از این مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بوشهر بود. وی همچنین معاونت میراث فرهنگی استان خوزستان، مدیریت پایگاه جهانی شوش و مدیریت پایگاه میراث جهانی شوشتر را در کارنامه‌ی خود دارد.
به کجا می‌رویم؟
در ابتدای این نشستِ هم‌اندیشی علیرضا طبیب شوشتری، بهره‌بردار خانه‌ی سنتی در شوشتر در این جلسه گفت: درخواست می‌شود در زمینه‌ی امور مربوطه به شرکت‌های میراث فرهنگی تسهیلگری شود تا شرکت‌ها زیاد درگیر مسائل اداری نشوند.
محمود پشم‌فروش، عضو شرکت گردشگری کوچ گشت اکسین نیز گفت: باید دقت کنیم اداره کل میراث در چه موقعیتی از کشور قرار دارد و در زمان آقای ارسطوزاده قرار است به کجا برسیم؟ اداره میراث فرهنگی رفتار خوبی با ما ندارند و به نظرم این اداره تار عنکبوت بسته است.
پشم فروش افزود: برای ثبت شرکت هفت ماه دوندگی داشتیم. سوال ما این است که با آقای ارسطوزاده قرار است به چه موقعیتی برویم؟
عضو هیئت مدیره کوچ گشت اکسین یادآور شد: استان خوزستان سایت جامع و بین المللی برای معرفی خودش ندارد. شوش را جهان می‌شناسند اما هیچ گونه نرم افزاری برای معرفی این شهر نداریم. ما در حال تدوین سایتی سه زبانه هستیم و لازم است اداره کل از این طرح‌ها حمایت کند.
تورهای ممنوعه
باسم حمادی، مدیر موسسه میسان در این نشست توضیح داد: در خوزستان اقوام با یکدیگر خصوصا فعالان فرهنگی مشکلی ندارند و این مدیران هستند که با رفتار سلیقه‌ای باعثِ ایجادِ اختلاف بین اقوام می‌شوند. مثلِ پدر حضرت یوسف که پدر به یک فرزند بیشتر از دیگران توجه کرد و سرانجامش اتفاقی بود که نباید می‌افتاد.
حمادی افزود: بخاطر رفتارهای فامیلی و همشهری بازی بعضی مدیران خیلی از شهرستان‌ها از سبد اشتغال و استخدام جا ماندند. در توزیع اعتبارات و همچنین ثبت پرونده‌ها لازم است توزیع عادلانه صورت گیرد.
علی خرازی، تورلیدر نیز در این نشست درباره تورهای غیرمجاز گفت: لازم است نظارت بر آژانس‌ها با حساسیت بیشتری صورت گیرد. عملکرد تورهای غیرمجاز، باعث می‌شود به تورهای مجوزدار آسیب وارد شود. 95 درصد تورهای زمستانی خوزستان که برای برف بازی تور برگزار می‌کنند غیرمجازند. تورهای ورودی به استان پایین هستند و یکی از علل چهره‌ی نامناسبی است که از خوزستان بجا مانده.
ابوالفضل مهدی‌پور، فعال گردشگری شوشتر در مورد انتظارات فعالان شوشتر گفت: یکی از دغدغه‌های فعالان میراث فرهنگی شوشتر راه‌اندازی موزه است که نیاز به حمایت و توجهِ اداره کل میراث فرهنگی را دارد.
دلمان پُر است
بهنام اسکندری، فعال میراث فرهنگی نیز در این نشست تاکید کرد: فعالان میراث فرهنگی دل پری دارند و خواسته‌های ناچیز. چند سوال دارم. برنامه اداره کل میراث فرهنگی برای ماه‌های آینده که اوجِ حضور گردشگران است، چیست؟ میراث فرهنگی برای جلوگیری از تعرض شرکت‌ها به عرصه‌ی "دورانتاش شوش" چه برنامه‌ای دارد؟ چرا اهواز موزه ندارد؟ مندائیان یک ظرفیت هستند و لطفا در برنامه‌هایتان از این ظرفیت استفاده کنید.
ایمان اسپرغم یکی از فعالان آبادانی است که در این جلسه حضور داشت. اسپرغم در این نشست گفت: در زمینه گردشگری فعالیت‌های متنوعی داشتیم و هدفمان افزایش نشاط اجتماعی است. ما سعی کردیم نگاه سفیر برزیل را به آبادان جلب کنیم. هدفمان معرفی میراث خوزستان به جهانیان است. درخواست می‌کنم مسجد رنگونی‌ها تعیین تکلیف شود چون یکی از ظرفیت‌های بلقوه آبادان است.
منصور بزرگمهر از دیگر افراد حاضر در این نشست نیز بر راه اندازی واحدِ برنامه ریزی و اجرا در اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با هدف ارائه‌ی آمار دقیق سالانه تاکید کرد.
علیپور، مسئول انجمن دوستداران میراث فرهنگی آوان اندیمشک نیز گفت: در اندیمشک نظارت درستی بر ابنیه‌ها نیست. اندیمشک در زمینه اعتبارات، مورد بی‌مهری واقع شده است. پرونده‌هایی در نوبت ثبت داریم اما رسیدگی نمی‌شوند. آثار اندیمشک در معرض تخریب هستند.
چالشِ ماهیتِ موزه
ندا عزیزیه، کارشناس موزه نیز در خصوص بلاتکلیفی موزه‌ها افزود: شخصا سالهاست که دیگر درخواستی برای راه اندازی موزه ندارم. ضمن اینکه فعالیت‌های مثبت را نادیده نمی‌گیریم اما باید توجه داشت که اداره کل در زمینه راه اندازی موزه‌ها مشکل سازمانی دارد.
عزیزیه افزود: موزه‌هایمان تنها نام موزه را یدک می‌کشند اما ماهیت موزه را رعایت نمی‌کنند. موزه باید عملکرد موزه‌ای داشته باشد و فقط به گرداوری اکتفا نکند. نیاز است برای موزه‌ها شورای راهبردی در نظر گرفته شود.
نسرین کریمی، فعال میراث فرهنگی باغملک در این نشست درخواست کرد: لطفا آموزش در امور سه گانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هدف‌گذاری شود. همچنین پژوهش‌ها به سمن‌ها واگذار شوند. در توزیع اعتبارات عدالت برقرار شود. باغملک در زمینه گردشگری نیاز به توجه و احیاء دارد.
ثبت جهانی ایذه
فرامرز خوشاب، دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی ایذه در این نشست گفت: ثبت جهانی ایذه یکی از اولویت‌های ما در استان است. در زمینه برندیگ لازم است برنامه‌های دقیقی صورت گیرد. "خوزستان سرزمین برف تا بحر" یکی از شعارهایی است که ما در زمینه برندینگ روی آن کار کردیم و امیدوارم اداره کل نیز در این زمینه تدابیر لازم را اتخاذ کند.
خوشاب به بعضی برنامه‌های انجام شده توسط این انجمن در ایذه اشاره کرد و گفت: برگزاری اولین دوره به‌بافی گلیم در ایران که در ایذه برگزار شد می‌تواند پیامدهای خوبی در دراز مدت برای این صنعت داشته باشد.
وی گفت: تشکیل محور برف تا بحر و تشکیل برگزاری جشن نوروزی با محوریت استان‌های جنوب غرب کشور به میزبانی خوزستان و توسعه گردشگری آبی پشت سد کارون 3 وسد شهید عباسپور و تشکیل کارگروه کودکان در حوزه های سه گانه از دیگر مطالبات ما است.
میراث در کُما
خانم صالح خواه، مدیر عامل تعاونی‌های صنایع دستی خوزستان گفت: بنظرم میراث فرهنگی استان خوزستان به کما رفته است. بسیاری در حال مهاجرت از خوزستان هستند نمونه‌ی آن پسرم که موزه‌دار بود اما به کرج مهاجرت کرد. اداه میراث فرهنگی رفتار خوبی با فعالان و صنعتگران ندارد با اینکه اغلب فعالان بدون چشم‌داشت فعالیت می‌کنند.
راه‌اندازی خانه‌ی تشکل‌ها
سیروس داوودی، نماینده سازمان‌های مردم‌نهاد در این نشست گفت: در خوزستان هزار سمن داریم و فقط تعداد محدودی از آنها در حوزه میراث فرهنگی فعالیت دارند. سازمان‌های مردم نهاد غیرسیاسی، غیردولتی و غیرانتفاعی هستند.
داوودی درخواست کرد:، مدیر کل میراث فرهنگی بصورت فصلی با فعالان جلسه‌ای برگزار کند. دوستان باید نتیجه صحبت‌هایشان را ببینند. یک سند همکاری بین اداره کل و خانه سمن‌ها ثبت شود و تلاش شود جشنواره استارتاپ‌های گردشگری برگزار شود. همچنین درخواست می‌کنم خانه تشکل‌های میراث فرهنگی در اهواز راه اندازی شود.
زیبا صالحی، فعال میراث فرهنگی مسجد سلیمان نیز در این نشست توضیح داد: محوطه‌ها و تپه‌های باستانی مرتب مورد سرقت و تعرض قرار می‌گیرند. نیروی یگان مسجد سلیمان حدود چهار یا پنج نفر هستند و از نظر نیروی انسانی خیلی ضعیف هستند. موزه مسجد سلیمان موزه مردم شناسی است و تامین اعتبار نشده است. آب‌درمانی گلگیر بلاتکلیف است بازارچه صنایع دستی مکانش مشخص شده اما تامین اعتبار نشده است. بافت تاریخی مسجد سلیمان نیازمند ثبت است.
برف تا عشایر
فاطمه یوسفی از دیگر افراد حاضر در جلسه گفت: سهم یگان حفاظت اندیکا، لالی و هفتکل صفر است. کمبود نیرو وجود دارد. رئیس اداره اصلا تخصص ندارد. آیا این شهرستان‌ها شایسته است که چنین وضعیتی داشته باشند؟ تعیین عرصه و حریم مهجور مانده است. برف و عشایر ظرفیت خیلی خوبی در این شهرستان هستند.
علی درویشی، فعال میراث فرهنگی گفت: میراث فرهنگی در شوش اصلا وضعیت خوبی ندارد. در دوره کرونا بهترین فرصت بود که باز کار ویژه‌ای نشد. آثار و اهمیت آثار را باید به کودکان بشناسانیم. دهیارها را توجیه کنیم برای این کار و وارد میدان شوند و حفاظت کنند. یگان حفاظت شوش فقط ۵ نفر هستند. ۴۰۰ هکتار را چگونه می‌شود حفاظت کرد؟ نیروی یگان حفاظت حتی یک تنخواه برای تامین بنزین ندارند. موزه‌ها ایمنی ندارند. حتی رطوبت سنج ندارند. خیلی از مناطق باستانی شوش تعیین عرصه و حریم نشدند.
اشکان زارعی، عضو انجمن تاریانا در این نشست گفت: جایگاه انجمن‌ها برای کمک به نهادهای دولتی هستند که شوربختانه در سه حوزه میراث کمتر بکار گرفته شدند و می توانند ناظر بر رفتار میراث هم باشند. اهواز پایتخت ملی مینای صبی شده اما نمادهای آن اجرا نشده و شهرداری در این زمینه همکاری نکرده است.
زارعی افزود: پیشنهاد می‌دهم برای پنج شهر استان که نماد ملی دارند جشنواره تعریف شود. خانه‌های تاریخی اهواز که نزدیک به ۲۰۰ سازه در اهواز هستند نیاز به توجه دارند. انجمن تاریانا آمادگی مستندسازی در اهواز را دارد تا افرادی سواستفاده و راه‌های دیگری را نروند.
سعید محمدپور از دیگر اعضای انجمن تاریانا در این نشست با اشاره به لزوم تدوین برنامه جامع میراث فرهنگی در استان افزود: نیروهای برون اداری را در این برنامه دخیل کنیم. نقشه باستان شناسی استان تکمیل نیست. هنوز مشخص نیست ما چقدر محوطه داریم. تعداد آنها مشخص نیست و باید بدانیم با چه تعداد کمیت طرف هستیم. نباید آثارمان ثبت ارزشمند شوند باید به عنوان آثار ملی ثبت شوند. تملک بر محوطه‌های باستانی بسیار مهم است و راهی جز تملک وجود ندارد. قدرت چانه زنی ما باید بالا رود.
غفلت از هورالعظیم
احمد جعفری ماجد، مسئول انجمن تیری در این نشست به اهمیت ظرفیت تالاب هورالعظیم پرداخت و گفت: توجهی به ظرفیت هورالعظیم به عنوان جاذبه‌ی مهم گردشگری نشده و در کتاب "بیت القصب" بخش کوچکی از آن را ثبت کردیم. ما سازه‌های بسیاری داریم که رها شدند.
جعفری ماجد افزود: این بخش مغفول مانده و بخش عراقی بصورت فعال درحال کار کردن است و سعی می کند کاری که ظرفیتِ مربوط به بخش ایرانی را به نام خود ثبت کند. باید و اراده‌ای برای کار کردن در زمینه تالاب وجود داشته باشد. نگاه نقطه‌ای و عدم توجه به دشت آزادگان و حمیدیه که فقط با یک رئیس درحال اداره شدن است باید بهبود یابد.
صنعت اسب، شتر و ارتباط دو سویه با اصحاب رسانه
قاسم منصور آل کثیر، روزنامه نگار و فعال میراث فرهنگی خوزستان در این نشست با تاکید بر ظرفیتِ گردشگری مذهبی گفت: با توجه به اینکه در آستانه‌ی ماه محرم هستیم در این زمینه ظرفیت‌های خوبی در بهبهان؛ دزفول، شوش، حمیدیه، اهواز و … وجود دارد که در هر موقعیت، نماد و نشانه‌های خاص و متنوع برای سوگواری وجود دارد که بسیاری علاقمند به بازدید از این موقیعت‌ها هستند.
آل کثیر پیشنهاد کرد: تورهای گردشگری مذهبی و خصوصا تورهای عکاسی که علاقه بسیاری برای بازدید از نمایش‌های میدانی دارند لازم است توسط اداره کل میراث فرهنگی حمایت شوند تا این لحظات به عنوان زمان‌های مقدس و متنوع در گردشگری مذهبی ثبت شوند.
وی همچنین بر لزوم تولید محتوا در زمینه‌ی معرفی فرهنگ‌های استان تاکید کرد و افزود: بدون رودروایسی باید بدانیم که شناخت مناسبی بین فرهنگ‌های استان نسبت به یکدیگر وجود ندارد و هر کجا که شناخت نباشد سوتفاهم ایجاد می‌شود. لازم است تدابیری برای تولید محتوا با هدف معرفی مناسکِ متنوعِ فرهنگ‌های استان توسط اداره کل به صورت ویژه برنامه ریزی شود.
آل کثیر همچنین بر ظرفیت‌های مغفول در حوزه گردشگری اشاره کرد و گفت: اسب و شتر دو ظرفیت بسیار مهم استان هستند که به هیچ وجه تا کنون توسط اداره کل میراث فرهنگی مورد توجه قرار نگرفتند. در شوش تنها 3 هزار و 200 نفر شتر وجود دارد که مرتب توسط کشورهای همسایه خریداری می‌شوند. برای این موضوع طرحی را به صورت علمی برای جشنواره شتر استان مدون کردم و می توانم در اختیار اداره کل میراث فرهنگی قرار دهم.
این فعال میراث فرهنگی تاکید کرد: شب شو اسب سیلمی از مهمترین رویدادهای کشورهای درحال پیشرفت همسایه است در صورتی که سیلمی در خوزستان به وفور وجود دارد و باید اداره کل میراث فرهنگی در این زمینه از حالت خنثی بودن خارج و برنامه‌هایی در زمینه اسب اتخاذ کند. اسب یک صنعت غنی در جهان است که ما از آن غافل بودیم.
آل کثیر به لزوم تعامل دوسویه بین اداره میراث فرهنگی و اصحاب رسانه پرداخت و گفت: لازم است اداره کل ارتباط خود با اصحاب رسانه را تقویت و افزایش دهد و به همین منظور پیشنهاد می کنم قبل از روز خبرنگار رویدادی با عنوان جشنواره مطبوعاتی میراث فرهنگی خوزستان توسط این اداره برگزار شود تا نگاه رسانه‌های استان را بیش از پیش به ظرفیت‌های میراث فرهنگی خوزستان معطوف کنیم که در این زمینه هم آماده همکاری برای برگزاریِ این رویداد هستم.
بهره از اعتباراتِ غیرمیراثی
مجید کیوانی، دبیر انجمن میراث فرهنگی و تاریخی نوژان کارون نیز در این نشست توضیح داد: پیشنهاد می کنم اداره کل میراث فرهنگی تمرکز ویژه‌ای روی اعتبارات اداره کل امور اجتماعی استانداری خوزستان داشته باشد. اگر این اداره بتواند انجمن های میراث فرهنگی را از طرف امور اجتماعی استانداری تقویت و حمایت کند دیگر نیازی به تخصیص اعتبار توسط اداره کل برای انجمن ها نیست.
کیوانی افزود: همچنین اداره کل بنیاد مسکن مبالغ خوبی برای راه اندازی زیرساخت‌های گردشگری را به صورت تسهیلات در اختیار علاقمندان قرار میدهد. لازم است از تسهیلات ادارت مختلف برای بهره به سودِ میراث فرهنگی استان استفاده شود.
مایوس نباشیم، بهتر از این می‌شویم
محمد حسین ارسطوزاده، مدیر کل میراث فرهنگی خوزستان در پایان این نشست پس از شنیدنِ همه‌ی اظهاراتِ فعالان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشکری ضمن تایید بسیاری از این اظهارات توضیح داد: فعالان و انجمن‌ها بازوی توانمند اداره‌ی ما هستند و چون این اعتقاد را دارم چنین جلسه‌ای را برگزار کردم.
ارسطوزاده افزود: نباید انرژیمان را در جهت خنثی کردن مجموعه‌ی میراث فرهنگی بکار ببریم بلکه در راستای احقاق حقوق و توسعه‌ی مجموعه پیش ببریم.
وی یاداور شد: البته که باید سازوکار را روان کنیم تا هر کس در جایگاهش به وظیفه‌اش خوب عمل کند. اغلبِ دوستان در این جلسه گلایه داشتند و بعضی همراه با پیشنهاد و بعضی تشکر و قدردانی از افراد را در سخنانشان داشتند. به هر حال این اداره کل مجموعه‌ای از همین افراد است. قطعا تمام این مجموعه باهم تعریف شدنی است. همه ارکان سازمان باید درست عمل کنند تا سازمان بهره‌وری خوبی داشته باشد.
مدیر کل میراث فرهنگی خوزستان افزود: باید آسیب شناسی کنیم و مشکلات سازمان را برطرف کنیم. احتمالا همه مجموعه متوجه شوند که چه می‌خواهیم. جایگاه انجمن‌های مردم نهاد خیلی موثر است و قطعا ما با مدیران و مسئولان مربوطه این جلسات را برگزار می‌کنیم.
ارسطوزاده با اشاره به سخنان جعفری ماجد درخصوص کوشک حمیدیه توضیح داد: دستگاه متولی طبق قانون جای دیگری است. اما حتما در این زمینه پیگیری‌های لازم و مکاتبات را ادامه خواهیم داد.
وی تاکید کرد: این جلسات تداوم پیدا می‌کند و مطمئنم با ظرفیت‌های موجود می‌توانیم بهتر از این شویم. به روزهای بهتر در آینده امیدوارم. مایوس نباشیم و کارهای خوبی به اتفاق هم می توانیم انجام دهیم.
در پایانِ اولین نشست فعالان میراث فرهنگی خوزستان، این فعالان اعلام کردند با اینکه از وضعیت موجود گلایه داریم اما منتظریم تا شاهد تغییراتی در دوره مدیر کل جدید باشیم.
آخرین دیدگاه