نظرمحمد مشهور به خاشه‌زوان، عبدالله عاطفی، عبدالله فوآد اندرابی و… کشته شدند، صحرا کریمی، آریانا سعید، وجیهه و فرید رستگار و… وطن را ترک کردند و پخش موسیقی و حضور مجریان زن در شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی ولایت قندهار ممنوع شد. این تنها بخشی از آوار مصیبتی است که از زمان سقوط کابل بر سر مردم افغانستان ریخته است.
نرگس کیانی: صحرا کریمی، آریانا سعید، وجیهه و فرید رستگار و… این روزها هنرمندان افغانستانی مثل دانه‌های تسبیحی‌اند که روی زمین پخش شده‌اند و حتی نمی‌شود به آسانی پیدای‌شان کرد. نخِ کابل پاره شده و دیگر جایی برای کنار هم ماندنِ دانه‌ها نیست. از لحظه سقوط کابل در ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ (۲۴ مرداد ۱۴۰۰) و روزهای پیش از آن، نفس هنر و هنرمندان در افغانستان زیر پای طالبان به شماره افتاده و تصاویر و اخبار دردناک بسیاری از آن به جهان مخابره شده است.
خنده‌ای که تیرباران شد، شاعر و مورخی که به قتل رسید
۳۱ تیر بود که طالبان، نظرمحمد مشهور به خاشه‌زوان را در یکی از روستاهای قندهار دستگیر و پس از توهین و سیلی زدن به او، تیربارانش کردند.
در فیلم منتشرشده از دستگیری این کمدین، یکی از افراد مسلح از او پرسید کجا دستگیرش کرده‌اند و خاشه در جوابش گفت «روز عید در خانه‌ام». او می‌خواست چیزی بگوید که یکی از افراد مسلح به صورتش سیلی زد و گفت «خفه شو.»
این کمدین قندهاری، به خاطر گفتن جوک‌ها، لطیفه‌ها و متن‌های طنز که ویدئوهایش در فضای مجازی هواداران زیادی داشت، مشهور بود. نظرمحمد که طبعی گرم و سرخوشانه و زبان و بازی طنازی داشت، در چند سال گذشته به چهره دوست‌داشتنی شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده بود.
پیکر نظرمحمد در حالی که دستانش از پشت بسته بود و طالبان به سر او شلیک کرده بودند، در منطقه دند قندهار پیدا شد.
شامگاه چهارشنبه ۱۳ مرداد خبر آمد طالبان عبدالله عاطفی، شاعر و مورخ افغانستانی را هم در منزلش در ولایت ارزگان، شکنجه کرده و به قتل رسانده‌اند.
امرالله صالح، معاون اول سابق ریاست‌جمهوری افغانستان در واکنش به کشته‌شدن این شاعر گفته بود: «عبدالله عاطفی دو فوق‌لیسانس در اقتصاد و تاریخ داشت. طالبان او را از خانه‌اش در شهرستان چوره ارزگان بیرون کشیدند و جابه‌جا کشتند. جرم او این بود که اقتصاد و تاریخ می‌دانست. مغز افغانستان زیر حمله است. طالبان و حامیانش یک ویرانه می‌خواهند.»
آوارگانی در چهار گوشه جهان
صحرا کریمی، کارگردان و نویسنده و نخستین زنی که ریاست افغان فیلم (اصلی‌ترین نهاد دولتی سینمایی افغانستان) را بر عهده داشت طبق آن‌چه در توئیتِ ۱۷ آگوست (۲۶ مردادِ) خود نوشت با کمک «آکادمی فیلم و تلویزیون اسلواکیا، رئیس‌جمهوری اوکراین و وزارت خارجه، سفارت ترکیه و سفیر اسلواکی» بود که توانست از کابلِ تحت سلطه طالبان بگریزد.
چهارم شهریور بود که کریمی در توئیت دیگری نوشت: «پیامی که از وزارت اطلاعات و فرهنگ دریافت کردم: همه کارمندان به دفاتر برگردند به جز خانم‌ها. فعلا در خانه باشند تا هدایت‌های بعدی داده شود. رئیس افغان‌فیلم یک زن است و گویا حق ندارد که به دفتر برود. یعنی غیرمستقیم خانه‌نشین.»
آریانا سعید، خواننده و ترانه‌سرای افغانستانی و داور برنامه «ستاره افغان» هم که پیش‌تر نیز بارها از سوی طالبان تهدید به مرگ شده بود، از کابل با هواپیمای باری آمریکایی گریخت. او که در زمان سقوط کابل به دست طالبان در این شهر بود به‌تازگی فروشگاهی در کابل با نشان تجاری خودش و برای توسعه هنر و فرهنگ افغانستان با سرمایه‌گذاری صد هزار دلار، افتتاح کرده بود.
وجیهه رستگار، خواننده زن اهل افغانستان و همسرش فرید رستگار، خواننده و آهنگساز افغان که پیش‌تر نیز با مشکلاتی از قبیل لغو کنسرت‌شان مواجه شده بودند، از جمله دیگر هنرمندانی‌اند که در روزهای اخیر افغانستان را ترک کرده‌اند.
عبدالله فوآد اندرابی کشته و پخش موسیقی ممنوع شد
یکشنبه، هفتم شهریور بود که مسعود اندرابی، از وزرای سابق دولت افغانستان از کشته‌شدن عبدالله فوآد اندرابی، خواننده محلی در ولایت بغلان واقع در شمال غرب این کشور به دست طالبان خبر داد.
او تأیید کرد که افراد مسلح طالبان فواد اندرابی را از خانه‌اش در روستای کیشن‌آباد اندراب بیرون کشیدند و به قتل رساندند.
حسین علیشاپور، خواننده و پژوهشگر موسیقی کشورمان، با انتشار تصویری از این خواننده محلی افغان نوشت: «آوازخوان را از خانه‌اش بیرون آوردند و تیربارانش کردند.» محمد معتمدی، دیگر خواننده شناخته‌شده ایرانی هم با انتشار فیلمی از ساز زدن اندرابی نوشت: «عبدالله فواد خواننده فارسی‌زبان و بی‌گناه و مظلوم افغانستان به دست ناپاک طالبان تیرباران شد. کسی نیست این جنایت‌ها را محکوم کند؟»
در همین روز بود که خبر آمد طالبان پخش موسیقی و حضور مجریان زن را در شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی ولایت قندهار در جنوب افغانستان ممنوع کرده است. دستورالعملی جدید خطاب به رادیوها و تلویزیون‌های محلی این ولایت که براساس آن موسیقی و برنامه‌هایی که در آن‌ها صدای زنان شنیده می‌شود غیرقابل پخش اعلام شد. این تصمیم هم زمان با ورود هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان به شهر قندهار گرفته شد.
دره‌ای عمیق میان آن‌چه طالبان «می‌گوید» و «انجام می‌دهد»
آن‌چه طالبان در فاصله سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ با مردم افغانستان کرد و آن‌چه در فاصله زمانی کوتاه تصرف دوباره کابل تا امروز کرده است موجب می‌شود این ادعا که «با طالبان سال ۲۰۰۱ متفاوتیم و نسبت به دو دهه قبل، پیشرفت‌های زیادی کرده‌ایم» بیش از پیش با دیده تردید نگریسته شود و در این میان بیش از همه، زنان و اهالی هنر نگران از دست دادن آن‌چه باشند که در طول ۲۰ سال گذشته به سختی به دست آورده‌اند.
این مطالب را هم بخوانید:
◾️ نوید محمودی: افغانستان به عقب برنخواهد گشت
◾️ ایوب آقاخانی: در ماجرای طالبانِ افغانستان، فقط تا نوک دماغ‌مان را نبینیم
۵۷۲۵۹
آخرین دیدگاه