یکی از نشانه‌هایی که می‌تواند زنگ هشداری برای ما باشد، تمایل خوردن یخ است.

شاید شما هم افرادی را دیده باشید که تمایل شدیدی به خوردن یخ دارند. «پاگوفاژی» (Pagophagia) اصطلاحی پزشکی است که برای مصرف اجباری و ولع مداوم برای خوردن یخ و یا نوشیدنی‌های یخ زده به کار می‌رود. کودکان و زنان باردار اغلب این حالت را تجربه کرده اند؛ اما این مسئله ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد.

بسیاری از افرادی که می‌خواهند خنک و یا سرحال شوند، اقدام به جویدن یخ کرده و یا یخ را به نوشیدنی خود اضافه می‌کنند. در دهان قرار دادن و مکیدن یخ نیز می‌تواند به رفع خشکی دهان کمک کند. اما با این وجود، باید توجه داشت مصرف مداوم یخ، برفک‌های فریزر و یا حتی نوشیدنی یخی می‌تواند نشانگر یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیازمند توجه‌های پزشکی است. این مسئله حتی می‌تواند به دندان‌های شما نیز آسیب برساند.

در این گزارش قصد داریم به علل احتمالی ولع شدید به خوردن یخ و راه‌های درمان آن بپردازیم:

علل ویار به یخ

زمانی که بدن شخصی به اجبار به خوردن یخ ویار می‌کند، به آن پاگوفاژی می‌گویند. پاگوفاژی یک حالت نادر از نوعی اختلال خوردن است که به اختلال هرزه خواری یا پیکا «pica» معروف است.

کسانی که اختلال هرزه خواری را تجربه می‌کنند، ممکن است:

دارای افسردگی باشند.
دارای ناتوانی در امر یادگیری باشند.
مبتلا به اوتیسم باشند.
اسکیزوفرنی داشته باشند.

اختلال هرزه خواری یا پیکا همچنین می‌تواند بر روی کودکانی که دچار استرس و سهل انگاری هستند، تأثیر بگذارد. یک فرد دارای اختلال هرزه خواری ممکن است به خوردن مواد غیر غذایی مانند مو، خاک، گچ، رنگ، زغال و یا گل ویار داشته باشد.

اگر این ویار یا ولع شدید همچنان پایدار باشد و بیش از یک ماه به طول بینجامد، باید به دکتر مراجعه کنید؛ چرا که در این موارد مراقبت‌های پزشکی لازم است.

هرزه خواری یا پیکا در کودکان و زنان باردار رایج است؛ اما باید توجه داشت که می‌تواند در هر کس دیگری نیز مشاهده شود.

کم خونی ناشی از فقر آهن

برخی پژوهشگران از ارتباط میان کم خونی ناشی از فقر آهن و ولع شدید به خوردن یخ سخن می‌گویند؛ اما علل اصلی آن همچنان مشخص نیست.

به طور مثال طبق یک پژوهش، حدود ۴ درصد از شرکت کنندگان در یک پژوهش «بدون کم خونی ناشی از فقر آهن»، تجربه جویدن یخ اجباری یا همان ویار یخ را داشتند. این در حالی است که ۵۶ درصد با داشتن کم خونی چنین امری را تجربه کرده بودند.

افراد مبتلا به آنمی (کم خونی) سطح پایینی از گلبول قرمز خون را که برای حمل اکسیژن در بدن مورد نیاز است، دارند. در افرادی که کم خونی ناشی از فقر آهن دارند، فقر آهن سبب پایین بودن سطح این گلبول هاست.

یک فرد با هر نوع کم خونی ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

خستگی
رنگ پریدگی
سرگیجه
تپش قلب
نفس نفس زدن
درد قفسه سینه
زبان متورم
اینکه دست یا پاها و یا هر دو سرد باشند

بر اساس یک پژوهش که بر روی افراد دارای کم خونی ناشی از فقر آهن انجام شد، مشخص شد ۱۳ نفر از ۸۱ شرکت کننده در این پژوهش دارای علائم پاگوفاژی بودند. مصرف مکمل‌های غذایی آهن ویار خوردن یخ را در برخی از این افراد از بین برد.

همچنین پژوهشی دیگر اعلام می‌دارد مکمل آهن ممکن است سایر علائم هرزه خواری را نیز تسکین بخشد. یک تئوری در خصوص ارتباط میان آنمی و پاگوفاژی این است که جویدن یخ سبب می‌شود افراد دارای کم خونی ناشی از فقر آهن، احساس هوشیاری بیشتری کنند. در پژوهشی که سال ۲۰۱۴ به انجام رسید، افراد با کم خونی ناشی از فقر آهن که یخ می‌جویدند، عملکرد بهتری در تست‌های توجهی و زمان پاسخگویی داشتند.

بر همین اساس محققان احتمال می‌دهند سردی ممکن است به وسیله انقباض رگ‌های خونی و یا فعال سازی سیستم عصبی، سبب افزایش جریان خون به مغز شود.

بارداری، قاعدگی و شیردهی

ممکن است در دوران بارداری، شیردهی نوزاد و یا قاعدگی، کم خونی ناشی از فقرآهن ایجاد شود. محققان اعلام می‌کنند در طول این زمان ها، افراد در سطح بالاتری از دچار شدن به ویار خوردن یخ هستند.

استرس عاطفی

برخی افراد برای کنار آمدن و مهار استرس‌های عاطفی خود اقدام به جویدن یخ می‌کنند. به طور مثال در یک مورد، ویار زنانه جویدن یخ در زمینه استرس این زن در زمینه آموزش فرزندش مشاهده شد.

همچنین ممکن است بین پاگوفاژی و اختلال وسواس (OCD) ارتباط وجود داشته باشد. افراد مبتلا به OCD رفتارهای اجباری، افکار وسواسی و یا هر دو را تجربه کنند.

مشکلات تغذیه‌ای

مسائل اساسی مرتبط با رژیم غذایی نیز می‌تواند ویار به یخ را تشدید کند.

از آنجا که افزودن شیره و مواد قندی به یخمک و یا دسرهای یخی مرسوم است، ویار به خوردن یخ ممکن است در واقع ولع مصرف قند باشد.

کم شدن آب بدن

کمبود آب بدن می‌تواند منجر به ویار به خوردن یخ شود. قرار دادن تکه‌های یخ بدن را خنک کرده، تشنگی را برطرف و لب‌های خشک را مرطوب می‌سازد. علائم کم آبی خفیف معمولا تشنگی و ادرار تیره رنگ‌تر از حد معمول است.

گزینه‌های درمانی

اگر فردی مبتلا به ولع خوردن یخ باشد، گزینه‌های درمانی آن بسته به علت این ولع و ویار می‌تواند متفاوت باشد.

هرزه خواری یا پیکا می‌تواند بیانگر نوعی مشکل در سلامت روانی فرد باشد. بسته به تشخیص پزشک معالج، ممکن است ترکیبی از داروهای ضد افسردگی و یا ضد اضطراب در این موارد توصیه شود.

افراد مبتلا به پاگوفاژی و کم خونی ناشی از فقر آهن، ممکن است با مصرف مکمل‌های آهن، حالت ویار خود را کاهش دهند.

نکته پایانی

مکیدن و یا جویدن یخ به شکلی میانه، بعید است که سبب وارد آمدن ضرری شود؛ هرچند هر کسی که احساس اجبار به خوردن یخ می‌کند، ممکن است نیازمند مراقبت‌های پزشکی باشد. اگر ویار شدید به خوردن یخ برای بیش از یک ماه به طول انجامید، باید پزشک شما علت اصلی این مسئله را مورد بررسی قرار دهد.

اگر یک زن باردار ویار به خوردن یخ دارد، باید فورا با یک پزشک مشورت کند؛ چرا که پاگوفاژی می‌تواند نشانه‌ای از کم خونی باشد. پزشک در این موارد دستور آزمایش خون را داده و ممکن است مکمل‌های آهن را برای فرد تجویز کند.