حسین دهقانی پوده مشهور به حسین دهقان سیاست‌مدار و نظامی 65ساله اصفهانی است، که هم‌اکنون به‌عنوان مشاور فرمانده کل قوا در صنایع دفاعی فعالیت می‌کند. وی در دولت یازدهم، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح بود و در دولت احمدی نژاد هم به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران فعالیت می‌کرد.
دهقان دانش‌آموخته دکتری مدیریت و کارشناسی ارشدمهندسی متالورژی از دانشگاه تهران است. او فعالیت نظامی خود را از سال ۱۳۵۸ با عضویت در سپاه پاسداران آغاز کرد و در طول جنگ تحمیلی از اعضای این نهاد بود. وی از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۹ جانشین فرمانده نیروی هوایی سپاه، از ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۰ فرمانده نیروی هوایی سپاه و از ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۵ جانشین رئیس ستاد مشترک سپاه بود. دهقان در دولت هفتم بعنوان قائم‌مقام وزیر دفاع حضور داشت و حالا اولین چهره ای است که به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری 1400 اعلام آمادگی کرده است.
حضور دهقان در دولتهای مختلف باعث شده است تا وی در قالب مرزبندی های سیاسی رایج نگنجد. با این حال کاندیداتوری او، بحث حضور نظامیان در عرصه انتخابات را به عنوان یک موضوع جنجالی بار دیگر مطرح کرد.
وی در گفتگویی که با خبر فوری داشت، خود را چهره ای توصیف کرد که می تواند زمینه را برای گفتگو و تفاهم میان همه نیروهای سیاسی آماده کند.
مشروح گفتگوی با این نامزد انتخابات ریاست جمهوری را در ادامه بخوانید و در پایان، ویدئوی این گفتگو را ببینید.
***
خبرفوری: به عنوان نخستین پرسش؛ شما از سال 58 وارد سپاه شدید و اگر اشتباه نکنم از سال 65 سمت‌های مدیریتی و ارشد دراین مجموعه داشتید. در این مدت هم تمام مسیری که پیمودید و کارنامه‌ی اجرایی شماست، مربوط به همان بخش فعالیت دفاعی بوده است به جز مدتی که در دولت حضور داشتید. چه رویدادی رخ داد و چه شد که تصمیم گرفتید در سال 1400 وارد میدان سیاسی شده و کاندیدای ریاست جمهوری شوید و خود را در قامت یک چهره‌ی غیرنظامی مطرح کنید؟ چگونه و چرا به چنین تصمیمی رسیدید؟
دهقان: عرف این است که می‌گویند کسی که وارد عرصه‌ی سیاست می‌شود به‌دنبال دست‌پیداکردن به قدرت است. اما به نظر من می‌توان به قدرت نگاه نکرد بلکه خدمت را درنظر گرفت. از دیدگاه اسلام و حضرت امام(ره) حاکم کسی است که مردم و حقوق آن‌ها را بفهمد و درک کند و بتواند آن‌ها را برآورده کند و در نهایت توانایی به‌دست آوردن خشنودی و رضایت مردم را داشته باشد یا آن را ارتقا دهد. اما قدرت به این معناست که گروه و حزب و جمعیتی سرکار بنشینند که این افراد نخست به خود نگاه و توجه می‌کنند سپس به دیگران که شامل رقبا، مردمخ و جامعه است. حتا بیرون از دایره‌ی جغرافیایی فرض کنید اگر دولتی وجود دارد بیرون را هم برای خود می‌خواهد. نگاه من به حکومت از منظر خدمت به مردم است و نه اشغال مواضع قدرت و به حمدالله هم تاکنون عضو هیچ گروه سیاسی‌ای نبوده‌ام درعین اینکه تحزب را قبول دارم و براین باورم که وجود احزاب و رقابت‌های سیاسی و مانند آن از لازمه‌های فضای دموکراتیک در هر کشور است. اما در کشور و جامعه‌ی ما تجربه‌ی کار حزبی جدی وجود ندارد. ما به جز دوران کوتاهی که حزب جمهوری اسلامی را داشتیم تجربه‌ی دیگری در این زمینه نداشته‌ایم که قدرت و توان لازم را داشته باشد که می‌تواند در عرصه‌ی سیاست، اجتماع و فرهنگ و اقتصاد حرفی برای گفتن داشته و می‌تواند رقیبی هم داشته باشد در ارتباط با مردم این حزب فعالیت خود را داشته باشد و در نهایت در موضع قدرت باشد. هنگامی‌که حزب وجود داشته باشد حتما به‌دنبال ساختن کارنامه برای خود است چون هدفش ماندن است.
خبرفوری: یا به افکار عمومی پاسخ‌گو باشد…
دهقان: بله در عمل ناچار است پاسخ‌گو باشد. جامعه‌ی سیاسی سیال است امروز اصلاح‌طلب وفردا اصول‌گرا و زمان دیگری چیز دیگری است. من به‌عنوان کسی که – البته نمی‌خواهم بگویم گرایش سیاسی ندارم یا سیاست را درک یا در این عرصه تحولات را رصد نمی‌کنم – تا دیروز در حوزه‌ی نظامی بودم، بر وظایفی که در آنجا داشتم متمرکز بودم، آنجا نباید چهارچوبی داشته و در هیچ حوزه‌ی سیاسی نباید حضور می‌داشتم. البته باید بیان کنم گویا مجاز است که برخی اگر به سمت خاصی گرایش داشته باشند مشکلی نیست و می‌توانند در هر دو جایگاه حضور داشته باشند!
خبرفوری: یعنی هم می‌توانند نظامی و هم سیاسی باشند.
دهقان: بله برخی این مجوز را دارند…
گفت‌وگو: اما شما این موضوع را قبول ندارید. درست است؟
دهقان: من هرگز چنین مجوزی را برای خود قائل نشده‌ام و آن را نمی‌پسندم چون از دید من معنا ندارد یک فرد نظامی در سازمانی نظامی بخواهد با یک گرایش سیاسی خاص همکاری کند. از منظر کسانی که نگاه می‌کنند ممکن است شماری که به سمتی می‌روند ایرادی ندارد اما اگر به سمت دیگری حرکت کنند اشکال دارد. به همین دلیل است که می‌گوییم هزینه‌ی فعالیت سیاسی در کشور ما بسیار بالاست. اگر فردی آمد و مطالبی را بیان کرد و به نتیجه‌ای نرسید او و خانواده‌اش برای همیشه مغضوبند و اگر موفق هم شود برای مدتی همه چیز خوب است و باز هم پس از مدتی مغضوب خواهد شد. این مسائل به این معناست که فضای عمومی فعالیت‌های سیاسی در کشور ما هم‌چنان تعریف ندارد و حد و مرزها روشن نیست و جریان‌های سیاسی معمولا جبهه‌ای رفتار می‌کنند و در طول سال‌ها استراحت می‌کنند و دو ماه پیش از انتخابات از راه می‌رسند و می‌خواهند فضا را به دست بگیرند. تمامی این‌ها به این معناست که ما فعالیت‌های سیاسی حزبی نداریم برخی گروه‌ها و جمعیت‌هایی هستند که تنها در فضای نزدیک به انتخابات از راه می‌رسند و فعال می‌شوند یا می‌برند و یا می‌بازند. اما باید بدانیم که کار سیاسی اصلا تعطیل‌شدنی نیست یا شما در موضع قدرتید و تلاش می‌کنید آن را حفظ و گسترش دهید یا قدرت ندارید اما کوشش می‌کنید به آن دست پیدا کنید. همین داد وستدها و تضارب که از تضاد نام نمی‌برم انتقاد در موضع نقد و حتا اسلامی بودن با خود پویایی جامعه را به همراه دارد اما هنگامی‌که این‌گونه نیست مدام شاهد توقف و فعالیتیم که سبب می‌شود جامعه‌ی صفر و یکی داشته باشیم و این امر سبب فضای کنونی در جامعه‌ی ما می‌شود که از دید من در کشور دچار نوعی افسردگی سیاسی و استیصال اجتماعی هستیم یعنی هیچ‌کس نمی‌داند کار درست چیست و فردا چه رویدادی رخ خواهد داد. ما باید بتوانیم جامعه را از این فضا خارج کنیم و نظام باید خود را در جایگاهی قرار دهد که یک چیز بیش‌تر متوجهش نباشد و آن اینکه با این مردم چگونه رفتار می‌کند و آن‌ها از او چه می‌خواهند وم منفعت مردم در مجاست و رضایت بیش‌تر مردم در چه فعلی است. اگر این‌گونه شود خودبه‌خود نسبت حاکم به مردم روشن می‌شود و نوعی حالت نبادلی به‌وجود می‌آید.
خبرفوری: یعنی تاکنون چنین نگاهی وجود نداشته است؟
دهقان: تاکنون شاید برخی تلاش کرده‌اند این رویداد رخ دهد اما چون ما همواره خود را در معرض اتفاقات پیش‌بینی‌نشده دیده‌ایم و همیشه علیه ما تهدیدهایی وجود داشته است بنابراین تاکنون بهنوعی به شکل روزمره عمل کرده‌ایم و هرگز افق‌های بلندی را نگاه نکرده‌ایم تا در آن راستا حرکت کنیم. ما هرروز مشکل داریم امروز تخم‌مرغ و فردا گوشت نداریم.
خبرفوری: یعنی تمامی کارهایی که تاکنون انجام شده است واکنشی بوده است؟
دهقان: بله فردا ارز و دلار و سکه گران می‌شوند و مانند آن. هنگامی‌که این مسائل به‌وجود می‌آید ما سوار بر امور نیستیم بلکه این امور است که برما سوار است و ما را به موضوع فعل وا می‌دارند که موضع ما منفعلانه خواهد شد. اگر مدیریت جامعه به شکلی باشد که نگاه آینده‌نگرانه و پیش‌گیرانه داشته باشد مردم خودبه‌خود مشارکت می‌کنند. هدف ما این است که برای مردم کاری کنیم اگر می‌خواهیم این کار را انجام دهیم آیا در این فضای کاری باید مردم را ببینیم یا خیر؟ پرسش این است اگر این جمعیت و جامعه با رفتارش قابل قاعده‌مندشدن باشد بهتر است یا مانند امروز؟ همینک ما در کشور چه اندازه نهاد مدنی و گروه‌های صنفی و ان‌جی‌اوهای گوناگون برای حفاظت از محیط‌زیست و مانند آن داریم؟ جایگاه این نهادها کجاست؟ تمامی این‌ها مردمند. حکومت هم یک ظرفیت مردمی است و می‌تواند آن‌ها را به کار گیرد مشارکت آن را بخواهد به‌ویژه ان‌جی‌اهایی که به‌دنبال منافع شخصی هم نیستند. درعین‌حال باید دقت کرد سیاسی نشوند چون در کشور ما این حس به‌وجود می‌آید که تا جمعیتی شکل گرفت بار دیگری دارد که حمل می‌کند و می‌توان یک بار سیاسی هم روی آن قرار داد که در این هنگام مردم آن نهاد را از خود نمی‌دانند و آن را متعلق به دولت می‌دانند. ما نباید جمعیت‌ها و گروه‌هایی که در حوزه‌های گوناگون درحال کارند وارد سیاست کنیم و بخواهیم از آن‌ها بار سیاسی بکشیم چون خاصیت خود را از دست می‌دهند.
خبرفوری: حتا اردوهای جهادی و کارهای فرهنگی را هم نباید سیاسی و انتخاباتی کرد…
دهقان: این کارها داوطلبانه است. همین امروز جمعیتی فارغ از گرایش‌های سیاسی وجود دارد که کمک جمع می‌کنند به مردم رسیدگی و مردم هم از آن‌ها استقبال می‌کنند.
خبرفوری: اما این نباید سیاسی شود…
دهقان: اگر سیاسی شد تمام است و خاصیت خود را از دست می‌دهد چراکه مردم فکر می‌کنند امروز فلان چیز را داده‌اند تا فردا بیش‌تر بگیرند.
خبرفوری: درواقع کاشته‌اند تا برداشت کنند…
دهقان: درواقع هزینه مفعت می‌کنند. از اساس عالم هستی عالم دادوستد است. خدا هم با انسان‌ها معامله می‌کند. إِنَّ اللَّهَ اشتَرى مِنَ المُؤمِنينَ أَنفُسَهُم وَأَموالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ. بهشت را می‌دهیم به شرط اینکه این کارها را انجام دهید. پس دادوستد است اما در این میان بحثی وجود دارد و آن این است که آن‌چه می‌دهید بیش‌تر است یا آن‌چه می‌گیرید. همه دنبال آنند که آن‌چه می‌گیرند بیش‌تر باشد پس به یاد داشته باشید انسان در ذات و رفتار خود ممکن است خواهان منفعت کوتاه‌مدت باشد اما می‌خواهد آینده و بلندمدتی هم داشته باشد اما غفلت می‌کند و همیشه به‌دنبال همین امروزش است. من برای اشغال موضع قدرت نیامده و نمی‌آیم اما برای موضع قدرت برای خدمت خواهم آمد و فلسفه‌ی وجودی و حضور من این است و در این میان کسی که برای من موضوعیت دارد و جامعه هدف من است مردم هستند. حال این مردم چه کسانی‌اند؟ افرادی که به من رای می‌دهند یا نمی‌دهند و حتا کسانی‌که اصلا رای نمی‌دهند. این افراد آیا جزو مردم ایران هستند یا خیر؟ پس برای من تفاوتی ندارند بنابراین من رئیس‌جمهور تمامی مردم ایرانم نه تنها طایفه و گروه‌های سیاسی خود و نه مخالفت با رقیبم.
از دید من معنا ندارد یک فرد نظامی در سازمانی نظامی بخواهد با یک گرایش سیاسی خاص همکاری کند. اما از منظر برخی افراد، ممکن است فرد نظامی اگر به سمتی خاص رود ایرادی نداشته باشد اما اگر به سمت دیگری رود، بگویند اشکال دارد
خبرفوری: در این بخش پرسشی به‌وجود می‌آید شما در سخنان خود اشاره کردید که بدون جهت‌گیری سیاسی هم نیستید و دارای گرایشید و طبیعی هم است. شما در دولتهای گوناگونی حضور داشته‌اید و برخی از این دولتها با هم بسیار زاویه دارند. شما شاید از معدود چهره‌هایی باشید که در این سطح در دولت بوده‌اید از دولت آقایان خاتمی تا احمدی‌نژاد و روحانی و مشاور و همراهی با آقای قالیباف و دیگر چهره‌ها که خودتان جزئیات آن را بهتر می‌دانید. من می‌خواهم بدانم سردار دهقان دقیقا در چه مختصاتی از سیاست ایران قرار گرفته است؟ ما باید شما را به جریان اصلاح‌طلب نزدیک بدانیم یا اصول‌گرا؟ گرایش شما چیست؟ من می‌پذیرم که هدف شما خدمت به تمامی مردم است اما مردم می‌خواهند بدانند گرایش شما چیست؟
دهقان: امام، انقلاب و رهبری.
خبرفوری: درواقع حس من این است که شما مرزبندی‌های کنونی را قبول ندارید درست است؟
دهقان: بله.
خبرفوری: در دولت آقای خاتمی یا احمدی‌نژاد احساس نمی‌کردید غریبه‌اید؟
دهقان: بحث دولت جداست. باید در این مورد کمی بیش‌تر توضیح دهم. در این‌جا پرسشی دارم؛ آیا فردی که رئیس‌جمهور می‌شود منتخب مردم است یا خیر؟
خبرفوری: بله.
دهقان: آیا این فردی که انتخاب شده است تحلیف و تنفیذش براساس قانون اساسی با ولی‌فقیه است یا خیر؟
خبرفوری: بله با ولی‌فقیه است.
دهقان: کسی که رئیس‌جمهور می‌شود دولتش به تایید مجلس می‌رسد یا خیر؟
خبرفوری: قطعا .
دهقان: آیا این دولت باید براساس و مبنای قانون‌اساسی عمل کند یا خیر؟
خبرفوری: بله.
دهقان: این دولت یک ملت است یا نیست؟
خبرفوری: براساس تعاریف یک دولت ملی داریم که دولت همه‌ی مردم است.
دهقان: حال اگر دولت بخواهد به مردم خدمت کند از شما را برای کار دعوت می‌کند تا باری را بر دوش کشید نمی‌روید؟
خبرفوری: شما نمی‌گویید من با گرایش شما به‌عنوان رئیس‌جمهور زاویه دارم؟
دهقان: من به‌دنبال پرونده‌ی سیاسی برای خود نیستم من می‌خواهم پرونده‌ی خدمت به مردم داشته باشم.
خبرفوری: در این خدمت دچار مشکل نمی‌شوید؟ برای نمونه بگویید رئیس‌جمهور مرا قبول ندارد بنابراین فلان برنامه پیش نمی‌رود پس بهتر است من نباشد کسی باشد که بتواند بهتر کار کند.
دهقان: اتفاقا از دید من وارونه و برعکس این است. حرف من این است که من باید بتوانم با حفظ شخصیت و روحیه و نگاه خود در عرصه‌ی سیاست از موقعیتی که برایم به‌وجود آمده به‌عنوان توفیق بهره برم و بیش‌ترین خدمت را انجام دهم. من که نمی‌خواهم با رئیس‌جمهور بجنگم که بگویم لشگر رئیس‌جهور بزرگ‌تر است و پس من از پیش شکست‌خورده‌ام. درصورتی‌که اصلا لشگری وجود ندارد تمامی ماجرا این است که من می‌خواهم به مردم خدمت کنم و امروز این توفیق فراهم شده و این رئیس‌جمهور و دولت به من اعتماد کرده و فلان خدمت را به من واگذار کرده است. پس من باید بگویم چون من گرایش سیاسی یکسانی با شما ندارم و یا به شما رای ندادهام با شما کار نمی‌کنم؟ این کار یعنی همین چیزی که امروز در جامعه وجود دارد و ما مدام افراد را به انزوا هدایت می‌کنیم. چرا باید به این شکل باشد؟ هنگامی‌که کسی رئیس‌جمهور شد تمامی ظرفیت‌های ملی و اداره‌ی کشور در اختیار ایشان است. ما باید به‌اندازه‌ی شرح صدر داشته باشیم و انبساط روحی پیدا کنیم که به انسداد تعاملی نرسیم. انسداد تعاملی یعنی چه؟ یعنی من نتوانم با شما صحبت و گفت‌وگو کنم. در واقع میان ما گفت‌وشنودی به‌وجود نمی‌آید و ما نسبت به این موضوع فهم مشترکی پیدا نمی‌کنیم و هرگز نمی‌توانیم در مورد یک مساله با هم به توافق برسیم چون همواره می‌خواهیم با هم بجنگیم.
خبرفوری: من از سخنان شما این نتیجه را می‌گیرم که شما امیدوارید در فضای سیاسی کنونی ایران به نوعی برجام داخلی برسید.
دهقان: اینقدر ما برجام را لوث کردیم که بهتر است از این واژه استفاده نکنیم.
خبرفوری: گفت‌وگوهای سیاسی یعنی شما آماده‌اید با تمامی جریان‌های سیاسی پای میز مذاکره بنشینید.
دهقان: بسیار بالاتر و بیش از این یعنی من می‌خواهم بگویم ما در موضع پذیرش همگان با همان وضعیتی که دارند هستیم. امکان ندارد من بخواهم شما را مانند خود کنم. شما همین که هستید خوب است و اگر من شما را به همین شکلی که هستید پذیرفتم و شما هم مرا به همین شکل کنونی پذیرفتید بسیار راحت می‌توانیم با هم کار کنیم. چرا ما با قضاوت و داوری‌های از پیش با هم کار می‌کنیم؟ ما در جامعه‌مان مدام درحال قضاوت و داوری هم هستیم چیزی که ازسوی حضرت حق و تمامی انبیا و اولیا نهی شده است. ما حق نداریم دیگران را داوری و قضاوت کنیم. ممکن است شما تخلف کنید در آن هنگام در دادگاه براساس شواهد و قرائن براساس قانون و آیین دادرسی محاکمه می‌شوید و این هم وظیفه‌ی حاکم و قاضی است اما گاهی من شما را بدون اینکه مرتکب جرمی شده باشید داوری می‌کنم یا حتا بسیار بیش از این، در زندگی شما کنکاش می‌کنم تا مطالبی پیدا کنم تا آن را به رخ شما بکشم و حتا از آن سواستفاده و تضعیف کنم. ما چنین حقی نداریم. می‌گویند از خدا و پیامبر و امام یک چیز بیاموزید از خدا ستاربودن را یاد بگیرید اما آیا امروز در جامعه‌مان این کار را انجام می‌دهیم؟ ما مدام درحال کنکاشیم تا چیزی پیدا کنیم تا آن را بیان کنیم و به همه نشان دهیم و شلیک کنیم و شادمان هم باشیم. شگفت‌زده‌ام که چرا ما باید این چرخه‌ی معیوب کشنده‌ی فاسد و فاسد‌کننده‌ای که از شکست و نابودی رقیب شادمان می‌شود را ادامه دهیم؟ ما باید غبطه بخوریم و بگوییم او از ما بهتر است الحمدالله نباید حسادت کرد بلکه باید تلاش کنیم تا از او بهتر شویم و پیشی بگیریم. فاستبقوا الخیرات و تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى است. ما امروز براساس نام و عنوان تعاون می‌کنیم و برای نساختن و تخریب می‌شویم اما چرا برای ساختن جمع نمی‌شویم؟ اگر ایران آباد باشد همه لذت نمی‌برند و افتخار نمی‌کنند؟
خبرفوری: فکر می‌کنید ظرفیتش در کشور وجود دارد؟ در فضای سیاسی کنونی همه یک‌دیگر را خائن می‌دانند و رقبای خود را با این عنوان خطاب می‌کنند.
دهقان: باز هم از شما می‌پرسم؛ همه‌ی گروه‌های سیاسی در جامعه‌ی ما به انسداد گفتمانی رسیده‌اند یا خیر؟
خبرفوری: در سال‌های پیش دست‌کم شعارهای مردمی نشان از این موضوع داشت.
دهقان: پس می‌بینیم که آن‌ها باید در خود بازنگری کنند بنابراین نباید مردم را محکوم کرد. ما همواره مردم را مقصر می‌دانیم و اوج آن هم این است که رای دادید پس باید تاب آورید. من وظیفه‌ی چندانی ندارم تا مشکلات آن‌ها را بررسی کنم یا به چه چیزی اعتراض دارد. اگر ما پذیرفتیم که دلیل حرف‌نزدن مردم با ما یا نشنیدن حرف و سخن ما ازسوی آن‌ها تنها دلیلش خود ما هستیم مشکل را پیدا کرده‌ایم و گام نخست را برداشته‌ایم. برخی می‌گویند رسانه‌ها و فضای مجازی روی مردم تاثیر گذاشته‌اند و همین موضوع سبب شده است تا آن‌ها به شکل دیگری بیندیشند اما این پرسش مطرح می‌شود که در ایت میان من که حاکم آن‌ها هستم کجای این ماجرا بودم؟ اگر فلان رسانهی مجازی همین تخریب ذهنی و شناختی را روی ذهن مردم به‌وجود آورده است این مردم متعلق به من هستند و من در دفاع و حمایت از آن‌ها چه کرده‌ام؟ چه زمانی نیازهای آن‌ها را پوشش دادم و تامین کردم؟ ما مدام همه را محکوم می‌کنیم اما شاید بهتر باشد یک بار هم خود را مقصر بدانیم. ما باید بدانیم کوتاهی از ما چگونه و به چه شکلی بوده است. ما باید از مردم پوزش بخواهیم و بگوییم مردم ما فلان بخش این اشتباه را انجام داده‌ایم و سبب بروز این مشکلات شده است. ما این اشتباه را می‌پذیریم حال باید به‌دنبال راه‌حل بود. پرسش؛ اگر از یک شخصی توان‌یاب و معلول در مورد مشکلات ترددی‌اش در خیابان و فضاهای عمومی بپرسید بهتر می‌تواند پاسخ دهد یا شما؟
خبرفوری: مسلما او.
دهقان: بسیار خوب. من می‌خواهم به مردم خدمت کنم چرا از خودشان نمی‌پرسم؟ چرا با خودشان به تفاهم نمی‌رسم؟ممکن است چیزی که او می‌خواهد سطح بالایی داشته باشد که من نتوانم آن را تامین کنم اما اگر بگویم فعلا تا این اندازه را می‌توانم تامین کنم و او هم بپذیرد که صادقانه سخن می‌گوییم و قصد فریبش را نداریم اتفاق بدی روی می‌دهد؟
خبرفوری: ترجمه‌ی این سخن شما از لحاظ سیاسی می‌تواند این باشد که اگر شما دولت را تشکیل دهید آماده‌اید در بسیاری از موضوعات رفراندوم برگزار کنید؟
دهقان: خیر رفراندوم با تعبیر امروزی که برای آن به کار می‌برند.
خبرفوری: به معنای پرسش از مردم.
دهقان: ما در قانون اساسی هم این ظرفیت را داریم که می‌گوید برای مسائل حساس و مهم می‌توان به آرای عمومی مراجعه کرد. مرجع آن کیست؟ گفته‌اند دو سوم از نمایندگان مجلس تشخیص دهند. پس روال قانونی آن هم روشن است. مشکل ما این نیست بلکه مشکل ما این است که نمی‌توانیم روی اصل مساله توافق کنیم.
اگر در این کشور هضم و دوراندیشی و جامعه‌نگری آقای هاشمی و نجابت و ادب و تکریم مردم آقای خاتمی و جسارت و شجاعت آقای احمدی‌نژاد را جمع کنیم رئیس‌جمهور خوبی به دست می‌آید
خبرفوری: که چه چیزی بپرسیم…
دهقان: بله یا اصلا چه مساله‌ای وجود دارد؟ یا موضوعی وجود دارد که بخواهد به رفراندوم گذاشته شود یا خیر. اگر بخواهیم پرسش دیگری مطرح کنیم این است که به‌راستی منشا آن چیست. معمولا دعواهای ما روی این موضوع است که منشا و خود مساله چیست. اگر توانستیم روی مساله اجماع کنیم و بگوییم در مورد این مساله قانون پاسخ‌گو نیست و کاری نمی‌توان کرد از مردم می‌پرسیم چراکه در قانون اساسی هم آمده است. ما چرا هنگامی‌که نام همه‌پرسی به میان می‌آید وحشت می‌کنیم؟ فکر می‌کنیم می‌خواهیم در مورد نظام رفراندوم را انجام دهیم. یک بار در مورد نظام رفراندوم همه‌پرسی کردیم تمام شد و نظام جمهوری اسلامی را 98 درصد از مردم پذیرفتند و انتخاب کردند. برای نمونه مردم شما فلان کار را می‌پسندید یا خیر. چندی پیش در سوئیس از مردم درمورد انباشت ارزی و تقسیم آن در میان مردم همه‌پرسی کردند و پاسخ و رای مردم منفی بود. در این میان چرا گروه‌های سیاسی دعوا می‌کنند که فلان کار را انجام دهیم تا مردم با ما باشند. زمانی در اواخر دولت آقای خاتمی بحثی رخ داد و ما حجم شایان‌توجهی ذخیره‌ی ارزشی داشتیم شماری فشار می‌آوردند که این ذخیره‌ی ارزی را برای دول بعدی نگذارید و هرگونه هست آن را استفاده کنید. به فقرا و فرهنگیان بدهیم اما به‌هرروی خیانت در حق مردم است. ما چرا باید این کار را انجام دهیم؟ مگر این متعلق به مردم نیست چرا ما آن را خرج خود می‌کنیم؟ ما حق نداریم به هزینه‌ی مردم دنبال ماموریت باشیم. ما حق نداریم به قیمت بدهکار کردن مردم در آینده امروز خود را بخریم. باید به مردم بگوییم امروز با کسری بودجه روبه‌رویم راهی جز تامین آن نداریم یا باید پول چاپ کنیم که این محسنات و معایب را دارد و یا شما باید اوراق بخرید و در این باره هم توضیح دهیم. اگر به مردم فردایشان را در امروزی که من برایشان ترسیم می‌کنم ببینند چه می‌کنند؟
خبرفوری: به شما اعتماد می‌کنند.
دهقان: من نمی‌گویم اما چه می‌شود؟ همه‌ی مردم به دنبال اینند که برای خود حاشیه‌ی امنی به‌وجود آورند.
خبرفوری: سیستم را دور بزنند.
دهقان: بسیاری هم در سیستم کار می‌کنند. آقای جهانگیری چندی پیش با کارآفرینان استارتاپ‌ها جلسه‌ای داشتند یکی از این افراد علی بابا بود. او گفت می‌دانید ما کجا زندگی می‌کنیم؟ در فرصت‌هایی که شما در قانون و رفتارتان برای ما ایجاد می‌کنید. درست هم همین است. اگر در این کشور نقدینگی بالا رود ملت پول دارند و می‌خواهند آن را حفظ کنند. به جای اینکه وارد کارهای تولیدی شوند که در فضای کنونی بازدهی کمی دارد سکه و سهام و زمین می‌خرند یعنی دارای مردم وارد زمین می‌شود و در آن می‌ماند و دربرخی موارد هم حباب را تشکیل می‌دهد. ما حق نداریم اجازه‌ی چنین کاری را بدهیم. دولت موظف است در کلان ثبات اقتصادی را به‌وجود آورد که همه بتوانند فردای خود را ببینند. این افق هم نباید 20 ، 30 ساله باشد می‌تواند افقی 5 ساله باشد و بتوانید آن را ببینید یعنی اگر امروز با این اندازه پولی که دارید اتومبیل نخرید 5 سال آینده می‌توانید بخرید. اما امروز فرد می‌گوید اگر نخرم هرگز دیگر صاحب اتومبیل نخواهم شد. جالب این‌جاست اگر امروز اتومبیل خود را بفروشید فردا نمی‌توانید همان را بخرید. این به چه معناست و چه نتیجه‌ای دارد؟ یعنی ما یک نوع اضطراب و بی‌ثباتی و نبود اطمینان را به جامعه تزریق می‌کنیم و به باور من این‌گونه ما بیش‌تر سبب تشویش اذهان عمومی هستیم تا مواضعی که برخی بیان می‌کنند. دولت و حکومت نباید چنین رفتارهایی را انجام دهد و بپسندد. اما به‌هرروی در این فضا کسی حمایت و دیگری رقابت یا حمایت می‌کند. ما باید به سمتی حرکت کنیم که فضای جامعه را جایی برای دعوای گروه‌های سیاسی نکنیم.
خبرفوری: از همان موضع خدمتی که بیان کردید متوجه شدم به اوضاع کنونی نقد دارید و بسیاری از سیاست‌ها را مناسب نمی‌دانید. باتوجه به اینکه با دول و افرادی مانند آقای هاشمی یا افراد گوناگون کار کرده‌اید باتوجه به اینکه زمانی هم در جمع تشخیص مصلحت بودید گمان می‌کنید کدام یک از چهره‌ها از موضعی که مدنظر شماست موفق‌تر عمل کرده‌اند؟ یا به عبارتی دولت شما به کدام‌یک از این چهره‌ها نزدیک‌تر خواهد بود؟
دهقان: من همیشه می‌گویم اگر در این کشور هضم و دوراندیشی و جامعه‌نگری آقای هاشمی و نجابت و ادب و تکریم مردم آقای خاتمی و جسارت و شجاعت آقای احمدی‌نژاد را جمع کنیم رئیس‌جمهور خوبی به دست می‌آید.
خبرفوری: چیزی از آقای روحانی نگفتید؟
دهقان: ایشان هنوز کار خود را تمام نکرده است.
خبرفوری: اگرموافق باشید وارد بحث حوزه‌ی سیاست خارجه شویم. اخیرا از آقای ظریف فایلی صوتی منتشر شد که نمی‌دانم شنیده‌اید یا خیر. در این فایل آقای ظریف به نکته‌ای در مورد رقابت در میدان نظامی و دیپلماسی اشاره می‌کنند و در آنجا بحث می‌کنند که همیشه این میدان یعنی اولیت‌های نظامی غالب بوده است. شما زمانی وزیر دفاع بوده‌اید و سال‌ها در حوزه‌ی نظامی فعالیت داشته‌اید و کشور را می‌شناسید. در دوره‌ی آقای روحانی چه زمانی که شما در آن بودید و چه همینک باتوجه به مقام مشاوره‌ای که دارید در شان نظام فکر می‌کنید واقعا این‌گونه بوده است؟ یعنی ما همیشه در حوزه‌ی سیاست خارجی بحث میدان نظامی در منطقه و دیگر مناظطق غالب بوده و به تعبیری دیپلماسی بازیچه‌ی این میدان نظامی بوده است یا به تعبیر شما دادوستدی وجود داشته است؟
دهقان: باید از آقای ظریف پرسید از بیان این موضوع چه منظوری داشته‌اند چون مسئول سیاست خارجی وزیر خارجه است. قاعدتا اگر این‌گونه هم باشد باید با هم هماهنگ می‌کردند من ترجیح می‌دهم وارد این مباحث نشوم و ایشان در این زمینه توضیح دهند بهتر است.
خبرفوری: تجربه‌ی خود شما به‌عنوان وزیر دفاع چه بود؟ برای نمونه از شما دعوت می‌شد در حوزه‌ی دیپلماسی وارد شوید و در مورد موضوع خاص نظر دهید؟
دهقان: دیپلماسی دفاعی برعهده‌ی من بود و در این زمینه هم هرگز با وزارت خارجه مشکلی نداشتم.
خبرفوری: یعنی فکر می‌کردید در حوزه‌ی دفاعی اولویت‌های دیپلماسی را باید دید ؟
دهقان: هنگامی‌که شما سیاست خارجی و دیپلماسی را مطرح می‌کنید یک بخش نیست دستگاه سیاست خارجه‌ی ما وظیفه دارد با تمامی نهادهای حقوقی و غیردولتی دنیا و مراکز رسمی دنیا کار کند تا بتواند امنیت ملی ما را تامین کند و ازسوی دیگر زمینه‌های همکاری مشترک را فراهم کند و مدیریت بحران کند تا بحرانی متوجه ما نشود. تمامی این‌ها وظیفه‌ی دستگاه دیپلماسی است. در این میان حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی و سیاسی هم وجود دارد. ما که ده وزارت خارجه نداریم یک وزارت‌خانه با این نام و مسئولیت‌ها داریم مگر اینکه بخواهیم برای هر حوزه‌ای مانند آن را بسازیم و بگوییم این وزیر اقتصاد خارجی و فلانی وزیر فرهنگ خارجی است دستگاه سیاست خارجی یعنی همین
خبرفوری: یعنی هر وزارت‌خانه‌ای که داریم یک مابه‌ازایی برای آن در وزارت خارجه داریم.
دهقان: نه وزارت خارجه نمایندگی همه‌ی نظام را دارد و باید همین کار را انجام دهد. فرض کنید نهادی می‌رود و کاری انجام می‌دهد پرسش آن را در عالم هستی امروز از چه کسی می‌پرسند؟
خبرفوری: از وزارت خارجه .
دهقان: از دید شما به پاسخ خود می‌رسند؟
خبرفوری: طبیعتا.
دهقان: تمام شد. یعنی این معنا ندارد. دستگاه سیاست خارجه‌ی ما یا مسئول نیست یا نباید پاسخ‌گو باشد. من سخنان آقای ظریف را به طور کامل گوش نکرده‌ام اما باید پاسخ‌گو باشند. اما من ایشان را فرد خردمند و عاقلی می‌دانم و گمان نمی‌کنم حرف نسنجیده‌ای بزنند.
خبرفوری: اگر شما دولت بعدی را تشکیل دهید باتوجه به پیشینه‌ی نظامی‌ای که دارید فکر می‌کنید می‌توانید این تعامل را افزایش دهید و اگر شکافی وجود دارد آن را از میان برداشت؟
دهقان: من این موضوع را متوجه نمی‌شوم که چرا باید اصلا شکافی وجود داشته باشد که کسی بخواهد آن را از میان بردارد. هر کاری در این زمینه حتما وضعیت را بدتر خواهد کرد. همان بحث حضرت آقاست که فرمورد هزینه‌ی سازش بیش‌تر از مقاومت است. چرا باید دست به چنین کارهایی بزنیم؟ مساله را تعریف کنیم و تمام.
ما همیشه با آمریکاییها در مورد موضوعات خاص مانند بحث هسته‌ای مذاکره کرده بودیم. هرجایی که منافع ملت ما اقتضا کند و آمریکا هم به‌دنبال اعمال سلطه و تحمیل خود به ما نباشد، گفتگو اشکالی ندارد
خبرفوری: در این فایل آقای ظریف می‌گوید من از آقای جان کری شنیدم که اسرائیل دویست بار در سوریه به ایران حمله کرده است درصورتی‌که کسی در این مورد چیزی به من نگفته بود یا می‌گویند در مورد واقعه‌ی عین‌الاسد 45 دقیقه دیرتر از امریکایی‌ها از موضوع باخبر شدم.
دهقان: این مسائل مربوط به آقای ظریف است و از دید من این مسائل معنایی ندارد.
خبرفوری: شما در مورد بحثهایی که در مورد لبنان و آرژانتین و اتهاماتی که مطرح شده است در فهرست تحریم‌های امریکا هستید. اگر شما دولت را تشکیل دهید باید منتظر روابط تیره و تاری با امریکا باشیم؟
دهقان: چه ربطی به هم دارند؟
خبرفوری: به هرروی هنگامی‌که امریکا نسبت به شما بدبین است با تشکیل دولت این بدبینی را تشدید می‌کند .
دهقان: نخست امریکا باید نسبت به اتهامات من سندی ارائه کند. امریکا به هر کسی که می‌خواهد اتهامی وارد می‌کند و او را تحریم می‌کند.
خبرفوری: یعنی خودشان هم می‌دانند چنین چیزی نیست؟
دهقان: دقیقا، حرف بی‌ربطی است و گمان نمی‌کنم با روی کار آمدن من مشکلی ایجاد شود. آمریکاییها باید متوجه باشند که در موضع هژمون مطلق دنیا نیستند. امروز آمریکا کشوری است مانند دیگر کشورهای در دنیا. این کشور برای خود ضابطه‌ای می‌گذارد و می‌خواهد همه‌ی دنیا هم آن را اجرا کنند که شدنی نیست. دوران اربابی تمام شده است. البته این را هم باید بگویم که ما می‌دانیم آمریکا نفوذ دارد و نباید بی‌خود گفت این کشور هیچ غلطی نمی‌تواند کند. امام این جمله را زمانی گفتند که در ازای چیزی که می‌خواهد ما تسلیم شویم. یعنی ما دربرابر تحمیلات امریکا تسلیم نمی‌شویم. امریکا دربرابر خواست مردم هیچ غلطی نمی‌تواند انجام دهد اما می‌تواند مشکلات زیادی برای ما به‌وجود آورد که تاکنون هم این کار را کرده است. امروز امریکا نشان داده است که می‌تواند فضای سیاسی و اقتصادی دنیا را متاثر کند اما اینکه ما چگونه باید برخورد کنیم بحث دیگری دارد که در این مقال نمی‌گنجد. از سوی دیگر من گمان می‌کنم امریکا می‌خواهد با ما ارتباط داشته باشد و بسیاری از این فشارها که می‌آورد به این دلیل است.
خبرفوری: درواقع ناز می‌کند.
دهقان: ما می‌گوییم این کار درون خود فریب و دغل و نابه‌کاری دارد و نمی‌توان به آن اعتماد کرد.
خبرفوری: ممکن است در دولت شما با آمریکا مذاکراتی انجام دهیم تا این نیرنگ افشا شود یا مشکلات حل شود؟
دهقان: ما همیشه با آمریکاییها در مورد موضوعات خاص مانند بحث هسته‌ای مذاکره کرده بودیم. هرجایی که منافع ملت ما اقتضا کند و امریکا هم به‌دنبال اعمال سلطه و تحمیل خود به ما نباشد اشکالی ندارد.
خبرفوری: پس شما به دنبال این نیستید که بدبینی‌ها و تنش‌ها بیش‌تر شود؟
دهقان: از دید من کسی به‌دنبال بالابردن سطح تنش نیست چون بالابردن سطح تنش با هزینه ایجادکردن برابر است بنابراین عقل حکم می‌کند که این کار را انجام نشود و دیپلماسی هم به همین معناست. دیپلماسی یعنی توسعه‌ی دایره‌ی اعتماد و کاهش تنش. اگر بخواهیم تنش را بالا بریم پس چرا باید از دیپلماسی بگوییم؟ دیپلماسی علمی به چه معناست؟
خبرفوری: یعنی از راه علم هم این کار را انجام دهید.
دهقان: دیپلماسی فرهنگی یا محیط‌زیست به چه معناست؟ ما می‌خواهیم با دیگران گفت‌وگو کنیم و این دیدگاه‌ها را به هم نزدیک و نقاط افتراق را کم‌رنگ کنیم.
خبرفوری: پس شما دیپلماسی را در اولویت قرار می‌دهید؟
دهقان: بله درعین‌حال که من در امر دفاع و امنیت مطلقا براین باورم که در این دنیای آشوب‌ناک هر ضعیفی پایمال خواهد شد . یک روز صدام تصمیم گرفت و این کشور را در عرض بیست و چهارساعت گرفت. امیر کویت هم فرار کرد. اگر صدام فرصت می‌کرد حتما به سمت امارات و عربستان هم می‌رفت و امام این امر را پیش‌بینی کرده بود. پس این‌گونه نیست که شما بگویید من هستم و انسان خوبی‌ام و با کسی کاری ندارم و کسی هم با شما کاری نداشته باشد امروز در دنیا تنها یک کشور این‌گونه مانده است و آن هم سوئیس است و البته می‌دانید که این کشور دارای نیرومندترین سیستم دفاعی دنیاست.
خبرفوری: سردار، ما در مجموعه خبرفوری کمپینی با نام "فرمان اول" داریم و براساس آن از کاندیداها می‌پرسیم که پس از برسرکار آمدن نخستین فرمانی که می‌دهند چیست. اولین فرمان شما چیست؟
دهقان: بسیار ساده بگوییم خدا وکیلی هر کسی همان کاری را انجام دهد که وظیفه‌اش است و اجازه دهیم هر چیزی درست سرجای خود قرار گیرد.
خبرفوری: یعنی تنها در ساختار دولت یا نه خطاب فرمان، مردم هم هستند؟
دهقان: در تمام کشور. هر کسی کار خود را انجام دهد اگر من وزیر سمت هستم باید کار خود را انجام دهم و نباید به کار وزیر کشاورزی دخالت کنم یا اگر یکی از اعضای شورای انقلاب فرهنگی‌ام کار خود را در همان بخش درست انجام دهم. در اصطلاح نظامی هم داریم هر کس به جای خود تا نظم در کشور مستقر شود و نوعی قاعده‌ی رفتاری شکل بگیرد و قانون مبنای مناسبات شود و سپس پیش رویم. حال ممکن است بگویند اقدامات عملی ما چگونه خواهد بود که بحث دیگری است اما مسلما نخستین بحث ما در مورد معیشت مردم است.
امروز سیاست هم عرصه‌ی سلبرتی‌ها شده است و سیاسیون هم درحال تبدیل‌شدن به سلبرتی هستند. باید از این فضا خارج شد
خبرفوری: در مورد معیشت برنامه‌ی خاص و مشخصی دارید؟ من چند مصاحبه از شما را مطالعه کردم در مورد بحث اتومبیل و مسکن مطالبی دیدم اما در مورد معیشت تاکنون چیزی ندیدم. برنامه‌ای که بتواند زودتر عملیاتی شود چون شاید مردم نتوانند 4 سال چشم‌به‌راه بمانند.
دهقان: قانون بودجه هم از منابع و مصارف دولت است که تعیین می‌کند پول کشور از کجا بیاید و به کجا برود و به شکل بدوی به این شکل است ما باید اقداماتی کنیم که یا این را تسهیل کنیم یا کارآمدی‌اش را افزایش دهیم.اگر بگویم در عرض شش ماه معجزه خواهم کرد خیر چون شدنی نیست اما اقدام اولیه حتما این‌گونه خواهد بود تا ما به سیاست‌های پولی و مالی دولت دست پیدا کنیم و بتوانیم به فضای اقتصادی کشور آرامش تزریق کنیم. در مورد معیشت باید کارهایی انجام داد اما باید دید ظرفیت بودجه‌ی کشور چگونه است و در دولت چه رویدادهایی رخ خواهد داد. من براین باورم که هیچ ایرانی‌ای در این کشور نباید از تغذیه و شغل و آموزش و سلامت و فعالیت فیزیکی و ورزش محروم باشد و این مسائل هم در قانون اساسی آمده است. فرض کنید خانواده‌ای است که نمی‌تواند از پس هزینه‌های تحصیل فرزندش برآید این چه معنایی دارد؟ چرا باید این‌گونه باشد؟ یا نمی‌تواند به‌اندازه‌ی کافی کالری دریافت کند و زندگی خود را بگذراند یا فلان خانم باردار نیاز به تغذیه‌ی خاص دارد اما ندارد و با این شیوه آیا می‌پذیریم نسل بعدی معلول و ضعیف باشد؟ خیر. یا چرا ما باید در جامعه‌مان شاهد فرار مغزها باشیم؟ زمانی است که به دلیل بی‌ثباتی اقتصادی شاهد خارج شدن سرمایه‌های مادی از کشوریم. چرا ما باید این اندازه مهاجرت جوانانمان را ببینیم که همه دارای استعداد و توانایی‌اند و می‌توانند برای کشور خودشان کار کنند اما امروز این امکانات فراهم نیست بنابراین کشور خود را ترک می‌کنند که نباید این رویدادها رخ دهد و این هم محروم‌کردن جامعه از آی‌کیو و توان ذهنی و آینده‌ی متعارف است. در مورد تمامی این‌ها باید بسیار فوری اقداماتی انجام شود. پس به باور من ثبات و احیای اقتصاد کلان ملی نخستین اقداماتی است که باید انجام دهیم تا به این نقطه برسیم.
خبرفوری: با هدف اجرای کامل قانون اساسی…
دهقان: بله قانون اساسی مبناست.
خبرفوری: از مهاجرت گفتید یکی از پرسش‌های من در زمینه‌ی فرهنگ در همین مورد بود. ما شاهدیم که برخی از هنرمندان از کشور خارج شده‌اند و منتقدان وجود برخی سخت‌گیری‌ها را دلیل این امر می‌دانند. رابطه‌ی شما با هنر به چه شکل است؟ برخی از کاندیداها در دوره‌ی پیش با خوانندگانی مانند تتلو دیدار کرده بودند. شما اهل چنین دیدارهایی هستید؟ چه اندازه دنیای هنر را پیگیری می‌کنید؟ موضع شما با این حوزه به چه صورت است؟
دهقان: امروز سیاست هم عرصه‌ی سلبرتی‌ها شده است و سیاسیون هم درحال تبدیل‌شدن به سلبرتی هستند. باید از این فضا خارج شد.
خبرفوری: پس این فضا را دنبال نمی‌کنید اما ممکن است زمینه‌ای را فراهم کنید تا این افراد برگردند؟
دهقان: این موضوع دو جنبه دارد نخست باید بدانیم هنر در خدمت چه کسی است. اگر هنر در خدمت رشد و تعالی مردم باشد که هنر متعهد و ارزشی است چون هنرمندی که مردم خود را نمایندگی نکند نمی‌تواند هنرمند باشد. هنرمندی که نخواهد برای این مردم هنر بیافریند تا فردای متفاوت‌تری داشته باشند نمی‌تواند نام هنر و هنرمند داشته باشد. این‌جا بحثی رخ می‌دهد که چرا ما یا هنرمندان به سمتی حرکت کردیم که حیات هنری‌شان به حیات سیاسی‌شان گره می‌خورد.
خبرفوری: منظور شما این است که باید استقلال خود را حفظ می‌کردند.
دهقان: هنرمند یعنی نماینده‌ی مردم و این فرد باید تنها برای مردم کار کند و حتا از حقوق مردم در قبال حاکمیت هم دفاع کند طنز کار کند و با آن انتقاد کند و حرف و خواسته‌ی مردم را بیان کند یا اگر نویسنده و فیلم‌ساز است به همین ترتیب.
خبرفوری: یعنی نباید از لحاظ سیاسی هزینه‌ای داشته باشد.
دهقان: کجا ندارد؟ هنگامی‌که او با این نیت کار نمی‌کند. من فکر می‌کنم اگر یک هنرمند و فیلم‌ساز ما بتواند فیلمی بسازد که اسکار بگیرد برای ما افتخار است اما اگر قرار باشد تصویر نادرستی از کشور ما ارائه دهد تا به این عرصه راه پیدا کند این هنرمند نباید دست به این کار بزند. من باید از این فیلم در داخل کشور در بالاترین سطح تقدیر کنم و بگویم سپاس که یک زاویه و گوشه‌ی پنهان از جامعه را به من نشان دادید. اگر قرار باشد همه از من دفاع و حمایت کنند که شدنی نیست. ما نباید به سمتی حرکت کنیم که بخواهیم همه ما را بخواهند و از ما در موضع قدرت دفاع کنند. ما باید بخواهیم و بگوییم همه باید از مردم در موضع حیات اجتماعی کنند این‌گونه همه چیز درست می‌شود.
خبرفوری: حال که بحث فرهنگ شد شما در هلدینگ حوزه‌ی آی‌سی‌تی مسئولیتی داشته‌اید بنابراین با فضای مجازی بیگانه نیستید. باتوجه به اهمیتی که فضای مجازی این روزها به‌ویژه در اوضاع و شرایط کرونادر کشور ما بازی می‌کند فکر می‌کنید دولت چگونه می‌تواند این فضا را بهتر مدیریت کند؟ از دید شما محدودیت‌ها و فیلترینگ و کارهایی که در مورد شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر انجام شد توانسته است در این زمینه کاری انجام دهد؟ دولت شما در این مورد برنامه‌ی مشخصی دارد؟
دهقان: از شما پرسشی دارم؛ دامن‌زدن به این مساله در حل آن راه‌گشاست؟
خبرفوری: به‌هرروی مردم می‌خواهند بدانند و می‌پرسند که دولت آقای دهقان قرار است سخت‌گیری‌ها را افزایش دهد؟
دهقان: ما باید به‌دنبال حرف مردم باشیم اگر مردم می‌گویند فیلترینگ بد است پس نباید باشد.
خبرفوری: از کجا می‌توانیم دیدگاه تمامی مردم را بدانیم؟
دهقان: روشن است. من دو حکایت برای شما تعریف می‌کنم؛ برای کاری به فرانسه رفته بودم در پاریس بودیم یکی از بچه‌های سفارت گفت دیروز به در خانه‌ی من آمده‌اند و گفته‌اند در حساب شما این اندازه یوروست پس شما حق ندارید در این منطقه زندگی کنید. اتومبیلت را هم باید عوض کنید. چرا؟ چون چرخه‌ی تولید-مصرف وجود دارد یعنی کسی نمی‌اتواند دارایی‌ای داشته باشد که در چرخه‌ی تولید نیست. فرض کنید ما در ایران این کار را انجام دهیم واکنش مردم چه خواهد بود؟
به جامعه حسی منتقل شده است که دولت آقای روحانی فعال نیستند و آن چیزی که رخ می‌دهد یا فارغ از عزم و اراده‌ی آن‌هاست
خبرفوری: ترسناک می‌شود و بسیاری احساس خطر می‌کنند…
دهقان: ما دوستی داشتیم که به امریکا رفت و شب عبارت "حزب‌الله" را جستجو کرد فردای آن روز درحال رفتن به کتاب‌خانه سر راهش را گرفتند و گفتند آقای علی حال شما خوب است؟ این به چه معناست؟ جستجو در اینترنت را چه کسی کنترل و مدیریت می‌کند؟ هیچ دولتی فضای ذهنی جامعه‌ی خود را در اختیار هیچ کسی نمی‌گذارد چون نسبت به آن مسئول است. مگر امریکا در دوران انتقال قدرت تمامی سیستم‌هایش را فیلتر نکرد؟ جالب این‌جاست من حسین دهقان چرا باید هر بار وارد اینستاگرام می‌شوم حدف شوم؟ تعریف و دلیل این کار چیست؟
خبرفوری: در مورد شهادت سردار سلیمانی هم به همین شیوه عمل کردند حتا صفحات شخصی مردم را هم می‌بستند.
دهقان: همینک هر جا عکس شهید سلیمانی باشد حذف می‌کنند. این چه معنایی دارد؟ آیا این آزادی است؟ فیلترینگ است؟
خبرفوری: قطعا نیست.
دهقان: فضای مجازی باید مدیریت شود. به این معنا که ضایعات و جنبه‌های تخریبی آن باید حذف شود اما این فضا برای ظرفیت فناورانه حتما باشد. شما وارد فلان روستا می‌شوید تبلت را به دست بچه‌ی روستایی آنجا می‌دهید که ممکن است به ماهواره نداشته باشد می‌خواهد درس بخواند و وارد شبکه‌ی "شاد" شود اما این بچه می‌تواند کثیف‌ترین فیلم‌ها را هم ببیند. چه اتفاقی می‌افتد؟ نهاد خانواده از بین می‌رود و وضعیت ذهنی و روحی بچه‌ای که هیچ یک از این مسائل را نمی‌دانسته است متشنج می‌شود و به هم می‌ریزد. در چنین وضعیتی می‌توانم بگویم ایرادی ندارد؟ وظیفه‌ی من این است که حریم ذهنی جامعه‌ام را سالم نگه دارم. ازسوی دیگر باید آموزش دهم مردم و خانواده‌ها باید بدانند. آقای اوباما رئیس‌جمهور امریکاست اما می‌گوید من تلفن همراه را در اختیار دخترم نمی‌گذارم چون جنبه‌ی تخریبی دارد. ما می‌خواهیم از او آزاداندیش‌تر باشیم؟ او خود حریم زندگی خانوادگی خود را حفظ می‌کند. من وظیفه دارم از فرزندانم نگهداری و حفاظت کنم. اگر حتا دولت هم کاری نکند من نسبت به فرزندم هیچ مسئولیتی ندارم؟ این نوعی نشانی و آدرس‌دهی نادرست است. ما می‌خواهیم با چیز دیگری مبارزه کنیم به چیز دیگری دست می‌اندازیم. البته ما باید حداکثر متصور و نه ممکن از این فضا استفاده کنیم. ما از این فضا می‌توانیم بهره‌گیری‌های فراوانی در زمینه‌های دانش و علم‌آموزی و اشتغال و پرکردن اوقات فراغت و مانند آن کنیم.
من دنبال هیچ سهمی نیستم. نمی‌خواهم جسارت کنم ولی مثل بعضی ها، من نمی‌خواهم وزیر شوم یا کسی را وارد حکومت کنم
خبرفوری: پس دیدگاه شما نوعی مدیریت هوشمند است. چون اکنون فیلترینگ حساب‌شده نیست چون ازیک سو کسب‌وکارها هم دچار آسیب می‌شوند اما خوب فیلم هم فیلتر می‌شود.
دهقان: دقیقا. من نیاز هر کسی را متناسب با خود او برایش تعیین می‌کنم.
خبرفوری: ما مدت‌هاست از خبر فوری کمپینی را پیگیری می‌کردیم که حتما دیده‌اید نام این کمپین این است "فرزندت کجاست" و از مقامات و مسئولان می‌پرسیدیم که فرزندانشان مشغول چه کاری هستند. فرزندان شما کجا هستند.
دهقان: من می‌گویم از هر کسی بپرسید می‌گوید جایی است که می‌خواهد زندگی کند. الحمدالله بچه‌های من همینجا هستند.
خبرفوری: وارد کسب‌وکار اقتصادی خاصی شده‌اند؟
دهقان: خیر با دوستانشان دو شرکت تاسیس کردند و ورشکست شدند و کنار نشستند.
خبرفوری: حاضرید در انتخابات به نفع کاندیدای خاصی کنار روید؟
دهقان: پرسش بعدی…
خبرفوری: هنوز به جمع‌بندی خاصی نرسیده‌اید یا منتظر هستید ببینید در آینده چه می شود؟
دهقان: بستگی دارد چه کسی وارد میدان می‌شود و رقیب کیست چه کسی تایید می‌شود.
خبرفوری: امکان دارد چنین کاری را انجام دهید؟
دهقان: چنین چیزی در ذهنم نیست. دلیل آن را هم می‌دانید چیست؟ چون من دنبال هیچ سهمی نیستم. نمی‌خواهم جسارت کنم ولی مثل بعضی ها، من نمی‌خواهم وزیر شوم یا کسی را وارد حکومت کنم.
خبرفوری: پس با هیچ کاندیدایی وارد صحبت نشده‌اید.
دهقان: ممکن است با همه صحبت کرده باشم یا این کار را انجام دهم اما از این موضع نبوده و نخواهد بود. اما اگر متوجه شوم از میان افرادی که هستند کسی وجود دارد که تمام آن‌چه من می‌گویم یا فکر می‌کنم می‌توانم انجام دهم را داراست تکلیفم ساقط می‌شود اما تاکنون به این جمع‌بندی نرسیده‌ام.
فضای مجازی باید مدیریت شود. به این معنا که ضایعات و جنبه‌های تخریبی آن باید حذف شود اما این فضا برای ظرفیت فناورانه حتما باشد
خبرفوری: در این انتخابات برخی از مردم براین باورند که رای بدهیم که چه شود. این پرسش بسیاری از مردم است.
دهقان: می‌توانیم بگوییم رای ندهیم که چه شود؟
خبرفوری: پاسخ شما به‌عنوان یک کاندیدا به کسانی‌که چنین دیدگاهی دارند چیست؟
دهقان: مطلبی را آقای خاتمی عضو فقها منتشر کردند همان است.
خبرفوری: حرفشان چیست؟
دهقان: اگر ایشان به‌راستی به چیزی که گفته‌اند باور داشته باشند بسیار خوب است گفتند شما رای دهید تا آن کسی که نمی‌خواهید نشود.
خبرفوری: یعنی با برهان خلف رای دهید.
دهقان: بله. من براین باورم هر کسی که واجد شرایط رای‌دادن است حتما باید رای دهد. این منطق دموکراسی است 50 به‌علاوه‌ی یک از نخستین تن جزو این عدد است تا آخرین تن چرا شما جزو این افراد نیستید؟
خبرفوری: یعنی این حقی است که فرد از خود می‌گیرد.
دهقان: بیش از این است موضوع و ماجرا تعیین سرنوشت است. فرض کنید شما 49 درصد آرا و من 51 درصد می‌آورم. اگر این یک درصد به آن سو می‌رفت چه رخدادی روی می‌داد؟
خبرفوری: همه چیز وارونه و عکس می‌شد.
دهقان: 8 سال سرنوشت کشور تغییر می‌کرد. پس هر کسی نسبت به سرنوشت خود حساس است باید رای دهد اما اینکه این رای را کجا بگذارد جایی که فکر می‌کند واقعا فردای متفاوتی را که می‌خواهد آن کاندیدا به‌وجود می‌آورد. پس از دید من رای ندادن معنی ندارد. این کار هم نداشتن مسئولیت اجتماعی است و هم اینکه جایی برای طلب‌کاری باقی نمی‌گذارد. تو که خودت نمی‌خواهی در سرنوشتت شرکت کنی چه ادعا و خواسته‌ای داری؟
خبرفوری: به عملکرد آقای روحانی و دولتشان نقدهایی وارد است اگر شما دولت تشکیل دهید چه کاری که ایشان انجام دادند را نخواهید کرد؟
دهقان: هر کسی هر کار خوبی انجام داده خوب و هر کار بدی هم بد است.
خبرفوری: یک کار شاخصی که از دید شما بسیار نادرست بوده است آن کار چیست؟
دهقان: به جامعه حسی منتقل شده است که دولت آقای روحانی فعال نیستند و آن چیزی که رخ می‌دهد یا فارغ از عزم و اراده‌ی آن‌هاست یا چون این عزم را اعمال نمی‌کنند دچار این وضعیت شدند مورد بعدی هم این است که آقای روحانی بیش‌از اندازه به کسانی‌که مخالفش هستند یا دربرابر برنامه‌هایش بودند بها داد و انرژی خود را بیش از حد صرف آن‌ها کرد.
خبرفوری: این مساله را با ایشان درمیان گذاشته‌اید؟
دهقان: تا جایی که می‌شده است بله گفته‌ام.
خبرفوری: اگر صحبت دیگری دارید بفرمایید.
دهقان: هر آن‌چه بود شما پرسیدید. ممنونم.
خبرفوری: از اینکه در این گفتگو شرکت کردید، سیار سپاسگزارم.
***
فیلم کامل این گفتگو را در ادامه ببینید و در باره اظهارات این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری نظر بدهید.
گفتگو از: مصطفی انتظاری هروی
آخرین دیدگاه