اچاق چوب در جنگل‌های شمالی و غربی ایران بیداد می‌کند و طرح تنفس جنگل پس از 5سال هنوز نتوانسته ترمز این بلای غیرطبیعی باشد. سال99حجم کشفیات چوب قاچاق توسط نیروهای جنگلبانی نسبت به سال 98به میزان 35درصد افزایش یافت. براساس اظهارات مسئولان سازمان جنگل‌ها، شرایط به‌گونه‌ای است که برخی افراد توانسته‌اند با قطع و فروش یک درخت جنگلی، رقمی معادل 50تا 60میلیون تومان کسب سود کنند. فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها نیزگفته، طبیعی است در چنین شرایطی بسیاری از متخلفان به جای آنکه خود را درگیر دردسرهای قاچاق مواد‌مخدر کنند، به قاچاق چوب روی بیاورند.
سرهنگ علی عباس‌نژاد، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها درباره چرایی این وضعیت می‌گوید: قاچاق چوب در کشور بر اثر افزایش فقر و بیکاری رشد فزاینده داشته و البته افزایش افسارگسیخته تعداد شرکت‌های صنایع چوبی، شرایط دشوار واردات چوب برای کارخانه‌ها و رشد شدید قیمت چوب در کشور در بالارفتن آمار قطع درختان جنگلی و قاچاق چوب بی‌تأثیر نبوده است.
یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها البته از سال 99برخورد جدی‌تری با قاچاقچیان چوب داشت و دستورالعمل جدیدی برای تشدید مبارزه با متخلفان صادر کرد. تعداد ایست‌های بازرسی نظارت بر جنگل‌های زاگرسی، هیرکانی و ارسباران نیز افزایش یافت؛ به همین دلیل بود که میزان کشفیات قاچاقچیان چوب در کشور 35درصد افزایش یافته است. هم‌اکنون نیز در برخی مناطق کشور با برخورداری از درختان قیمتی، قاچاق چوب به جای استفاده از کامیون‌ها با خودروی سواری صورت می‌گیرد؛ چون قاچاقچیان چوب با استفاده از خودروی شخصی آسان‌تر از ایست‌های بازرسی عبور می‌کنند.
نقاط تمرکز سوداگران
عمده مناطق قاچاق چوب کشور منطبق بر نقشه تمرکز درختان جنگلی است؛ یعنی بیش از همه در جنگل‌های شمالی و زاگرسی، قاچاق چوب صورت گرفته است. علی عباس‌نژاد، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها عمده مناطق تمرکز قاچاقچیان چوب می‌گوید: مناطق شمالی و زاگرسی مشخصا با این مشکل مواجه هستند یعنی در استان گیلان مناطق آستارا و تالش و در استان مازندران مناطق گلوگاه، آمل و عباس‌آباد. در استان گلستان در جنگل‌های توسکستان و در منطقه زاگرس بیشتر کشفیات از چهارمحال و بختیاری بوده است. البته در جنوب کشور نیز کشفیاتی صورت گرفت که میزان آن بسیار کمتر از بلوط‌زارهای زاگرس و جنگل هیرکانی بود.
عباس‌نژاد درباره اینکه مصرف‌کنندگان چوب‌های قاچاق چه بخش‌هایی هستند، گفت: چوب جز برای عرضه در کارخانه و کارگاه‌های چوب‌بری مصرف دیگری ندارد، ولی کارخانه‌های صنایع چوبی به‌صورت مشخص عامل قاچاق چوب نیستند. البته احتمال همکاری سوداگران چوب با شرکت‌های مرتبط بیشتر است؛ چون نیاز کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدکننده مصنوعات چوبی روزبه‌روز افزایش می‌یابد و متأسفانه کارخانه‌ها نیز به‌صورت افسارگسیخته در حال افزایش هستند؛ درحالی‌که واردات چوب با مشکل مواجه است و بهره‌برداری از جنگل هم با هدف حفظ جنگل‌های ایران ممنوع است.
قاچاق زیر سایه طرح تنفس جنگل
از سال96 طرح تنفس جنگل‌های شمال کشور در حال اجراست و هیچ بهره‌برداری اجازه قطع درختان جنگلی را ندارد. در عین حال در سال‌های اخیر قاچاق چوب رشد فزاینده داشته است. رضا بیانی، قائم‌مقام معاون جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری درخصوص وضعیت نگران‌کننده قاچاق چوب در کشور می‌گوید: طرح تنفس جنگل پیش نیازی داشت که محقق نشد و همین خلأ منجر به روند افزایش قاچاق چوب شد. باید از همان ابتدا بحث زراعت چوب با قوت و منسجم پیگیری و اجرا می‌شد تا می‌توانست جایگزین چوبی شود که پیش‌تر از جنگل استحصال می‌شد. باید مناطق بحرانی نیز با دقت بلوک‌بندی می‌شدند و نیروهای حفاظت در حد امکان کیفی‌سازی می‌شدند. البته طرح زراعت چوب در برنامه‌های سازمان جنگل‌ها بوده و هست، اما این روند نتوانست به رفع کامل نیاز چوبی کمک کند. قیمت چوب هم رشد چندبرابری داشت و باید واردات چوب انجام می‌شد تا شاهد این وضعیت نباشیم.
رشد 70درصدی دستگیری متخلفان
سال گذشته، 6500مترمکعب قاچاق چوب کشف شده است، اما این میزان، معادل چند هکتار جنگل است؟ براساس بررسی ما و مطابق قانون ملی شدن جنگل‌ها، حجم درختان موجود در حوزه شمال از آستارا تا گلیداغی استان گلستان در هر هکتار حدود 100مترمکعب و در سایر مناطق ایران حدود 20مترمکعب است.
بدین‌ترتیب میزان کشفیات چوب قاچاق در سال 99، معادل 65هکتار از جنگل‌های شمال کشور یا 325هکتار از جنگل‌های غرب کشور در منطقه زاگرس است. رشد 70درصدی دستگیری متخلفان در سال گذشته و افزایش آمار قاچاق چوب نیز در شرایطی رخ داده است که از سال 95، قانون تنفس جنگل در سراسر کشور به اجرا گذاشته شد و از سال سوم اجرای این قانون هرگونه بهره‌برداری تجاری و صنعتی از چوب جنگل‌های سراسر کشور ممنوع شد. اخیرا هم مسئولان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور تأکید کرده‌اند که این قانون تا زمان بهبود وضعیت جنگل‌ها ادامه خواهد یافت.
بدین‌ترتیب هرگونه قطع درخت جنگلی جرم است و نیروهای جنگلبانی خودروهای حامل چوب جنگلی را توقیف می‌کنند. سال گذشته 3هزار و 865خودروی قاچاق‌بر توقیف شد که نسبت به سال 98به میزان 65درصد رشد داشت. سال 99همچنین تعداد 4هزار و 832قاچاقچی چوب دستگیر شدند که نسبت به سال 98رشد 70درصدی داشت. سال گذشته همچنین تعداد 107مورد تعرض به نیروهای جنگلبانی در کشور ثبت شد که براین اساس آمار جنگلبانان مصدوم نیز افزایش یافت.
آخرین دیدگاه