حجت الاسلام محمد ادریسی/ پژوهشگر و تحلیلگر اجتماعی و حوزوی
دستخوش متغییرها نبودن هنراست و امروز و آنگاه و ناگاه، تضادها و تناقضها و مشکلات ایجاد میشود که بر غیر تکیهگاهی که هر تکیه بر او تکیه کرده است که خداست، تکیه زده شود پس مراقب باشیم تا ضرر نکنیم.
سکولاریسم نباشیم که دراندیشه روشهای جدایی افکن بین مخلوق از خالق باشیم و ما به مجموعه برنامهها و آیینهای معتقدیم.
جوامع انسانی عرصۀ تغییرات است اما هیچوقت منظور استحالگی نیست، گرچه در دنیای تغییرها و تحولها صبح را به شب میرسانیم اما لازم به توجه است که در هنگام تغییر امکانات ، تکالیف و سیاق و سبک هم عوض میشود اما معیار ثابت است.
میپذیریم که دگرگونی و تغییری نیست تا عواملی نباشد اما روش پیامبرانه و قرآنی همیشه ثابت بوده و هست و تغییر و دگرگونی همواره به سمت انفعیت و اصلحیت و افضلیت است و خداست که تغییر میدهد و تغییر نمیکند و تبدیل میکند اما تبدیل نمیشود.
این روزها همه در انتظار موج تغییر شرایط وضع موجود به سمت افضل و اصلح وانفع هستند.
سه مانع جدی برای تغییرات وجود دارد که اولین آن:عادتها است و دومین آن :ترسها و سومین مورد نیز:تکبرها است و در اینجا سه حالت تصور میشود،اولین حالت اینکه: یا تغییر نمیکنیم و دومین حالت اینکه :یا موقتاً تغییر میکنیم و سومین حالت نیز اینکه یا بعد از تغییری که صورت گرفته برمیگردیم.
اهمیت تغییر وقتی مشهود و واضح میشود که یک فرد بداند که تغییر مثبت و سرمایهگذاری استعدادهای او به نفع اوست و اینیک معادله ساده برای اندیشیدن است:
فکر منفی غیرقابل تغییر+ فراگیری منفی = رفتار منفی غیرقابل تغییر
فکر منفی غیرقابل تغییر + مهارشان + چشمانداز مثبت فراگیر= رفتار مثبت فراگیر
انسان ذاتاً موظف است خود را سازگار کند ، با تغییر روبرو شود و با تمام شرایط پیرامونش سازگار شود و از عظمت خداوند متعال است که او انسان را با این مزیت مهم متمایز کرده تا درروی زمین زندگی همزیستی داشته باشد.
ماه رمضان فرصتی برای تغییر است و اینیک فرصت غیرقابل تعویض بوده و این روزها و شبها است که موانع و عوامل بازدارنده برداشته میشود و این ماه رمضان، ماه تحول است و بیایید از ماه تغییر استفاده کنیم.
چه کسی نمیخواهد تغییر کند؟ مشتاق تغییریم پس چرا ثابت و بیحرکت میمانیم؟آیا به تغییرات نیازمند نیستیم ؟دلیل اصلی اینکه بسیاری از مردم تغییر نمیکنند چیست؟
تغییر گاهی شر محض است و انکار شر نمیکنیم پس قبل از هر تغییری لازم است به سه نکته و سؤال توجه داشته باشیم:
اولین نکته سؤالی: آیا ابزارهایی که برای تغییر استفاده میشود مشروع است یا خیر؟
نکته دوم سؤالی: آیا استدلالهای که برای ایجاد تغییر برافراشته و اقامهشده است عاقلانه است یا جاهلانه؟
نکته سوم سؤالی: آیا به عواقب شروع تغییر فکر میکنیم و اینکه به پیامدهای این تغییر آگاه هستیم یا خیر؟
در ذهن خود ، وضعیت بدی را که در آن زندگی میکنید مقایسه کنید بازندگی خوبی که پس از تغییر خواهید داشت.
تغییر گاهی مانند یک دارو عمل میکند و هر دارو دوز خاصی دارد که با توجه بهشدت بیماریها متفاوت است و اگر بیمورد افزایش یابد ، آسیب میرساند و تغییرات نیز به همین شکل است.
ذکر این مهم ضروری است که ماه رمضان فرصتی عالی برای دستیابی به یک تغییر واقعی در جنبههای رفتاری ، عبادی و اخلاقی و حقوقی و حتی سیاسی است و تغییر به سمت بهتر ماهیتی است که شرع و قرآن کریم دستور میدهد و ذهن آن را میطلبد و خرد آن را نیز به ما نشان میدهد.
مسلمان در این روزها و شبها بهسرعت پاداشها را به دست میآورند و باید مسلمان زیرک از فرصتهای خود استفاده کند و برای جمعآوری منافع بیشتر اخروی تا دنیوی خود عجله کند و این جنبههای تغییر بسیار زیاد و متنوع است و بر همین اساس افراد ، محیطها و رفتارها مختلف و متفاوت هستند و هر یک از این جنبهها دارای روشهای است که مسلمان باید به آنها بیندیشد و تأمل کند.
تغییر اجتماعی از درون ، یعنی از روح ، با تغییر در باورها ، هنجارها ، ارزشها و الگوهای فکری انسان آغاز میشود و اگر این تغییر کند ، بر رفتارهای بیرونی فرد و جامعه نیز لاجرم تأثیر میگذارد.
زندگی بشر مبتنی بر اصل تغییر است حتی بعضی گفتهاند همهچیز تغییر میکند جز خود کلمۀ" تغییر"و گاهی اسیر عادتها و روالها و روتینهای دست و پاگیر میشویم و در طول سالهای زندگی ما فرصتهای زیادی از دست ما میگذرد که آنها استفادهای نمیکنیم و هیچ پیشرفتی نداریم و همان عادتها و رفتارهای غلط را ادامه میدهیم و همان نتایج ناامیدکننده را میگیریم.
پیوندی ناگسستنی و یک ارتباط کامل بین "ماه رمضان " و "تغییر" وجود دارد و این راهی برای دستیابی به کمال مطلوب انسانی و دستیابی به اهداف و مقاصد مطلوب است و تا زمانی که به این درجه نرسیدهایم و به آن دست نیافتهایم باید مشتاقانه به دنبال تغییرهای خوب موردنیاز برای نزدیک شدن هرچه بیشتر به آن باشیم.
یک فرد "عادی" همیشه برای تغییر تلاش میکند، اما گاهی خود را فریب میدهد و منتظر یک قدرت فرا اسبابی است تا او را به این تغییر موردنظر سوق دهد.
ازجمله برجستهترین شرایط تغییر برای تحقق واقعی تغییرات که باید رعایت شود:
اول: میل و اراده خالصانه به تغییر است و هنگامی اشتیاق صادقانه به تغییر ایجاد میشود که روح منشأ آن باشد و فرد ازنظر روحی و روانی آماده تغییر هم باشد ، بنابراین اگر میل صادقانه و اراده قوی را داشته باشیم ، تغییر در رفتار فردی و اخلاقی میتواند ما را از حالت ایستایی به حالت دیگری منتقل کند که با توجه به میل و انگیزه متفاوت است.
دوم: دانستن راههای صحیح تغییر و آن اینکه هنگامیکه فرد از روند صحیح تغییر آگاه باشد تا بداند که از کجا شروع میشود و به کجا پایان مییابد آنگاه نتیجه تغییر همان چیزی خواهد بود که او واقعاً میخواست و با گفتار و عمل خود به آن دست مییابد و به هدف مطلوب تغییر میرسد.
سوم: استفاده مناسب از روشهای تغییر لازم است جدی گرفته شود و هر فرد از روشهای تغییری در یک برنامه خاص استفاده میکند بنابراین لازم است که با روشهای تغییر و نحوه بهکارگیری صحیح آنها آشنایی کافی نیز داشته باشیم که نتایج آن ،بسیار زیاد و متنوع هستند.
روزه و ماه رمضان ایستگاه تغییر در همه اشکال و رنگ آن است.
در ماه رمضان میآموزیم رفتارها و اخلاق خود را تغییر دهیم، بهطوریکه فرد خودخواهانه زندگی نکند ، خود و دیگران را دوست داشته باشد و به شرایط دیگران هم نگاه کند.
ماه رمضان بسیاری از عادتهای روزمره را تغییر میدهد و بهعنوانمثال ، بیشتر خانوادهها دورهم جمع میشوند تا باهم افطار کنند و در یک جامعه که عمدتاً فردی و سر درگوشیها و کامپیوترها و تبلت ها است، هر آیین اجتماعی که اعضای خانواده را در طول روزهای طولانی ماه متحد کند ، یک تغییر خوشایند است.
شیرینی فضای ایمانی زندگی را در ماه رمضان چشیدیم و شاید امسال در ماه رمضان فرصتی بیشتر برای تعمق پیدا کنیم تا بنشینیم و رفتار و روابط خود را با خداوند متعال و با دیگران بررسی کنیم.
یک صفحه سفید جدید بدون لکههای سیاهی باز میکنیم و از خداوند متعال میخواهیم که به همه ما کمک کند تا گفتار ، کردار ، نیات و همه امور خود را به آنچه شامل خیر ، موفقیت و ستایش خداوند متعال و پروردگار جهانیان است ، تغییر دهیم.
ماه رمضان سفر برای تغییراست و باید اعتراف کرد که ایجاد تغییرات کاری دشوار است و"ایجاد تغییر"یکی از وظایف مهم قرآن و انبیاء و اهلبیت عصمت و طهارت است و بااینوجود میگوییم: تغییر غیرممکن نیست و در این زمان که تقصیرها فریاد زد میشود و تقاضا برای تغییر در ذهن بسیاری از مردم آنها را تحتفشار قرار داده است در ماه رمضان تغییر ایجاد میشود و ما شاهد تغییر هستیم.
تمایل به تغییر و تجدیدقوا این روزها موج میزند و دریا هم اگر توسط امواج رانده نشود به ساحل نمیرسد ، راکد میماند به همین ترتیب ، زندگی انسان اگر با یک سرعت واحد و بدون تغییر حفظ شود ، خراب میشود و به یکرنگ تبدیل میشود ، یکنواخت میشود ، بدون سلیقه پیش میرود و درخشش نخواهد داشت و نیز به روال دردناکی تبدیل خواهد شد که در آن هیچ تفاوتی بین روزها و ماهها و سالها وجود نخواهد نداشت و هیچ تفاوتی در آن بین حال و آینده نیز به وجود نخواهد آمد.
ساده غرض اینکه ماه رمضان همچون یک بازار ثابت هرساله و آزاد برای تجارت و تغییرهاست به سمت افضلیت و اصلحیت و انفعیت است که در آن ما و شما و همه چارهای جز سود نداریم و یک فرد باهوش، مانند یک تاجر موفق عمل میکند فرصت تغییرها را می شناسد و چیزی را از دست نمیدهد و شما، تحلیلگر و باهوش هستید و به سود دائمی میاندیشید.
آخرین دیدگاه