عزیمت وزیر نفت کشورمان به مسکو برای دیدار با «نواک» و همچنین «نیکلای شولگینف» وزیر نفت جدید روسیه می‌تواند در چارچوب دیپلماسی انرژی تعبیر و تفسیر شود.

در فضای پسابرجام و و خروج آمریکا از آن و حال دوباره زمزمه بازگشت آمریکا به برجام پس از پیروزی جو بایدن، چالش‌های این روزها بین دولت و مجلس در خصوص لایحه ۱۴۰۰ قابل توجه است. مشاجراتی که به اعتقاد بیشتر کارشناسان، نتیجه باوری است که یا نسبت به منابع ارزی حاصل از نفت خوشبینانه نگریسته یا اتفاقاتی مفروض نویسندگان لایحه بوده که شاید تا امروز بسیاری از آن بی‌خبر هستند! در هر حال مسئله ضرورت «دیپلماسی انرژی» در راستای توسعه اقتصادی و ارتقاء جایگاه کنونی ایران در منطقه و جهان را حائز اهمیت‌تر از قبل نیز خواهد کرد. در این رابطه و در پرتو سیاست خارجی توسعه‌گرا، دولت مدعی «تدبیر و امید» فارغ از نقدهایی که در زمینه‌های مختلف به آن وارد بوده و هست اما با تاکید بر تعامل‌گرائی و همزیستی ‌سازنده با جهان، اعتدال‌گرایی و تنش‌زدائی، اعتماد‌سازی و چند جانبه‌گرایی، کوشید تا بستر را برای پیشبرد بهینه «دیپلماسی انرژی» فراهم کند و در این وادی هم هوشمندانه از یک ژنرال نفتی در دولت به نام «بیژن زنگنه» استفاده کرد تا سکان اقتصاد نفتی ایران در عمل دست «شیخ الوزرای» دولت باشد.

به عبارت دیگر و به زعم صاحبنظران انرژی، دولت تنها می‌تواند در چارچوب سیاست خارجی‌ توسعه‌گرا و با لحاظ کردن واقعیت‌های داخلی و موقعیتی (هارتلند انرژی)، به شکار فرصت‌های پدیدار شده در فضای پسابرجام، به منظور توسعه اقتصادی بپردازد. اینکه تا چه حد موفق شده است موضوع دیگری است. اما به هر حال از آنجا که یافته‌های مطالعاتی انجام شده نشان می‌دهد که قدم نهادن در مسیر توسعه اقتصادی و داشتن رویکردی آینده‌‌نگرانه به جایگاه ایران در منطقه و جهان، ضرورت اتخاذ دیپلماسی انرژی را برجسته ساخته است؛ لذا عزیمت بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان به مسکو برای دیدار با «نواک» و همچنین «نیکلای شولگینف» وزیر نفت جدید روسیه می‌تواند در چارچوب همان دیپلماسی انرژی تعبیر و تفسیر شود که البته باید دید آیا باز هم بیژن زنگنه در شرایطی که دست جمهوری اسلامی ایران در بازار نفت جهان بسته و حداقل تنگ است؛ تا چه حد می‌تواند حاوی پیام‌های خوب برای تهران در درازترین شب سال ۹۹ خورشیدی برای پایتخت‌نشین‌ها و به ویژه دولتی باشد که همچنان تدبیرش گره خورده به امیدش در عایدات درآمدهای نفتی است! اما پیش از بررسی دلایل این سفر شاید خالی از لطف نباشد که این گفته برخی تحلیلگران بازار نفتی جهان را مبنی بر اوج گرفتن رقابت بزرگترین تولیدکنندگان نفت خام جهان برای کسب سهم بازار نفت آسیا را مورد توجه و مداقه قرار داد. کما اینکه بلومبرگ در این رابطه مخابره کرد «در پی هشدارهای جدید در مورد پایان رشد تقاضای نفت، برخی از تحلیلگران شاهد کشمکش بین صادرکنندگان اصلی مانند ایالات‌متحده آمریکا و اعضای اوپک پلاس برای بدست آوردن سهم بازار در منطقه هستند، کسب سهم پیش از آنکه خیلی دیر شود.»
رایان فیتزماوریس، استراتژیست شرکت رابوبانک در گزارشی نوشت: «این شرایط می‌تواند برای کشورهای بزرگ صادرکننده نفت مانند عربستان سعودی و روسیه “اکنون یا هرگز” تلقی شود. هرچند که تقاضای چین برای نفت هرگز بیشتر از این نبوده، اما ممکن است این پنجره به سرعت بسته شود.» از آنجایی که همه‌گیری ویروس کرونا، افت تاریخی تقاضای خام را در پی داشته، در اوایل سال جاری میلادی مجموعه‌ای از شرکت‌های بزرگ نفتی پیش‌بینی می‌کردند که اوج تقاضای نفت در این دهه اتفاق بیفتد. یکی از جدی‌ترین هشدارها از طرف شرکت بی‌پی بوده، این شرکت معتقد است که مصرف نفت هرگز به سطح پیش از بحران ویروس کرونا باز نمی‌گردد.

همزمان با کاهش عرضه اوپک پلاس در آسیا، ایالات‌متحده نیز در بازار نفت آسیا ورود پیدا کرده و به دنبال توافق تجاری سال گذشته، سهم بازار ایالات‌متحده در چین رو به رشد است

تحلیلگر رابوبانک نوشت، همزمان با کاهش عرضه اوپک پلاس در آسیا، ایالات‌متحده نیز در بازار نفت آسیا ورود پیدا کرده و به دنبال توافق تجاری سال گذشته، سهم بازار ایالات‌متحده در چین رو به رشد است.
رضا ترابی‌مقدم، کارشناس مسائل حوزه انرژی با استناد به دیدار دو روز گذشته وزیر نفت عربستان سعودی و و الکساندر نواک از روسیه در ریاض با یکدیگر می‌گوید: سفر امروز( روز گذشته) وزیر نفت کشورمان به مسکو برای دیدار با نواک را می‌توان در همین راستا توصیف کرد.
وی در توصیف وضعیت حاکم بر رویدادهای متاثر از این واقعه ترجیح می‌دهد در ابتدا اشاره کند به اینکه «پس از دیدار دو روز گذشته وزرای سعودی و روسیه، شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان به خبرنگاران گفته است جلسات بیشتر اوپک به این معنی است که در ماه‌های پیش رو این کشورهای تولیدکننده نفت هستند که بازار را هدایت می‌کنند نه پیش‌بینی‌کنندگان!»
این کارشناس انرژی با یادآوری اینکه در اجلاس قبلی بنا شد جلسات اوپک پلاس ماهانه برگزار شود و در هر ماه برای ماه بعد تصمیم‌گیری شود. می‌افزاید: جلسات اوپک تاکنون دو بار در سال بود و همین تصمیم نشان از حساسیت بالای وضعیت بازار نفت در این زمان دارد.
به گفته ترابی مقدم تاملی در اظهارات نواک، وزیر نفت پیشین روسیه و معاون فعلی نخست‌وزیر که به نمایندگی از روسیه پای ثابت حضور در جلسات نیز هست! می‌افزاید: او گفته «ما به شکل ماهانه دیدار خواهیم کرد؛ چرا که فکر می‌کنیم بازار هنوز کاملا بهبود پیدا نکرده است و به شدت آسیب‌پذیر است. ما باید آماده واکنش‌های سریع‌تر باشیم.»
وی در این رابطه به اجلاس ابتدای ماه جاری میلادی اوپک اشاره می‌کند که پس از گفت‌وگوهایی دشوار بنا شد برخلاف توافق پیشین که افزایش ۲ میلیون بشکه‌ای بود؛ در مجموع ۵۰۰ هزار بشکه به تولید افزوده شود.
ترابی‌مقدم با بیان اینکه تا زمان خروجی محتوایی از جلسه زنگنه با نواک در مسکو نمی‌توان به ارزیابی دقیق و درستی رسید می‌گوید: اما با نگاهی به آخرین اظهارات زنگنه که هفته گذشته اعلام کرد تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۱ دو برابر خواهد شد، در صورت صحت این ادعا که مستلزم بازگشت ایالات متحده به برجام و رفع تحریم‌های صادراتی ایران است، رقم مورد نظر زنگنه با توجه به ظرفیتهای فراهم شده چه بسا به حدود ۴.۵ میلیون بشکه در روز نیز برسد!
این کارشناس انرژی با بیان اینکه به استناد آنچه از اخبار محافل انرژی به گوش رسیده نیز اگر از این میزان تولید فقط حدود ۳ میلیون بشکه برای صادرات در نظر گرفته شود، برای «اوپک پلاس» رقمی بسیار سنگین خواهد بود. لذا در همین رابطه بود که اوپک در جلسه اخیر خود با افزایش سرجمعی ۲ میلیون بشکه‌ای نیز موافقت نکرد و به ۵۰۰ هزار بشکه اکتفا کرد.
وی با بیان اینکه با وجود همه این فرضیات وقتی وزیر نفت ایران پس از نخستین بازخوردهای سخنان خود درباره افزایش تولید گفت ایران این کار را خواهد کرد و قیمت نیز نخواهد افتاد، می‌توان گفت پس باید برنامه‌ای در دست باشد که این اتفاق رخ دهد و روسیه از جمله کشورهای تاثیرگذاری است که می‌تواند در این زمینه سد راه آرزوهای ایران نباشد!
ترابی‌مقدم خاطرنشان می‌کند: وقتی کشورهایی که برای درازمدت تحریم بوده یا به عنوان نمونه مانند کشور لیبی درگیر جنگ بوده‌اند، به شکل عرفی از رعایت سقف تولید اوپک معاف هستند، ایران نیز احتمالا در صورت رفع تحریم‌ها به همین راه خواهد رفت. وی می‌افزاید: حالا با سفر زنگنه – آن به فاصله یک روز پس از دیدار نواک و عبدالعزیز بن سلمان در ریاض- اغلب گمانه‌زنی‌ها بر این است که احتمالا موضوع مذاکرات زنگنه افزایش تولید ایران و اثر آن بر سیاست‌های اوپک است؛ اگرچه می‌توان احتمال دیگری را نیز در نظر گرفت و آن اینکه اوپک همواره غیر از مباحث فنی جایگاه گفت‌وگوهای سیاسی نیز بوده است و «نواک» اکنون غیر از نماینده روسیه در اوپک معاون «ولادیمیر پوتین» نیز هست پس این دیدار می‌تواند به دنبال برداشتن یک گام بلند دیپلماتیک در حوزه انرژی ایران و منطقه باشد. گفت‌وگوهایی که جز یک موضوع نمی‌تواند داشته باشد: «رفع احتمالی تحریم‌های ایران و حتی بازنگری در موضع ایران نسبت به FATF»

badoorbin.com
akhbarazad.com
منبع : خبرفوری