مهمترین یادگاری دکتر حسین انتظامی در سازمان سینمایی، بنیان‌گذاری شورای رده‌بندی سنی فیلم بود.

هیات رده‌بندی سنی فیلم در تاریخ 2 شهریور 1398 از سوی حسین انتظامی، قائم مقام وزیر ارشاد و رئیس وقت سازمان سینمایی کشور اعلام موجودیت کرد. اما در 19 آبان 1400 شورای درجه‌بندی سنی فیلم در حالی بعد از ۲ سال به طور کامل منحل شد که مسئولان فعلی سازمان سینمایی معتقدند تشکیل آن از ابتدا مبنای قانونی نداشته است.

در باره تشکیل این شورا، نحوه کار آن و چالش‌های پیش روی آن تا زمان انحلال، با دکتر مهدی تهرانی، منتقد پیشکسوت فیلم و استاد رشته مطالعات عالی سینما و عضو شورای رده‌بندی سنی فیلم گفت و گوی داشتیم که در ذیل می‌خوانید:

*هیات رده بندی سنی فیلم چگونه سروشکل گرفت و چگونه جزو اولویت های کاری دکتر انتظامی در سازمان سینمایی نام گرفت؟
تشکیل این هیات که به شورای درجه‌بندی سنی فیلم مشهور شد، یکی از مهمترین کمبودهای سازمان سینمایی کشور را برطرف کرد. اینکه این شورا چگونه سرو شکل گرفت را بعدها از طریق جلساتی که با مدیران وقت و معاونین سازمان سینمایی داشتم مرا به این نتیجه رسانید که دکتر انتظامی یک خلا بسیار محسوس را کشف کرده بود: رابطه سینما با خانواده‌ها. کارشناسان معاونت سینمایی مطالعاتی در باره سایر شوراهای درجه بندی در کشورهای صاحب سینما انجام داده بودند و سرانجام این شورا در شیوه نامه رده‌بندی سنی آثار سینمایی در چهار فصل، اهداف، رده‌بندی سنی، ضوابط و مقررات اجرایی و نیز تخلفات و مجازات‌ها اعلام کرد.

*برخورد اهالی سینما با اعلام موجودیت این شورا چگونه بود؟
به لحاظ چگونگی انتخاب اعضای شورا یا اینکه وظایف آن چگونه انجام می شود و تداخل آن با پروانه نمایش که یک شورای قدیمی بود این سئوال را می‌پرسید.
به هر روی شورای درجه‌بندی سنی فیلم یک شورای جدید بود. برای سه دهه شورای پروانه نمایش و شورای پروانه ساخت برای همگان شناخته شده بود. و نقد و انتقاداتی نیز همواره بر این دو شورا بویژه برای شورای پروانه نمایش بود.
به نظر من در هفته‌های ابتدایی برخوردها بسیار مثبت بود. آقای انتظامی اسامی هیات مرکب از ۳۰ شخصیت آشنا با فیلم و سینما در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی، تربیتی، روانشناسی، جامعه شناسی و رسانه را معرفی کرد.
من ابتدا به ساکن از استاد ممتازم مرحوم دکتر اکبر عالمی کسب تکلیف کردم. وی بسیار خوشبین بود. طرفه آنکه اساسنامه را در اختیار وی قرار دادم و نظرش این بود که این شیوه نامه اگرچه کامل نیست اما برگرفته از شوراهای درجه‌بندی سنی فیلم در کشورهای صاحب سینما است. درست هم می‌گفت. اما ترس من و ایشان این بود که سینمای دولتی با یک شورای دولتی اگر بخواهد درجه‌بندی سنی فیلم را پیش ببرد باید دشواری‌های بسیاری را پشت سر بگذارد.

*با مرحوم دکتر اکبر عالمی چه دشواری‌هایی را پیش بینی می کردید؟
شاید مهمترین عامل همین رانت دولتی و سینمای حاکمیتی و سینما دولتی بود. در چنین سینمایی بحث رقابت چیزی فراتر از یک مقوله صرف فرهنگی است. رقابت در این جا گاهی خطرناک هم می‌شود. حتی ممکن است متعلق به بدنه سینمای حاکمیتی و یا دولتی هم باشید اما فیلمتان در عین داشتن مجوز قانونی دولت، سر در انباری در آورد.

*همان مقاله معروف شما که هشتم آبان 98 در خبرآنلاین کار شد: بحران توقیف و ندامتنامه اکران!
حالا من قصدم اشاره به این مقاله نبود اما به هرحال برخی شورای رده بندی سنی را هووی جدید شورای پروانه نمایش در نظر گرفتند و برخی به بی‌تقوایی روی آوردند و جنجال کردند که سازمان سینمایی با تشکیل شورای رده‌بندی سنی می خواهد قبح‌شکنی کند و سینما را آلوده سازد و غیره. در حالیکه دکتر انتظامی کسی بود با سابقه و پیشینه روشن و موفق. انتظامی هنوز عنوان و رکورد جوانترین مدیرکل دولت بعد از انقلاب را در کارنامه دارد. او در اواسط دهه 70 در آستانه 25 سالگی مدیرکل مطبوعات داخلی وزارت ارشاد بود.

*پس از جنجال هایی که برای این شورا ایجاد شد چقدر به ادامه حمایت دکتر انتظامی از این شورا اعتقاد داشتید؟
با 25 سال سابقه همکاری و شناختی که از وی داشتم مطمئن بودم وی کار را ادامه خواهد داد. برخی گفته بوند که اصلا تاسیس این شورا مشکل قانونی دارد. من اعتقاد داشتم چون انتظامی همواره جستجوگر موارد جدید و کاربردی بوده حتما پشت این شورا خواهد ایستاد طرفه آنکه بعد از آن جنجال کذایی ۱۹ مهر 1398 در برنامه هفت، کار شورا متوقف نشد و من حتی خاطرم هست در دوران اوج کرونا نیز ما یک جلسه در زمستان 1398 برگزار کردیم.

*در آن برنامه تلویزیونی چه اتفاقی افتاد؟
از نظر من چون برخاسته از قبیله سینما هستم و به درون و برون آن بیش از 30 سال است آگاهم اتفاق عجیبی نبود. کارشناس میهمان در قسمت میز کارشناسی این برنامه که به موضوع درجه‌بندی سنی فیلم‌های سینمایی اختصاص داشت گفت با درخواست دادستانی،دیوان عدالت اداری حکم به توقف اعمال درجه‌بندی سنی برای فیلم‌ها داده‌است.
هیچکس از این تصمیم خبری نداشت حداقل برای من که دانشگاهی هستم و روزنامه‌نگار و طبیعتا به اقتضای کارم اخبار را گاهی زودتر می‌شنوم. اینکه شخص دکتر انتظامی از قضیه خبر داشت یا خیر را هرگز نفهمیدم و هرگز هم نپرسیدم. چرا که جلسات ما ادامه پیدا کرد. حتی با رفتن طباطبایی نژاد و آمدن فرجی فکر کنم حدود 4 جلسه برگزار کردیم. این جلسات با اضافه شدن اعضای جدید که از سینماگران بودند ادامه یافت و خاطرم هست که بانو پوران درخشنده و بانو مرضیه برومند و بهروز شعیبی هم حضور داشتند.
با این همه این اظهار نظر در برنامه هفت جنجال‌های زیادی را در رسانه‌ها برانگیخت. عمده واکنش‌ها به پنهان‌کاری سازمان سینمایی و همچنین عدم اطلاع‌رسانی دادستانی و دیوان عدالت اداری مربوط می‌شد.

*حاصل کار این شورای ناکام را چه می دانید؟
من واژه ناکام را در اینجا صحیح نمی دانم. شورای درجه‌بندی سنی فیلم طفلی است که بالاخره روزی بزرگ می‌شود. از نظر من ذهن ریاضی و منطقی انتظامی با کمک ذهن خلاق هنرمندان این شورا را بوجود آورد. انتظامی سعی داشت با نشو و نمای این شورا، کرامت انسانی و حقوق حقه خانواده‌ها را یادآوری کند. حاصل و نتایج بحث و بررسی اعضا در صورت جلسات موجود است. به جرات می‌گویم این شورا جامع‌ترین شورای فرهنگی هنری کشور بود.
بنیانگذاری این شورا مهمترین یادگار حسین انتظامی در سازمان سینمایی خواهد بود. خواهید دید همین دوستان روزی دوباره شورا را احیا خواهند کرد و اتفاقا هیچ چاره ای هم برای تعویض اسم آن ندارند. اینها طفل دو ساله را فعلا زندانی کردند تا روزی خود استفاده‌اش را ببرند. استفاده‌ای که انشالله فقط معنوی خواهد بود!